DAMGA VERGİSİ VE HARÇLAR BİLGİSİ - Deneme Sınavı - 2

Damga vergisinde bir kağıdın tabi olacağı verginin tayini için o kağıdın niteliğine bakılır.

Niteliği tayin edilmek istenen kâğıt üzerinde başka bir kâğıda atıf yapılmışsa atıf yapılan kâğıdın hükümlerine göre kâğıdın kazandığı niteliğe göre vergi alınır.

Kıymetli evrakın en önemli özelliklerinden biri bunların yasa ile belirlenmiş özel şekil şartlarına tabi olmasıdır.

Nüsha her biri hukuken aynı hüküm ve ispat gücüne sahip olmak üzere birden fazla düzenlenmiş kâğıtlardan her birini ifade eder.

Bir kâğıtta birbirinden tamamen ayrı birden fazla akit ve işlem bir araya gelmiş olması durumunda kağıt içerdiği her bir işlem için kâğıt ayrı ayrı vergiye tabi tutulur.

Bir kâğıtta toplanan birden fazla akit veya işlemin bir asıldan doğmuş olması ve bunların birbirine bağlı bulunması durumunda bunlardan sadece en yüksek vergi alınmasını gerektireni için kâğıt bir defa vergiye tabi tutulur.

Birden fazla kişi tarafından imza edilen kağıtlar için birden fazla vergi alınmaz ancak bu tür kâğıtlara ait vergi ve cezanın tamamından kâğıdı imza eden kişiler müteselsilen sorumlu olurlar.

Damga vergisine tabi olan kâğıtlara resmî daireler veya gerçek ve tüzel kişiler adına birden fazla imza konulması durumunda birden fazla imza tek imza sayılacaktır.

Damga vergisi kapsamına giren kâğıtlardan belli para ihtiva edenler kural olarak esasta vergilenir

Bankalar, yurt dışı kredi kuruluşları ve uluslararası kurumlarca kullandırılacak kredilerin temini ve geri ödenmesi amacıyla düzenlenecek kâğıtlar damga vergisinden istisnadır.

Harçlar, Anayasamızın 73. maddesinde vergiler ile birlikte yer almaktadır. Anayasamızda
vergilerin kamu giderlerini karşılamak üzere alındığı belirtilmiş olmasına karşın, harçlarla
ilgili olarak açıklayıcı bir tanımlamaya yer verilmemiştir. Ancak harçların vergi ödevi içerisinde kabul edilmesi nedeniyle harcın da vergiler gibi kamu hizmetinin giderlerini karşılamak için alındığını söyleyebiliriz. Harçlar da vergiler gibi ancak kanunla konulabilir, kaldırılabilir veya değiştirilebilir. Kanunlarda açıkça harç alınmasını gerektirmeyen konularda harç alınması mümkün değildir. Diğer taraftan vergilerde olduğu gibi harçlar ile ilgili kanunlarda da muaflık, istisnalar ve indirimleriyle oranlarına ilişkin hükümlerinde kanunun belirttiği yukarı ve aşağı sınırlar içinde değişiklik yapmak yetkisi Cumhurbaşkanına verilebilir.

Vergiler ve harçlar kamu giderlerini karşılamak için alınırlar.
• Vergiler, kişinin kamu hizmetinden yararlanıp yararlanmadığına bakılmaksızın mali gücüne göre alınırken harç alınabilmesi için kişinin kamu hizmetinden yararlanması gerekir.
• Ödenen vergi karşılığında verilen kamu hizmeti ve miktarı belli değildir. Harçlar
da ise kamu hizmeti ve bundan ne kadar yararlanıldığı bilinebilmektedir.
• Harçlar da vergiler gibi zora dayanır (Mutluer, 2006: 10).
• Hizmetten faydalanmaya başlayabilmek için harcın bir kısmının veya tamamının
ödenmesi gerekirken diğer kamu hizmetlerinden faydalanabilmek için verginin
ödenmiş olması şart değildir.
• Harçta yükümlü faydalandığı hizmetin bazen tamamını bazen de bir kısmını ödemektedir.

Vergilerde olduğu gibi harçlar da maliye politikası aracı olarak kullanılabilmektedir.

Harçlar, harca konu hizmeti veren müessese / kurum tarafından tahsil edilir.

Harçların anayasal dayanağı Anayasa’mızın 73. maddesinde yer almaktadır.

Vergi ile harç arasındaki temel ortak nokta her ikisinin de kamu giderlerini karşılamak
için alınmasıdır. Harçlarla ilgili olarak mali güç ilkesi benimsenmemiştir. Harçlar, Anayasanın vermiş olduğu yetki ile çıkartılan kanunlardaki uygulaması bakımından hizmetten faydalananı hedef almıştır.

İflasın açılması veya konkordato isteği ve masaya katılma için maktu harç ödenirken
iflasta paylaşılan veya konkordatoda alacaklılara verilmesi kararlaştırılan para üzerinden
nisbi olarak İflas Harçları alınmaktadır.

Adliye veznelerinde tutulan kıymetli eşyanın kabul ve saklanması için Muhafaza Harcı alınmaktadır.

İpotek tesisleri ile belli bir süreye bağlı hakların geçici tescilinde, ayni hakların tescilinde, bu tescil ve şerhlerin iptalinde olduğu gibi tapudaki çeşitli işlemlerde Tapu Harcı alınır.

Tıbbi ve eczacılıkla ilgili hazır ilaçlarının ticarete çıkarılması için Sağlık Bakanlığınca verilen ruhsatlardan Ruhsat Harcı alınır.