DEPREM VE DEPREM GÜVENLİĞİ

Depremlerin ulaşım yapılarına verdiği hasar 4 ana başlıkta özetlenebilir. Bunlar; Zeminden Kaynaklanan etkiler, fay hatlarının doğrudan etkileri, deprem kuvvetlerinin yapılara etkisi sonucu oluşan hasarlar, tsunami, yangın vb depremin ikincil etkisinden kaynaklanan hasarlardır. Zeminden kaynaklanan etkiler; sıvılaşma, zemin oturmaları, zeminin deprem dalgasını büyütme etkisi, heyelanlar, kaya düşmeleri, vb. dir. Deprem dalgalarının doğrudan etkisi sonucu oluşan hasarlar; kaplamada oluşan deformasyonlar, köprü, viyadük, vb. yapılarda oluşan hasarlar, gar, otogar, havalimanı, vb. yapılarda oluşan hasarlar, tsunami nedeniyle özellikle kıyı ve liman yapılarında oluşan hasarlar.

Yerleşim alanının değerlendirilmesinde arzu edilen yoğunlukta nüfusu yerleştirebilmek için gerekli bir alan olmalıdır. (min. 2.000 çadır 10.000 kişi, azami 3.000 çadır 15.000 kişi) Doğru cevap C’dir.

Depremde olay yeri yönetimi beş ana başlıkta toplanır: 1. Depremin yerinin ve zamanının tespit edilmesi. 2. İkincil tehlikelerin önlenmesi: Olayın stabil hale getirilebilmesi yani ortaya çıkan hasarlara müdahale etmek ve ek hasarların oluşmasını önlemek. 3. Mülkiyetin Korunması: Deprem bölgesindeki maddi ve manevi değer taşıyan varlıkların koruma altına alınması, raporlanması ve gerekli mercilere teslim edilmesi süreçleridir. 4. Mevcut Kaynakları Etkin Olarak Kullanabilmek: Personel ve malzemenin en etkin ve verimli şekilde kullanımının sağlanması. 5. Zararların Azaltılması ve Yönetilmesi: Etkili ve yerinde bir müdahale ile risklerin tespiti ve oluşması muhtemel zararların en aza indirilmesi ve yönetilebilir olması. Depremin büyüklüğü değil,yerinin ve zamanının tespit edilmesi önemlidir. Doğru cevap A’dır.

Türkiye Afet Müdahale Planı (TAMP) 03 Ocak 2014 tarih, 28871 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe girmiştir. Doğru cevap E’dir.

Deprem riskini azaltmada ve depremlerle baş edebilmede hazırlıklı ve dirençli bir toplum yaratılması, bu amaca yönelik kurumsal alt yapının oluşturulması ve konuyla ilgili AR-GE faaliyetlerinin önceliklerinin belirlenmesini hedefleyen “Ulusal Deprem Stratejisi ve Eylem Planı’nın (UDSEP) ana amacı, “depremlerin neden olabilecekleri fiziksel, ekonomik, sosyal, çevresel ve politik zarar ve kayıpları önlemek veya etkilerini azaltmak ve depreme dirençli, güvenli, hazırlıklı ve sürdürülebilir yeni yaşam çevreleri oluşturmaktır.” Doğru cevap D’dir.

Triyaj, acil birime başvuran bireylerde, hastalık ya da yaralanmanın şiddetini tanımlamak ve yaşam riski en fazla olanların belirlenmesini sağlamak için kullanılan dinamik ve sürekli bir süreçtir. Doğru cevap C’dir.

Kırmızıya boyanmış yollar;Yol çok hasarlı ve tamamen kullanılamaz durumda, • Sarıya boyanmış yollar: Yol açık, ancak sadece acil durum araçlarının geçişine izin veriliyor, • Yeşile boyanmış yollar: Yol hasarsız, herkes kullanabilir, • Maviye boyanmış yollar: Yolun ne durumda olduğu henüz bilinmiyor, şeklinde olabilir. Bu krokiler hem bölgeden uzaklaşmak isteyen kişilerin bilinçsizce trafiği işgal etmelerini önlemiş olur hem de acil durumda kullanılan araçlar için ayrılmış yolların diğer araçlar tarafından işgal edilmesini önler Doğru cevap B’dır.

Kırmızıya boyanmış yollar;Yol çok hasarlı ve tamamen kullanılamaz durumda, • Sarıya boyanmış yollar: Yol açık, ancak sadece acil durum araçlarının geçişine izin veriliyor, • Yeşile boyanmış yollar: Yol hasarsız, herkes kullanabilir, • Maviye boyanmış yollar: Yolun ne durumda olduğu henüz bilinmiyor, şeklinde olabilir. Bu krokiler hem bölgeden uzaklaşmak isteyen kişilerin bilinçsizce trafiği işgal etmelerini önlemiş olur hem de acil durumda kullanılan araçlar için ayrılmış yolların diğer araçlar tarafından işgal edilmesini önler. Doğru cevap C’dır

Seçilen alanın, tarımsal alan olmamasına dikkat edilmelidir. Doğru cevap B’dir.

TAMP ile amaç; • Hayat kurtarmak, • Kesintiye uğrayan hayatı ve faaliyetleri en kısa sürede normale döndürmek, • Müdahale çalışmalarını hızlı ve etkin bir şekilde gerçekleştirmek, • Halk sağlığını korumak ve sürdürmek, • Mülkiyet, çevre ve kültürel mirası korumak, • Ekonomik ve sosyal kayıpları azaltmak, • İkincil afetleri önlemek ya da etkilerini azaltmak, • Kaynakların etkin kullanımını sağlamaktır. Doğru cevap E’dir.

