DEPREM VE DEPREM GÜVENLİĞİ

Halkı bilinçlendirmek için yapılacak toplantılar olay yerinde ve olayın hemen ardından yapılmayacak bir durumdur zira öncelik sırası yaşamsal aciliyetlerdedir. Doğru cevap D'dir.

Deprem sonrası yollarda oluşacak hasar durumu öngörülerek halka ve görevlilere hazırlanmış olan basit krokiler dağıtılmalıdır. Bu krokiler yolların kullanım durumlarına göre işaretlenmelidir. İşaretleme kolay anlaşılması nedeniyle krokide yol- ların renklendirilmesi şeklinde olabilir. Örneğin;

Kırmızıya boyanmış yollar;Yol çok hasarlıve tamamen kullanılamaz durumda,

Sarıya boyanmış yollar: Yol açık, ancak sadece acil durum araçlarının geçişine izin veriliyor,

Yeşile boyanmış yollar: Yol hasarsız, herkes kullanabilir,

Bu krokiler hem bölgeden uzaklaşmak isteyen kişilerin bilinçsizce trafiği işgal etmelerini önlemiş olur hem de acil durumda kullanılan araçlar için ayrılmış yolların diğer araçlar tarafından işgal edilmesini önler.

Dolayısıyla doğru cevap B'dir.

Aydınlatma sistemi, tam donanımlı ilkyardım kiti, sedye, el feneri, megafon, telefon hattı, battaniye, su gibi ihtiyaçlara cevap veren (Özdikmen, 2015) ve tuvalet gibi temel insanin ihtiyaçları sağlayacak donanıma sahip olması (Maral vd. 2015) gerekmektedir.

Ayrıca acil barınma alanları afetten direkt etkilenme riski taşımamalı, insanların günlük yaşamlarını sağlayabilecek temel imkânları barındırabilmesi için elektrik, su, kanalizasyon, haberleşme gibi temel ihtiyaçları karşılamalıdır. Fakat A seçeneğindeki rekreasyon yani eğlence ihtiyaçlarını gidermeye yönelik bir standartı sağlamak zorunda değildir. Dolayısıyla doğru cevap A'dır.

Olay Akış Çizelgesi ki diğer adı ceridedir, olayın “Sıfırıncı Saat” inden itibaren başlanarak Hizmet Grup Başkanlıkları tarafından akışın dakika dakika kayıt altına alındığı tutanak veya rapordur. Doğru cevap A'dır.

Deprem bölgesi içinde ya da sınırında trafiği kontrol edip düzenleyen görevlilerin mümkün olduğunca motosiklet, bisiklet gibi (nispeten daha hafif olduğu için) hasarlı yollara daha uygun araçları kullanmaları tavsiye edilmelidir. Diğer şıklardaki araçlar oldukça hantal ve büyüktür bu da güvenilir olmayan ve her an hareket etmeye meyilli zeminlerde tehlike arz edebilir.

Afetzedelerin temel ihtiyaçlarının giderilmesi zaruridir. Dolayısıyla yiyecek, su, tuvalet, barınma, ısınma, sağlık, haberleşme vb ihtiyaçları için mevcut altyapının optimal olması gerekir. Yer seçilirken bu durum göz önüne alınmalıdır. Dolayısıyla madde 1'de bu hususta ortaya çıkabilecek sorunlar olumsuz etki bırakır. Aynı şekilde afet barınma yerleri ekonomi ve çevre üzerinde olumsuz etki bırakmamalıdır. Temel ihtiyaçlardan biri de güvenlik ihtiyacı olduğu düşünülürse barınma yerinin etrafının çitlerle çevrili, dışarıdan veya içeriden gelebilecek insan kaynaklı veya hayvan/doğal kaynaklı tehlikelerden olabildiğince korunmalı bir yer planlaması yapılmalıdır. Dolayısıyla madde 3'te zafiyet oluşması elbette zararlıdır. Fakat madde 4'te olumsuz durumlara karşı tedbir almak zarar vermekten tam aksine yararlı ve olumludur, olması gerekendir. Dolayısıyla doğru cevap C'dir.

