COĞRAFİ BİLGİ SİSTEMLERİ UYGULAMALARI I - Deneme Sınavı - 14

VERİ ALTYAPISINA AİT TEMEL KAVRAMLAR

3D Analiz modülünde, yüzeyler TIN ya da Raster veri formatları (DEM) ile ifade edilir. Nokta (points), çizgi (lines) ve alan (polygons) verileri girdi olarak kullanılır ve TIN veri formatı “Create TIN From Feature” fonksiyonu ile üretilir. TIN veri formatının oluşturul- masındaki girdiler (Feature’lar) Shape File ya da GeoDatabase’de depolanmış olan Feature Class formatlarıdır. Bu girdilerdeki (Shape File ve Feature Class) yükseklik kaynağı (Z Value) iki şekilde temsil edilir.

TIN (Triangulated Irregular Network) boyut ve oranları değişkenlik gösteren üst üste çakışmayan üçgenler kümesinden oluşur. Nokta (points), çizgi (lines) ve alan (polygons) verileri girdi olarak kullanılarak TIN oluşturulur.

TIN (Triangulated Irregular Network)

TIN boyut ve oranları değişkenlik gösteren üst üste çakışmayan üçgenler kümesinden oluşur. Nokta (points), çizgi (lines) ve alan (polygons) verileri girdi olarak kullanılarak TIN oluşturulur. Tin oluşturulurken girdi noktaları üçgenlerin köşeleri olur. Köşeler üçgenlerin kenarlarını oluşturacak çizgiler ile bağlanır. Sonuçta kö- şelerden ve kenarlardan oluşan sürekli bir üçgenler yüzeyi elde edilir. Z değeri yani yükseklik bilgisi olmayan veriler, örneğin alanın sınır çizgileri yüzey dış sı- nırını tanımlamak üzere TIN üretirken kullanılabilir. TIN verisinde yüzeye ait yükseklik, eğim ve bakı bilgileri mevcuttur. Sur- face Analiz fonksiyonları kullanılarak TIN ve DEM verisinden yükseklik, eğim, bakı, kontur ve S/B Kabartı (Hillshade) veri setleri üretilir.

ArcGlobe, küresel düzlemde raster ve vektör veri setlerinizi görüntüleyeceğiniz ve yöne- teceğiniz araçlar sağlayan bir arayüzdür. ArcGIS Coğrafi Bilgi Sistemi yazılımında ek bir modül olan 3D Analiz eklentisi ile çalıştırabilirsiniz. ArcGlobe proje dosyalarınızı *.3dd” uzantısıyla kaydeder.

Aktif hâle gelen ArcGlobe arayüzündeki küre üzerinde vektör ve raster verileri üç boyutlu görüntüleyebileceğiniz fonksiyonlar yer almakatadır. Ayrıca Selection fonksiyonu ile verilerin veritabanı bilgilerini sorgulayabilir, Geoprosessing fonksiyonu al- tında yer alan analiz fonksiyonları ile mekânsal analizler gerçekleştirebilirsiniz. Küre üzerinde farklı ölçeklerde veriler görüntüleyerek üç boyutlu uçuş similasyonları gerçekleştirebilirsiniz.

Küre üzerinde görüntülenen verilerin öznitelik bilgilerini Tool Bar’da yer alan Identify fonksiyonu ile gerçekleştirebilirsiniz. Mouse ile Identify fonksiyonunu seçiniz. Türkiye üzerinde herhangi bir ili işaretleyiniz. Identity penceresinde objelere ait öznitelik bilgilerini inceleyiniz

2007 yılına ait il nüfus değerleri küre üzerinde üç boyutlu olarak görüntülenmiştir. Tools Bar’da yer alan Navigate fonksiyonunu kullanarak veriyi Data View’da farklı ölçeklerde görüntüleyiniz

ArcGlobe'da küre üzerinde yer alan tüm verileri farklı ölçeklerde görüntüleyiniz. Tools Bar’da yer alan Identify fonskiyonu ile verilerin veritabanı bilgilerini inceleyiniz. Fly fonksiyonu ile mouse’un sol tuşuna basarak küre üzerinde uçuş yapınız. Esc (escape) tuşuna basarak uçuş modundan çıkabilirsiniz

Contents penceresinde yer alan Bina katmanı üzerinde mouse’un sağ tuşuna basarak Zoom to Layer fonksiyonunu seçiniz ve küre üzerinde Bina veri setini farklı ölçeklerde görüntüleyiniz

2D Feature

Yükseklik, yağış, nem, kat yüksekliği, SO2, pH gibi değerler, verinin öznitelik tablosunda (Attribute Table) sayısal bir değer olarak tutulur.

Layer, Selection Statistics fonksiyonunda yer alır.

Relate fonksiyonu; Tablolar arasında ortak alanlar üzerinden bir bağ kurma fonksiyonudur.

Symbology fonksiyonu Layer Properties penceresinde yer alır.

Nokta özellik tipine sahip veriler için Graduated Symbols sınıflandırma fonksiyonu kullanılabilir.

Aktif durumda olan Türkiye İstatistikleri Data Frame'i için Insert > Legend fonksiyonu seçilmelidir.

Birden fazla field'da yer alan sayısal değerlerin gösterimini Bar, Pie ve Stacked fonksiyonları kullanılarak gerçekleştirilebilir.

Ölçeğe göre etiketleri sabitlemek için Annotations objelerine dönüştürülmesi gerekecektir.

Data Frame fonksiyonu Insert fonksiyonu altında yer alır.

Bir toprak haritasında yer alan toprak sınıfları veya bir arazi kullanım veri setinde yer alan arazi kullanım bilgilerini, Dünya Ülkeler katmanında yer alan ülke isimlerini, yol katmanının veritabanında yer alan yol tiplerini Unique Value fonksiyonunu kullanarak farklı tematik haritalar üretilebilir.

Harita çıktısı hazırlarken ihtiyaç duyulan elemanlar (kuzey oku, ölçek çubuğu, lejant) Menü Bar'da yer alan Insert fonksiyonun altında yapılandırılmıştır.