DAVRANIŞ VE ÖĞRENME SORUNU OLAN ÇOCUKLARIN EĞİTİMİ - Deneme Sınavı - 5

BDDP tüm boyutlar açısından gözden geçirilip değerlendirildikten sonra zamanla silikleştirilmeli ve gerektiğinde sonlandırılmalıdır. Silikleştirme, bireye sunulan ipucunun, uyaranın ya da pekiştirecin zaman içinde türünün ya da miktarının yavaş yavaş değiştirilmesi ya da bir kerede tamamen ortadan kaldırılmasıdır.

Doğru cevap C seçeneğidir.

Seçenekler incelendiğinde parmak kaldırma davranışı çocukların daha çok okul sıralarında öğrendiği bir davranış olup öğretmenlerin sınıf ortamında çocukların uygun olmayan davranışlarını önlemesinde öğreteceği bir fiildir. Dolayısıyla Doğru seçenek D'dir.

Pek çok uyumsal davranış özel gereksinimi olan öğrencilerin kaynaştırma ortamlarına sosyal olarak kabulünü sağlamak açısından gereklidir: Örneğin, çocuklar yaşlarına uygun öz-bakım becerilerini sergiliyorlarsa ve akranlarıyla ortak oyunlar oynama ve etkileşme için gerekli becerileri ortaya koyabiliyorlarsa, normal gelişim gösteren çocukların devam ettiği okulöncesi kurumlarına uyum sağlamaları daha kolay olacaktır.

Yukarıda sıralanan her bir madde uyumsal becerilerle ilişkili olup doğru seçenek C'dir.

Öz bakım becerilerinin öğretiminde, akran desteği ile birlikte diğer ekiplerin desteği söz konusu olabilir. Ayrıca öz bakım becerileri sosyal açıdan geçerli beceriler olup öğretiminde karmaşık programlar tercih edilmez. Bu becerilerin öğretiminde öğrenci yaşı ve kültürü dikkate alınmalıdır.

Takvim yaşının iki ve üzeri olması tuvalet becerisinde bir önkoşul özelliktir. Dolayısıyla doğru seçenek B'dir.

Sayma becerisi akademik bir beceri olup diğer beceriler öz-bakım becerileri kapsamında ele alınır.

Yemek yeme becerisi ile ilgili söz edilen ifadelerden doğru olan seçenek B dir.

Yukarıda söz edilen tüm yöntemler işlevsel akademik becerilerin öğretimi kapsamında kullanılan yöntemlerdir.

Hedeflenmeyen bilgi öğretimi, öğretim sırasında öğrenciye hedeflenen bilgiyle hedeflenmeyen bilginin birarada sunulmasıdır (Browder ve Snell, 2000). Örneğin, öğrencilere öğretilmesi hedeflenen bilgi “çok” kavramıdır. Öğretmen hazırladığı araç setlerinde çok olan grubu gösterdikten (hedeflenen bilgi) sonra, grupta kaç tane nesne oldu¤unu önce kendisi ikifler ikifler sayar (hedeflenmeyen bilgi) ve daha sonra da öğrencilerin saymalarını isteyebilir.

Yukarıdaki ifadeden çıkan sonuca göre ipuçları etkili uygulamalardır. Dolayısıyla doğru seçenek A'dır.

Uyumsal davranışlar bağımsız yaşam becerilerinin temelini oluşturan yemek yeme, tuvalet becerileri, giyinme, soyunma ve kişisel bakım gibi özbakım becerilerini kapsamaktadır.

A, B, C ve D seçenekleri okulöncesi dönemde uyumsal davranışların öğretilmesinin önemi arasında yer alırken E seçeneği uyumsal davranışların öğretiminin planlanmasında temel ilkelerden biridir.

Düzenli aralıklarla öğrenci gelişimini kaydetme aşamasında, hem çocuğun
gösterdiği gelişmeye yönelik hem de öğretim programının etkililiğine ilişkin bilgi
toplanır ve uygun kararlar alınır. Doğru cevap D şıkkıdır.