Ülkemizde yaşanan afetler ve acil durumlar so- nucunda; Afet ve Acil Durumlara müdahalede ihti- yaç duyulacak tüm güç ve kaynakları yerel düzeyde planlamak, bu güç ve kaynakların olay bölgesine hızlı ve etkin bir şekilde ulaştırılmasını sağlamak, müdahale hizmetlerini ve bu hizmetlerin koordi- nasyonundan sorumlu ana ve destek çözüm ortak- larını ve yerel düzeyde sorumlu birimlerin görev ve sorumluluklarını planlama esaslarını belirlemek amacıyla; Türkiye Afet Müdahale Planı (TAMP) 03 Ocak 2014 tarih, 28871 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe girmiştir.

Afet ve acil durum süreçlerinin elektronik ortamda takip edilmesi, yönetilmesi ve yöneticilere karar desteği sunulması amacıyla Afet Yönetim ve Karar Destek Sistemi (AYDES) geliştirilmiştir. AYDES, Coğrafi bilgi sistemleri üzerine inşa edilmiş, afet anın- da ulusal kaynakları etkin bir şekilde yönetebilen karar destek mekanizmalarına sahip bir sistemdir. Türkiye Afet Müdahale Planının (TAMP) bilişim altyapısını da oluşturan AYDES, afetin planlama, müdahale ve iyileştirme süreçlerinin tümünü kapsayacak şekilde çalışmaktadır.

Depremde olay yeri yönetimi beş ana başlıkta toplanır:

Depremin yerinin ve zamanının tespit edilmesi.

İkincil tehlikelerin önlenmesi:

Olayın stabil hale getirilebilmesi yani ortaya çıkan hasarlara müdahale etmek ve ek hasarların oluş- masını önlemek.

Mülkiyetin Korunması:

Deprem bölgesindeki maddi ve manevi değer taşıyan varlıkların koruma altına alınması, raporlan- ması ve gerekli mercilere teslim edilmesi süreçleridir.

Mevcut Kaynakları Etkin Olarak Kullanabilmek:
Personel ve malzemenin en etkin ve verimli şekilde kullanımının sağlanması.

Zararların Azaltılması ve Yönetilmesi:

Etkili ve yerinde bir müdahale ile risklerin tespiti ve oluşması muhtemel zararların en aza indiril- mesi ve yönetilebilir olması.

Depreme müdehale aşamasında ilk olarak yapılması gereken işlem olay yeri organizasyonudur. Bu kapsamda iyi yapılmış bir hazırlık daha sağlıklı ve hızlı karar alınmasını, olay yerinde karşılaşılabilecek farklı olumsuzluklara karşı etkin müdehale etme imkanı ve sonraki aşamaların aksamadan ilerlemesini sağlar.

Triyaj, acil birime başvuran bireylerde, hastalık ya da yaralanmanın şiddetini tanımlamak ve yaşam riski en fazla olanların belirlenmesini sağlamak için kullanılan dinamik ve sürekli bir süreçtir.

Depremlerin ulaşım yapılarına verdiği hasar 4 ana başlıkta özetlenebilir. Bunlar;

Zeminden Kaynaklanan etkiler,

Fay hatlarının doğrudan etkileri,

Deprem kuvvetlerinin yapılara etkisi sonucu oluşan hasarlar,

Tsunami, yangın vb depremin ikincil etkisinden kaynaklanan hasarlardır.Zeminden kaynaklanan etkiler;

Sıvılaşma,

Zemin oturmaları,

Zeminin deprem dalgasını büyütme etkisi

Heyelanlar, kaya düşmeleri, vb. dir.Fay hatlarının doğrudan etkileri

Fay hattının herhangi bir karayolu kesimi, köprü, viyadük vb. ulaşım yapısını keserek fay düzlemi iki tarafında kalan parçaları farklı yönlere ötelemesi şeklinde gerçekleşir ve çok ciddi hasarlara yol açar.

