DENİZ TURİZMİ İŞLETMECİLİĞİ

Deniz Ticaret Odası deniz turizmini; “denizde deniz araçları ile yapılan, turizm amaçlı meslek faaliyetleri ile onu doğrudan destekleyen diğer meslek faaliyetleri” olarak tanımlamıştır

Deniz turizmi, bireylerin dinlenmek ve eğlenmek amacıyla sürekli yaşadıkları yerlerin dışına geçici olarak seyahat etmeleri ve gittikleri yerlerde denize ve deniz çevresine odaklanarak gerçekleştirdikleri rekreatif etkinliklerdir.

Deniz turizmi kapsamında gerçekleştirilen aktiviteler
Kıyı Temelli Aktiviteler 
Güneşlenme
Yüzme
Kıyıdan şnorkelle yüzme ve tüplü dalış
Kıyı/ada kampı
Kıyıda arazi araçlarıyla yapılan sürüşler
Yaban hayatı gözlemciliği (kıyı kuşları, kaplumbağa
yuvaları)

Lukovic (2012), deniz turizmi sektörünü temel, ikincil ve ek hizmetler olmak üzere üç alt başlıkta ele almıştır. Temel hizmetler de kendi içinde liman, kiralama/charter ve gemi yolculuğu hizmetleri olarak üçe ayrılmıştır. Deniz turizmi sektörünün sınıflandırılmasına deniz turizmi türleri yön vermektedir.

Dünya Turizm Örgütü (UNWTO) deniz turistlerini; seyahat ederek gittiği yerde en az bir gece konaklayan ve bir yıldan az kalan, çalışma amacı
gütmeyen, aktivitelerini denizde, deniz kıyısında ve deniz çevresindeki tesis ve işletmelerde gerçekleştiren turistler olarak tanımlamaktadır.

Turistler için denizde ve deniz çevresinde gerçekleştirilen rekreatif fırsatların çeşitliliği bir spektrum olarak görülebilir. Spektrum, deniz rekreasyonunu kıyıdan uzaklığına göre sınıflandırır.

Deniz turizminin gelişmesinde, İngiliz doktor Richard Russell’ın 1753
yılında yayımlanan bir kitabında sağlık için deniz banyosunun faydalı olduğundan bahsetmesi etkili olmuştur.

15. yüzyılın sonu ve 16. yüzyılın başlangıcı, dünya denizcilik medeniyetleri tarihinde bir dönüm noktasıdır.

Antik Dönem’de her kıyı şehrinin bir limanı bulunduğu için Anadolu’da denizcilik oldukça gelişmiştir. Bu durum Anadolu’nun jeopolitik konumundan kaynaklanmaktadır. Dolayısıyla bu dönemde, Ege ve Akdeniz’e kıyısı olan Anadolu topraklarında antik liman kentleri gelişme göstermiştir. Bu kentlerden bazıları; Attaleia (Antalya), Coracesium (Alanya), Side, Efes (Ephesos), Klazomenai (Limantepe), Knidos (Datça), Miletos (Milet) ve Smyrna (İzmir) olarak sıralanabilir

Türkiye’de organize deniz turizmi faaliyeti, ilk kez Bodrum’da şair, yazar ve felsefeci olan ve Halikarnas Balıkçısı olarak bilinen Cevat Şakir Kabaağaçlı tarafından başlatılmıştır.

Doğal güzellikleri ile deniz turizmi cenneti olan Türkiye’de denize kıyısı olan 28 il bulunmakta ve bu iller deniz turizminde etkinlik göstermektedir.

Deniz turizmi tesisleri: Turizm yatırımı kapsamında bulunan ya da turizm işletmesi faaliyetinin yapıldığı, özellikle deniz turizmi araçlarına güvenli bağlama, karaya çekme, bakım, onarım hizmetleri, bu araçlarla gelen yolculara yeme, içme, dinlenme, eğlence, konaklama gibi hizmetlerden birkaçını ya da tamamını sunan kruvaziyer gemi limanı, yat limanı, çekek yeri, rıhtım ve iskele gibi turizm tesislerini kapsamaktadır (Resmî Gazete, 2009). Deniz turizmi araçları ise deniz turizmi hizmetinde gezi, spor ve eğlence amaçlı, denize elverişlilik belgesine sahip, gerçek ve tüzel kişilere ait özel ve ticari yatları, kruvaziyer gemileri, günübirlik gezi teknelerini, yüzer otel, yüzer lokanta, su üstünde ya da su altında hareket etme kabiliyetine sahip araçlar ile diğer deniz turizmi araçlarını ifade etmektedir (Resmî Gazete, 2009).

Yat gezisi, tekne gezisi, kruvaziyer gezileri deniz temelli aktivitelerdendir.

Deniz turizm sektörünün ikincil hizmetleri arasında; dalış, sörf yapmak, rafting, kürek sporu, balık tutma, ada turizmi, deniz feneri turizmi gibi hizmetler bulunmaktadır.

Buhar gücüyle çalışan ilk gemi 1807 tarihinde Rober Fulton tarafından inşa edilmiştir.

MÖ 4000’li yıllarda Mısır’da başladığı düşünülen yelkenli teknelerle seyahat, daha sonraları Çinliler, Vikingler, Araplar ve Polinezyalılar tarafından keşif, ticaret, ulaşım ve savaş gibi amaçlarla gerçekleştirilmiştir.

IFAW’a (2009) göre balina gözlemciliğinde hem katılımcı sayısı hem de yapılan harcama açısından lider destinasyon Kuzey Amerika’dır.

Akdeniz kıyısındaki ilk kıyı destinasyonu yerleşmesi ise Fransa’da Côte d’Azur (Fransız Rivierası) bölgesinde ortaya çıkmıştır.

Türkiye Seyyahin Cemiyeti, 1923 yılında Türkiye Cumhuriyeti ile aynı yılda Raşit Saffet Atabinen ve bir grup aydın tarafından kurulmuş olup turizm alanında faaliyet gösteren ilk örgüt olma özelliğini taşımaktadır.

Türkiye’de 1960 yılını izleyen dönem “planlı dönem” olarak adlandırılır. Planlı dönem, 1950-1960 döneminin plansız kalkınma anlayışına tepki olarak geliştirilmiş ve uygulamaya konmuştur.