DAVRANIŞ VE ÖĞRENME SORUNU OLAN ÇOCUKLARIN EĞİTİMİ - Deneme Sınavı - 8

Grupların oluşturulması: İş birliğine dayalı gruplar genellikle heterojen gruplar olmalıdır. Grupta ortalama iki ile altı arasında öğrenci bulunmalıdır. Öğretmen öğrencilerin akademik düzeylerine ve sosyal becerilerine dayalı olarak grupları yapılandırmalıdır.

Birebir akran merkezli öğretim “Bir öğreten çocuğun (öğreten akran) diğer bir çocuğa (öğrenen akran) yardımcı olduğu, bir öğrencinin usta/öğreten, diğer öğrencinin çırak/öğrenen olduğu çalışma” olarak tanımlanabilmektedir. Birbir akran merkezli öğretimin akademik, sosyal ve ekonomik kazanımları olduğu bilimsel çalışmalarla ortaya konmuştur.

Farklı şekillerde uygulanabilen birebir akran merkezli öğretim modelleri  bulunmaktadır. Bu modellerin çoğu altı temel bileşeni içinde barındırır (Snell ve Janey, 2000). Bunlar; (a) eşleme stratejileri, (b) öğreten akranın öğretici rolü, (c) düzenli ve planlı öğretim oturumları, (d) birebir uygulamaya dayalı akran öğretimi için araç gereçlerin uyarlanması, (e) öğrenme düzeylerinin sıkça değerlendirilmesi ve (f) öğretmenin düzenli uygulamayı izlemesidir.

Karşılıklı akran merkezli öğretim ve sabit rollü birebir akran merkezli öğretim, birebir uygulamaya dayalı akran merkezli öğretim uygulamalarının iki temel türüdür. Karşılıklı akran merkezli öğretim uygulamalarında sıklıkla tüm sınıfı kapsayan akran merkezli öğretim modeli kullanılır.

BDDP’de yapılan değerlendirmeler sonucunda, hedef davranışta hiçbir değişiklik olmadığı ya da istenilen düzeyde değişiklik olmadığı belirlendiğinde, gerekli uyarlamalar yapılır.BDDP’de yapılacak uyarlamalardan ; ortaya ç›kan sorunlar için çözüm önerileri geliştirmek, hedef davranışta olması beklenen değişikliği sağlamak ya da yeni hedef davranışlar belirlemek, kullanılan araç gereçlerin ya da tekniklerin kullanımını kolaylaştırmak ve koşulları mevcut duruma uygun hale getirmek için önemli olmaktadır.

B seçeneği dışında diğerleri plan hazırlanırken dikkat edilmesi gereken noktalardandır.

Eşit derecede etkili iki plandan birinin diğerine k›yasla daha az zaman, çaba, para ve personel gerektirmesi verimlilik olarak tanımlanabilir.

BDDP’de yapılan değerlendirmeler sonucunda, hedef davranışta hiçbir değişiklik
olmadığı ya da istenilen düzeyde değişiklik olmadığı belirlendiğinde, gerekli
uyarlamalar yapılmalıdır. BDDP’de yapılacak uyarlamalar; ortaya çıkan sorunlar
için çözüm önerileri geliştirmek, hedef davranışta olması beklenen değişikliği sağlamak ya da yeni hedef davranışlar belirlemek, kullanılan araç gereçlerin ya da tekniklerin kullanımını kolaylaştırmak ve koşulları mevcut duruma uygun hale getirmek için önemli olmaktadır. Doğru yanıt B'dir.

Grup yönetimini planlama: Öğretmen yapacağı gözlemler aracılığıyla, iş birliğine dayalı akran destekli öğretimi izleyebilir. Öğretmenin, grupları rotasyon ile düzenli olarak gözlemlemesi, grup ve öğrenciler hakkında iş birliği becerilerine ve amaçlara ulaşmaya ilişkin bireysel notlar alarak gruplardaki öğrencileri izlemesine olanak sunan tekniklerden biridir.

Etkinlikle ilgili değişkenler
• Tek etkinliğe yer verilmesi
• Öğrenci merkezli etkinliğe yer verilmesi
• İş birliğine dayalı bir amaca yönelik olması
• Tanımlanmış/bilinen bir tema temelli olması
• Rollerin ve kuralların net bir şekilde belirgin olması

Uyarlama, hedeflenen davranış değişikliğini sağlamak üzere yapılan çalışmaların gözden geçirilmesi sonucu elde edilen veriye dayalı olarak çalışmada değişiklik, ekleme ya da çıkarmalar yaparak çalışmanın mevcut koşullara uyar hale getirilmesidir.

BDDP’nin silikleştirilmesi için benimsenecek ilk yaklaşım, BDDP’nin uygulama sürecinde yer alan öğeleri azaltmak ya da bu öğeleri daha az sıklıkla kullanmak; ikinci yaklaşım, hedef davranış için belirlenen ölçütü (süre/sıklık) yükseltmek; üçüncüsü, öğrenciye kendini yönetme stratejilerini öğretmektir. Doğru cevap A'dır.