Tek-basamaklı davranışlar başlangıcı ve sona erişi kolayca ayırt edilebilen davranışlardır. Sözcük okuma, sıraya dokunma, çarpım tablosunu okuma tek basamaklı davranışlara örnek olarak verilebilir. Zincirleme davranışlar ise, birden fazla tek-basamaklı davranışın ard arda gelerek daha karmaşık bir davranış oluşturmasıdır. Davranış zincirleme bir davranış ise, zincirleme öğretimi yapılır. Zincirleme bir becerinin tamamlanması için o beceriyi oluşturan basamakların belirli bir sırayla yerine getirilmesinin öğretilmesidir. Zincirleme öğretimi sırasında beceri analizi kullanılır. Beceri analizi, bir beceriyi oluşturan her bir öğretilebilir basamağın davranışın oluşum hiyerarşisine göre sıralanmasıdır.  Beceri analizi geliştirildikten sonra davranışın nasıl öğretileceğine karar verilir. Zincirleme bir davranış üç biçimde öğretilebilir. Bunlar; (a) ileriye zincirleme, (b) geriye zincirleme ve (c) tüm basamakların bir arada öğretimidir. İleriye zincirlemede beceri analizinde yer alan ilk basamağın öğretimi ile öğretime başlanır ve her denemede yalnızca bir basamağın öğretimi hedeşenir. Basamaklarda öğrenme gerçekleştikçe bir sonraki basamağın öğretimine geçilir. Geriye zincirlemede, beceri analizinde yer alan son basamağın öğretimi ile öğretime başlanır ve her denemede yalnızca bir basamağın öğretimi hedeşenir. Basamaklarda öğrenme gerçekleştikçe bir önceki basamağın öğretimine geçilir. Geriye zincirleme ileriye zincirlemenin tam tersidir. Tüm basamakların bir arada öğretimi ise, her denemede beceri analizinde yer alan basamakların tümünün birden öğretilmesidir. Dolayısıyla doğru cevap A şıkkıdır.

İpuçları en az kısıtlayıcıdan en fazla kısıtlayıcıya göre sıralanacak olursa ilk sırada jestsel ipucu gelmektedir sonrasında bunu sözel ipucu, görsel ipucu, model ipucu ve tam fiziksel ipucu izlemektedir. Dolayısıyla en fazla kısıtlayıcı ipucu tam fiziksel ipucudur. Doğru cevap C şıkkıdır.

Öğrenmenin aşamaları edinim, akıcılık, kalıcılık ve genelleme olmak üzere
dört grupta toplanır. Edinim, çocuğun daha önce yapamadığı bir davranış ya da beceriyi belli bir doğrulukta yapabilir hale gelmesi olarak tanımlanmaktadır. Akıcılık, yeni öğrenilmiş bir davranışı ya da davranış zincirini çocuğun hızlı ve kolay biçimde yapması olarak tanımlanmıştır. Kalıcılık, öğretim sona erdikten sonra bireyin performansının süregelmesidir. Genelleme ise, çocuğun öğretim koşulları dışında diğer koşullarda da öğrendiklerini sergileyebilmesidir. Aşamalar arasında hiyerarşik bir ilişki yoktur. Diğer bir deyişle, bir davranışın kalıcılık ya da genelleme aşamasında sergilenebilmesi için akıcılık aşamasında sergilenmesine gerek yoktur. Bir davranışın akıcılığı kazanılmadan da kalıcılığı ya da genellenebilmesi olanaklıdır. Ancak, gözden kaçırmamamız gereken nokta tüm aşamalar için davranışın öncelikle edinim aşamasında kazanılması gerektiğidir.

Sabit bekleme süreli öğretimde beş tür tepki söz konusudur: (a) ipucundan önce doğru tepkiler: Öğrencinin kontrol edici ipucu sunulmadan önce doğru tepkide bulunmasıdır. (b) ipucundan sonra doğru tepkiler: Öğrencinin kontrol edici ipucu sunulduktan sonra doğru tepkide bulunmasıdır. (c) ipucundan önce yanlış tepkiler: Öğrencinin kontrol edici ipucu sunulmadan önce yanlış tepkide bulunmasıdır. (d) ipucundan sonra yanlış tepkiler: Öğrencinin kontrol edici ipucu sunulduktan sonra yanlış tepkide bulunmasıdır. (e) Tepkide bulunmama: Öğrencinin kontrol edici ipucu sunulduktan sonra hiçbir tepkide bulunmamasıdır. Diğer şıklarda verilen tepki ipucu yöntemlerinde ve uyaran ipucu yöntemlerinde 3 tür öğrenci tepkisi bulunmaktadır. Dolayısıyla doğru cevap E şıkkıdır.

Uyumsal davranışlar bağımsız yaşam becerilerinin temelini oluşturan yemek yeme, tuvalet becerileri, giyinme, soyunma ve kişisel bakım gibi özbakım becerilerini kapsamaktadır. Bu davranışlar günlük yaşantıda rutin olarak yer alan davranışlardır.

Pek çok uyumsal davranış özel gereksinimi olan öğrencilerin kaynaştırma ortamlarına
sosyal olarak kabulünü sağlamak açısından gereklidir. Pek çok uyumsal davranış diğer gelişimsel becerilerle yakından ilişkili olduğu için uyumsal davranışların öğretilmesi diğer alanlara da katkıda bulunacaktır. Uyumsal davranışların pek çoğu okulöncesi dönemdeki çocukların günlük rutinlerinin bir parçasın› oluşturmaktadır.Uyumsal davranışları gerçekleştirmek okulöncesi dönemdeki çocukların kendilerine olan güvenlerini artırmada, kendilerini daha başarılı daha yeterli hissetmelerini sağlamada çok işe yaramaktadır. Öz-bakım becerilerinde bağımsızlaşmış bir çocuğun yaşam kalitesi olumlu yönde etkilenir.