DEPREM VE DEPREM GÜVENLİĞİ

Depremler sıklıkları az ama oluşturabileceği hasarlar fazla olan doğa kaynaklı olaylarıdır.

Ülkede batıda yer alan Kaliforniya Eyaleti’nde (San Fransisko şehri başta olmak üzere) depremlere çok sık rastlanır.

CEA 1996 yılında kurulmuştur.

Japonya, Pasifik Okyanusu’ndaki Ateş Çemberi (Ring of Fire) diye adlandırılan bölgede bulunan bir adalar topluluğudur.

Japonya Deprem Reasürans Şirketi (Japanese Earthquake Reinsurance Company - JER) 1964 Niigata Depremi sonrasında deprem, tsunami ve volkanik patlamaların neden olabileceği zararları kapsamak amacıyla 30 Mayıs 1966’da kurulmuştur.

1946’da kurulan Yeni Zelanda Deprem Komisyonu deprem sigortası ve toplumun afetlere karşı kapasitesinin arttırılmasında önemli bir rol oynar.

1971 yılında, depremlere karşı izleme, araştırma ve müdahale etme amacıyla kurulmuş olan Ulusal Deprem Yö- netimi (National Earthquake Admission) yeniden yapılandırılarak 1998 yılında Çin Deprem Yönetimi (China Earthquake Administration-CEA) adını almıştır.

Endonezya’da Standart Endonezya Deprem Poliçesi adı verilen bir deprem sigorta sistemi mevcuttur. MAIPARK adı verilen sistem bünyesinde hem konut hem işyerlerine depremlere karşı sigorta teminatı sunmaktadır. 2015’ten beri faaldir.

1992 yıkıcı Erzincan Depremi ve sonrasında 1995 Dinar, 1998 Ceyhan depremleri ile beraber oluşan ekonomik kayıpların devlet bütçesine getirdiği ağır yük sonrasında, depremlerin yol açtığı bu kayıpların sadece ‘Devlet Baba’ nasılsa herşeyi öder zihniyetinden çıkıp; riskin hasar meydana gelmeden yönetilmesini esasına dayalı bir finansal mekanizma oluşturulması ihtiyacı ortaya çıkmıştır. 17 Ağustos 1999 Marmara Depremi’nin 45 saniyede yaklaşık 16-20 milyar dolar ekonomik kayıp oluşturması, bunun Gayri Safi Milli Hasıla’nın % 5-7 sine denk gelmesi korkunç rakamlardır (Başbuğ Erkan, 2018).

Depremlerin ekonomik kayıplarının karşılanması için dünyadaki benzer sistemler incelenmiş ve uygun görülen iki sistem olan Kaliforniya Deprem Kurumu ve Yeni Zelanda Deprem Komisyonu baz alınarak, ülkemiz şartlarına uyarlanarak, hızlı bir süreçle 25 Eylül 2000 tarihinde 587 No’lu Kanun Hükmünde Kararname ile ‘Doğal Afet Sigortaları Kurumu (DASK)’ yürürlüğe girmiştir (Şekil 8.3). 18 Ağustos 2012’de ise bazı güncellemelerle 6305 Sayılı Kanun haline getirilmiştir.

Amerika Birleşik Devletleri’de ‘all-hazard’ yani bütün afetlere karşı hazırlıklı olunması politikası esastır ve uygulanmaktadır. Doğru cevap C şıkkıdır.

Depremler açısından ele aldığımızda Kaliforniya Deprem Kurumu (California Earthquake Authority-CEA) ülkedeki depremlerden oluşabilecek zararların azaltılması ve olası durumda hasarın karşılanması için uygulamada olan bir sigorta sistemidir. Türkiye’deki Doğal Afet Sigortaları Kurumu (DASK) kuruluş aşamasında CEA sistemini incelemiş olup, iyi yönlerini ülkemizdeki deprem sigortası sistemine adapte etmiştir. Doğru cevap C şıkkıdır.