Boru Hatlarında Meydana Gelen Hasarlar;

-  Gaz boru hatlarında oluşan hasarlar ve yangınlar,

-  Petrol boru hatlarında oluşan hasarlar ve yangınlar 

-  Su boru hatlarında oluşan hasarlar.

17 Ağustos 1999’da yaşanan Gölcük depremisonucunda, İstanbul - Ankara (Anadolu) otoyolunun İzmit Doğu Kavşağı - Akyazı Kavşağı arasındaki yaklaşık 50 km.lik kesimde, yol gövdesinde kısım kısım derinliği 2.5 metreye varan yarıklar, ötelenmeler ve oturmalar meydana gelmiştir. Bazı menfezlerde oturmalar, çatlamalar oluşmuş, genel olarak köprü ve viyadüklerde mesnetler kaymıştır.

12 Kasım 1999’da yaşanan Düzce depremi sonucunda Kaynaşlı’nın yakın doğusunda, E5 kara- yolu, fay tarafından kesilmiş, Kaynaşlı-Bolu Dağı bölümünde de deprem nedeniyle heyelanlar meydana gelmiştir.

Deprem sonrası yollarda oluşacak hasar durumu öngörülerek halka ve görevlilere hazırlanmış olan basit krokiler dağıtılmalıdır. Bu krokiler yolların kullanım durumlarına göre işaretlenmelidir.İşaretleme kolay anlaşılması nedeniyle krokide yolların renklendirilmesi şeklinde olabilir.

Toplanma alanları, afetin meydana gelmesinden sonraki ilk 12 saatlik zaman diliminde, insanlara kendilerini güvende hissedebilecekleri bir alanda bulunmaları, yaşadıkları büyük şoku atlatabilmeleri, yerel düzeydeki bilgiye ulaşabilmeleri ve yakınları ile bir araya gelebilmeleri ya da haberleşebilmelerine imkan sağlayan, ilk yardım ve diğer acil hizmetlerinin verildiği, 24 saatten sonra ise geçici olarak barınmanın sağlanabileceği, yardım hizmetlerinin ulaştırılabildiği önceden belirlenmiş alanları ifade etmektedir.

TAMP İLE AMAÇ;

Hayat kurtarmak,

Kesintiye uğrayan hayatı ve faaliyetleri en kısa sürede normale döndürmek,

Müdahale çalışmalarını hızlı ve etkin bir şekilde gerçekleştirmek,

Halk sağlığını korumak ve sürdürmek,

Mülkiyet, çevre ve kültürel mirası korumak,

Ekonomik ve sosyal kayıpları azaltmak,

İkincil afetleri önlemek ya da etkilerini azaltmak,

Kaynakların etkin kullanımını sağlamaktır

Afet ve acil durum süreçlerinin elektronik ortam- da takip edilmesi, yönetilmesi ve yöneticilere karar desteği sunulması amacıyla Afet Yönetim ve Karar Destek Sistemi (AYDES) geliştirilmiştir. AYDES, Coğrafi bilgi sistemleri üzerine inşa edilmiş, afet anın- da ulusal kaynakları etkin bir şekilde yönetebilen karar destek mekanizmalarına sahip bir sistemdir.

İkincil tehlikelerin önlenmesi:

Olayın stabil hale getirilebilmesi yani ortaya çıkan hasarlara müdahale etmek ve ek hasarların oluş- masını önlemek.

Hazırlık için olay yeri ile ilgili bazı bilgilere ihtiyaç bulunmaktadır. Bunlar;

1. Alan:

Alan kimliği,

Alana ulaşma yollarının ana özellikleri

2. Nüfus:

Etkilenen kişi sayısı ve özellikleri

Bölgenin tahliye edilme durumu?

3. Tehlikeler:

Olay nedir?

Ne zaman oldu?

Devam ediyor mu?

İkincil bir olay riski var mı?

4. Kaynaklarımız:

İmkan ve kabiliyetimiz ne durumda?

Olay bölgesinde, ihtiyaç duyulan lojistik destek sağlanabiliyor mu?

Finansal desteğimiz ne durumda?