DİN EĞİTİMİ VE DİN HİZMETLERİNDE REHBERLİK

Din eğitimcileri ve din hizmeti sunanlar için şu ilkeleri belirlemek mümkündür: Hiçbir zaman ümitsizliğe kapılmamalı. Hidayetin, Allah’ın elinde olduğunu bilmeli. Karamsar olmadan, iyi niyet, hoşgörü ve sabırla görevlerine odaklanmalı. Yaptıklarının karşılığını, sadece Allah Teâlâ’dan beklemelidirler.

Bir dinin ya da fikrin, maddî ve manevi boyutlarda, hayata yansıtılmasına medeniyet denir.

Medeniyetin belirli bir toplumda aldığı şekle ise kültür denir.

Atabetü’l Hakayık, Edip Ahmed Yükneki’nin eseridir.

Divan-ı Hikmet Hoca Ahmed Yesevi’nin eseridir.

İyi bir insanın niteliklerinden biri de hiç ölmeyecek gibi dünya, yarın ölecekmiş gibi de öteki dünya için çalışır.

Adalet kavramı dinin sosyolojik temeli ile ilgilidir. Teker teker ele aldığımızda, aşağı yukarı bütün dinler ve sosyal nizamlar, ihtiyaç̧-imkân ilişkisi ile ilgili problemlerin çözümüne yönelik bir çaba gösterir. Düzenlenen hukuk ve çıkarılan kanunlar da aynı gaye içindir.

İslam dini hoşgörü olayına bir insan hakkı olarak bakmaktadır ve hoşgörü İslam’ın evrensel temeli ile ilgilidir

Toplumsal düzenlemede dinin referans alınmamasına laiklik denir.

Kilise Hıristiyanlığının deneysel bilime ve bilim adamlarına baskı uygulaması da bunda etkili olmuştur. Dinlerin özünü kaybedip hurafelere boğulmasını da laikliğin sebepleri arasında saymak mümkündür. Kendi döneminde din bozulduğu için, ünlü filozof Socrates, bu yüzden ahlakı dine dayandırmamıştır.

Din eğitimcileri ve din hizmeti sunanlar için şu ilkeleri belirlemek mümkündür:

 Hiçbir zaman ümitsizliğe kapılmamalı,

 Hidâyetin, Allah’ın elinde olduğunu bilmeli,

 Karamsar olmadan, iyi niyet, hoşgörü ve sabırla görevlerine odaklanmalı,

 Yaptıklarının karşılığını, sadece Allah Teâlâ’dan beklemelidirler.

Bu tip bir insanın özelliklerini şöyle sıralayabiliriz:

 Yaratıcı ile de, yaratılmışlarla da barışıktır.

 Elinden ve dilinden kimseye zarar gelmez.

 Düşenin dostudur.

 İnsanların en hayırlısının, insanlara faydalı olan kişi olduğunu bilir.

 Gerektiğinde başkalarını kendisine tercih eder.

 Küçüklerin de büyüklerin de hakkını korur.

 İyi ve güzel olanın yanında, kötü olanın da karşısındadır.

 Hedefi hayır olan işlerde yarışır.

 Bencil (egoist) değildir.

 Sadece iyilik ve güzellikte yardımlaşır.

 Başkaları tarafından kendisine hak olarak bir şey verilse bile, vicdanında bunun tekrar hesabını yapar.

 Alış-veriş yaptığında aldatmaz.

 Emaneti ehline verir.

 Üzerine bir iş aldığında, onu en iyi şekilde yapmaya çalışır.

 Kendisi için istediğini başkaları için de ister.

 Allah’tan korkar, kuldan utanır.

 Hakka, haklıya ve haklılığa daima itibar eder.

 Rızkın ve malın asıl sahibinin Allah olduğuna inanır.

 Hiç ölmeyecek gibi dünya, yarın ölecekmiş gibi de öteki dünya için çalışır.

Kültürü, maddî ve manevî diye ayıranlar da vardır. Buna göre, bilimsel ve teknolojik ürünler, ekonomi, yemek ve kılık-kıyafet maddî kültür; din, dil, inanç, hukuk, örf ve âdetler, sosyal ilişkiler, tarih şuuru, estetik, mimari anlayış, yazı, sanat, edebiyat ve ahlâk ise manevî kültürdür.

İslâm dini kültürümüzü ve medeniyetimizi derinden etkilemiştir. Mimarimizden musikîye, dilimize, edebiyatımıza, sosyal ilişkilerimize, örf ve adetlerimize kadar, her alanda bunu görmekteyiz.

Türklerin İslâmiyeti kabul ettikten sonra, ilk yazılı eser olma özelliğini taşıyan Yusuf Has Hacib’ in, Kutadgu Bilig isimli kitabı, önemli bir örnektir.

Yunus Emre’nin Divânı, Hoca Ahmed Yesevî nin Divân-ı Hikmet’i, Edib Ahmed Yüknekî’nin Atabetü’l-Hakâyık’ı, Mevlanâ’nın Mesnevî’si, Kaşgarlı Mahmud’ un Divân-ı Lügati’t-Türk ü eserleridir.

Varlığın ilk sebebinin ne olduğu konusunda felsefe tarafından verilen belli başlı cevaplar arasında, “ruh, madde, yetkin varlık, idea, su, ateş, sayı,atom, doğa, Tanrı, değişme” vardır.

Tarihe bakıldığında görülecektir ki, bütün dinler ve kültürlerde, canı, aklı, dini, malı ve nesli korumak esastır. Cinayet, yol kesme, hırsızlık, haksız yere adam öldürme, ırza tecavüz, gasb, içki, zina ve rüşvet her devirde yasak kapsamındadır.

Bilindiği gibi psikoloji, insan ve hayvan davranışlarının sebeplerini inceleyen bir bilimdir. İnsan davranışlarının temelinde dinî bir güdü (motive) var mı,
yok mu? sorusuna cevap bulmak adına, tarih boyunca yaşanan olay ve olgularla ilgilenir.

Kur’an-ı Kerim’de, “Elest Meclisi” diye bir antlaşmadan (ahitten) bahsedilmektedir. Buradan anlaşılıyor ki, tüm ruhları yarattığı esnada, Allah Teâlâ, insanın fıtratına varlığını sezme ve algılama yeteneği yerleştirmiştir. Ardından, “Sizin rabbiniz Ben değil miyim?” diye sormuş; onlar da hep birden, “Evet, bizim rabbimiz Sensin” diye cevap vermişlerdir. Sonra da onları bu hadise konusunda birbirine şahit tutmuştur. Bunun da sebebi, kıyâmet gününde, yaptıkları bu sadakat yeminini hatırlamaları içindir.