Eşgüdümü sağlamak üzere; ortamlardaki değişkenleri değiştirmeye ya da eşlemeye çalışmak, gerektiğinde uygulamadan bazı ortamları çıkarmak ya da uygulamaya yeni ortamlar eklemek, BDDP’yi uygulayan kişiler arasında düzenli toplantılar yapmak ve uygulama güvenirliği verisi toplamak yapılabilecek uyarlamalar arasında yer almaktadır.BDDP uygulanırken zaman zaman, kısa işlevsel değerlendirmeler yapmak davranışı değiştirmek üzere kullanılan tekniklerde yapılan uyarlamalardır.Doğru cevap C'dir.

Geliştirilen BDDP, hedeflenen davranışların değiştirilmesinde çok etkili olabilmesine rağmen uygulamaya devam edebilmek için zaman, çaba, para ve personel açısından yüksek maliyetli olabilir. Geliştirilen plan daha fazla personel, para, zaman ve çaba gerektirdiğinde, kabul edilebilirlik azalacak ve uygulama güvenirliği düşecektir. Böyle bir durumda ekip üyeleri, planın etkililiğinin yanı sıra verimliliğini de değerlendirmelidir.

De¤erlendirmenin sistematik ve tutarlı olarak yapılabilmesi için de¤erlendirme planı hazırlanması gerekmektedir. De¤erlendirme planı hazırlanırken beş noktaya dikkat edilmelidir. Bunlar:

(a) Uzun ve kısa dönemli amaçların belirlenmesi,

(b) Amacın karşılanıp karşılanmadığının nasıl ölçüleceğine karar verilmesi,

(c) Değerlendirme verilerinin ve planın durumunun (devam etmesi, uyarlanması ya da sonlandırılması) raporlaştırılması,
(d) Toplantı (görüşme) tarihinin belirlenmesi 

(e) Planın kabul edilmesidir (imza).

Doğru yanıt C'dir.

BDDP tüm boyutlar açısından gözden geçirilip değerlendirildikten sonra zamanla
silikleştirilmeli ve gerektiğinde sonlandırılmalıdır. Silikleştirme, bireye sunulan
ipucunun, uyaranın ya da pekiştirecin zaman içinde türünün ya da miktarının
yavaş yavaş değiştirilmesi ya da bir kerede tamamen ortadan kaldırılmasıdır. Davranış değiştirmede temel amaç, öğrencinin kendini yönetmesini sağlamaktır. Doğru yanıt B'dir.

BDDP ile kazandırılan hedef davranışın genellenmesini sağlamak üzere, geliştirilen BDDP farklı ortamlarda ve farklı kişiler tarafından uygulanabilir. Bu uygulama sırasında,

- BDDP’yi uygulayan kişiler arasında iletişim kurulamaması 

- BDDP’yi uygulayan kişiler arasında işbirliği yapılamaması,

- BDDP’nin tüm ortamlarda farklı değişkenlere maruz kalması 

- Tüm kişiler tarafından farklı biçimde uygulanması gibi sorunlarla karşı karşıya gelinmesi halinde BDDP 'nin uygulandığı ortamlar ve uygulayan kişilerde uyarlama yapmak gerekebilir. Doğrı yanıt E'dir.

Arkadaşına vurma davranışında tutarlı bir biçimde azalmıştır. Bu BDDP'nin sonlandırılması yerinde olur. Öte yandan oyuncağını kırma davranışı önce azalmış, sonra yeniden bir artış göstermiştir. Buna yönelik BDDP'nın yeniden değerlendirilmesi, uyarlanması vb. yerinde olacaktır. Doğru yanıt D'dir.

BDDP’nin sonlandırlması iki durumda gerçekleştirilir. Bunlardan birincisi, BDDP’nin hedef davranış üzerinde istendik değişikliği gerçekleştirmesi durumunda yeni hedef davranışlar belirlemek üzere sonlandırılması; ikincisi ise, BDDP’nin hedef davranış üzerinde hiçbir değişiklik yaratmaması durumunda yeni bir BDDP hazırlamak üzere sonlandırılmasıdır. Doğru yanıt B'dir.

Uygulanan BDDP, hedef davranıflta değişiklik sağlamadığında, kullanılan teknikler gözden geçirilmeli ve gerektiğinde bu tekniklerde uyarlamalar yapılmalıdır. BDDP geliştirilirken, davranışı değiştirmek üzere kullanılacak tekniklerin, işlevsel değerlendirme verilerine dayalı olarak belirlenmesi önemlidir. İşlevsel değerlendirme, bireyin içinde bulunduğu ortamdaki çevresel değişkenler ile uygun olmayan davranış arasındaki ilişkiyi ortaya çıkaran süreçtir. Doğru yanıt A'dır.