Toplanma Alanlarının fiziksel, jeolojik ve coğrafi olarak afet riski taşımamas(Mersin ve Şahin 2009), elektrik kesintisinden etkilenmeyen aydınlatma sistemi, tam donanımlı ilkyardım kiti, sedye, el feneri, megafon, telefon hattı, battaniye, su gibi ihtiyaçlara cevap veren (Özdikmen, 2015) ve tuvalet gibi temel insani ihtiyaçları sağlayacak donanıma sahip olması (Maral vd. 2015) gerekmektedir. Toplanma Alanları ayrıca Yerel Tahliye alanı olarak kullanılarak gerekli durumlarda afetzedelerin Toplanma Alanlarından Acil Barınma/Geçici İskan Alanlarına taşınması sağlanmaktadır. Doğru cevap E’dir.

Sphere sözleşmesinde, su temini, beslenme, gıda yardımı, barınak ve yerleşim yeri planlama ve sağlık hizmetleri konularında standartlar belirlenmiştir. Doğru cevap C’dir.

TAMP, Türkiye'de olası her tür ve ölçekteki afet ve acil durumlara müdahale etmeyi amaçlar. Dolayısıyla sadece deprem değil; sel, yangın, çığ vb. afet ve acil durumları da içine alır. Dolayısıyla A şıkkı yanlıştır. Bünyesinde görev alacaklar kamu kurumları, özel sektör, sivil toplum kuruluşları ve gerçek kişilerdir. Dolayısıyla B şıkkının yanlış olduğunu görüyoruz. Yine aynı şekilde bünyesinde çalışacakların çok paydaşlı ve kapsamlı olduğunu gördüğümüz için C şıkkı da yanlıştır. E şıkkında verilen birbirinden bağımsız planlama yaklaşımının aksine entegre yani iç içe geçmiş, bütünleşik ve sistematik bir planlama yaklaşımını benimser. Dolayısıyla doğru cevap D'dir.

Hayat kurtarmak,

Kesintiye uğrayan hayatı ve faaliyetleri en kısa sürede normale döndürmek,

Müdahale çalışmalarını hızlı ve etkin bir şekilde gerçekleştirmek,

Halk sağlığını korumak ve sürdürmek,

Mülkiyet, çevre ve kültürel mirası korumak,

Ekonomik ve sosyal kayıpları azaltmak,

İkincilafetleriönlemekyadaetkileriniazaltmak,

Kaynakların etkin kullanımını sağlamaktır.

Bu durumda A seçeneğindeki afet veya acil durum sonrasında ilgili bölge(ler)deki nüfus planlamasına destek olma konusu amaçların dışındadır.

Afet ve acil durum süreçlerinin elektronik ortamda takip edilmesi, yönetilmesi ve yöneticilere karar desteği sunulması amacıyla Afet Yönetim ve Karar Destek Sistemi (AYDES) geliştirilmiştir. Dolayısıyla A seçeneği doğrudur. AYDES, Coğrafi bilgi sistemleri üzerine inşa edilmiş, afet anında ulusal kaynakları etkin bir şekilde yönetebilen karar destek mekanizmalarına sahip bir sistemdir. Türkiye Afet Müdahale Planının (TAMP) bilişim altyapısını da oluşturmaktadır. Dolayısıyla B ve D seçenekleri de doğrudur. Afet süreçlerinin planlanması, iyileştirilmesi, daha hızlı ve etkin yönetilmesi için afet yönetiminde yer alan ilgili Bakanlıklara ve taşra teşkilatlarının kullanımına sunulmuştur. Bundan dolayı görüyoruz ki E seçeneği de doğrudur. Fakat C seçeneği yanlış bilgi vermektedir zira seçenekte belirtilenin aksine  AYDES, afetin planlama, müdahale ve iyileştirme süreçlerinin tümünü kapsayacak şekilde çalışmaktadır. Dolayısıyla doğru cevap C'dir.

İkinci açıklamada hasar gören evlerin boşaltılması ve dere yatağının değiştirilmesi B seçeneğindeki ikincil tehlikelerin önlenmesi husus ile örtüşmektedir zira bu sayede olayın stabil hale getirilebilmesi yani ortaya çıkan hasarlara müdahale etmek ve ek hasarların oluşmasını önlemek mümkün olur. Aynı şekilde E seçeneği de bu bağlamda etkili ve yerinde bir müdahale ile risklerin tespiti ve oluşması muhtemel zararların en aza indirilmesi ve yönetilebilir olmasını sağlar. C seçeneğinde deprem bölgesindeki maddi ve manevi değer taşıyan varlıkların koruma altına alınması, raporlanması ve gerekli mercilere teslim edilmesi süreçleri işlenmektedir zira görüyoruz ki köydeki sit alanında bir sayım ve raporlama yapılması sonucu 15 adet taşınabilir tarihi eser güvenli bir yere götürülmüştür. Bu da mülkiyetin korunması kapsamındadır. D seçeneğinde de personel ve malzemenin en etkin ve verimli şekilde kullanımı sağlanmıştır zira personel ihtiyaca göre verimli ve etkin olarak iş yapabilmesi için farklı gruplara ve farklı amaçlar için iş bölümündedir. Fakat A seçeneğinde belirtildiği gibi depremin lokasyonu ve zamanına ilişkin bir açıklama yapılmamıştır. Doğru cevap A'dır.