Depremler açısından ele aldığımızda Kaliforniya Deprem Kurumu (California Earthquake Authority-CEA) ülkedeki depremlerden oluşabilecek zararların azaltılması ve olası durumda hasarın karşılanması için uygulamada olan bir sigorta sistemidir. Türkiye’deki Doğal Afet Sigortaları Kurumu (DASK) kuruluş aşamasında CEA sistemini incelemiş olup, iyi yönlerini ülkemizdeki deprem sigortası sistemine adapte etmiştir. CEA 1996 yılında kurulmuştur. Doğru cevap D şıkkıdır.

Japonya Deprem Reasürans Şirketi (Japanese Earthquake Reinsurance Company - JER) 1964 Niigata Depremi sonrasında deprem, tsunami ve volkanik patlamaların neden olabileceği zararları kapsamak amacıyla 30 Mayıs 1966’da kurulmuştur.

Dünyamızda Bulunduğu coğrafi konum itibarı ile jeolojik ve hidro-meteorolojik afetlere sıkça maruz kalan ülkeler; Malezya, A.B.D, Türkiye, İran, Şili, Meksika , Japonya, Yeni Zelanda, Çin, Filipinler, Meksika, Hindistan, Pakistan dır. İspanya bu ülkeler arasında yer almaz. Doğru cevap E şıkkıdır.

Kaliforniya Deprem Kurumu ve Yeni Zelanda Deprem Komisyonu baz alınarak, ülkemiz
şartlarına uyarlanarak, hızlı bir süreçle 25 Eylül 2000 tarihinde 587 No’lu Kanun Hükmünde Kararname ile ‘Doğal Afet Sigortaları Kurumu (DASK)’ yürürlüğe girmiştir. 18 Ağustos 2012’de ise bazı güncellemelerle 6305 Sayılı Kanun haline getirilmiştir. 

Doğru cevap C şıkkıdır.

Filipinler Deprem Sigortası Kurumu’nu kurma faaliyetleri 2013 yılında Asya
Kalkınma Bankası’nın desteğiyle başlamıştır. Doğru cevap E şıkkıdır.

DASK havuzuna ilk deprem hasarı talebi 15 Aralık 2000’de Afyon Sultandağı depremi ile gelmiştir. O zamandan beri DASK 500’den fazla deprem, 22.000’den fazla hasar dosyasına yaklaşık 173 milyon TL ödeme yapmıştır. Doğru cevap C şıkkıdır.

Şubat 2010’da Şili açıklarında meydana gelmiş olan 8.8 büyüklüğündeki deprem (27F afeti olarak bilinir) bugüne kadar bir sismogram cihazının kaydetmiş olduğu en büyük altıncı depremdir. Doğru cevap A şıkkıdır.

Avustralya’nın güney doğusunda, Okyanusya kıtasında yer alan Yeni Zelanda, bulunduğu coğrafi konum açısından deprem, volkanik patlama, sel, tsunami, heyelan vb birçok doğa kaynaklı afetlere maruz kalabilmektedir. 1944 yılında meydana gelen ve ülkeyi etkileyen deprem sonrasında, 1946 yılında, İkinci Dünya Savaşı’nı takiben bütün sigorta poliçelerine deprem riski eklenmiş ve hasarlar kapsama alınmıştır. 1946’da kurulan Yeni Zelanda Deprem Komisyonu deprem sigortası ve toplumun afetlere karşı kapasitesinin arttırılmasında önemli bir rol oynar. Şubat 2011’de Christchurch şehrinde meydana gelen depremde 185 can kaybı meydana gelmiştir. Birçok ülkede olduğu gibi yaşanmış bu olay, mevcut afet yönetim sisteminde iyileştirme ve düzenleme çalışmalarına sebep olmuştur (Başbuğ Erkan, 2018). Ülke olarak sigortalılık oranı ve sigorta kültürü yüksek olan Yeni Zelanda’da, bu deprem sonrasında ödenen hasar tazminatları oldukça fazladır.

Doğru cevap D şıkkıdır.