DİPLOMASİ TARİHİ - Deneme Sınavı - 14

Osmanlı Padişahı III. Selim, devlet teşkilâtındaki diğer bazı reformlarla birlikte (Nizam-ı Cedid gibi örnekler), yabancı ülkelere üçer yıl süre ile mukim elçiler gönderme kararını vermiştir. 

Osmanlı Devleti’nin diplomasi alanında sonraki en önemli adımları II. Mahmud zamanında atılmıştır. Bu padişah dönemindeki bir gelişme, 1821’de Bâbıâli’de Reisülküttaplığa bağlı bir Tercüme Odası kurulmasıdır. Yabancı büyükelçilerle teması sağlamakla görevli Divan-ı Hümayun tercümanlarının Fener Rumlarından seçilmesi uygulamasına son verilmiş ve İslâmiyet’i kabul etmiş kişiler ile güven duyulan Ermeniler kullanılmaya başlanmıştır. Sonuçta dış ilişkilerde büyük eksikliği çekilen yabancı dil bilen Müslüman memur sayısı artmıştır.

Machiavelli’nin en tanınan eseri Prens yanında Titus Livy’nin İlk On Kitabı Üzerine Söylemler ve Floransa’nın Tarihi adlı kitapları diplomasi hakkında düşüncelerinin en önemli kaynaklarıdır. Doğru cevap B şıkkıdır.

Müzakereler için ‘uygun bir mevsim’ olduğu yaklaşımını ortaya atan Francesco Guicciardini, müzakereler konusunda “uygun mevsimin” beklenmesinin yararlarından ve bir anlaşmaya varıldığında bunun uygulanmasının sağlanması için karşılıklı garantiler verilmesinin öneminden bahseder. Doğru cevap E şıkkıdır.

Callières’in hayatının en önemli dönemini Dokuz Yıl Savaşı (1688-1697) sırasında Hollandalılarla kısa bir barışa götüren müzakereleri gizli misyonla yürütmesi teşkil etmiştir. François de Callières başta Hollandalılarla müzakereleri olmak üzere diplomatik tecrübelerine dayanarak yazdığı Diplomasi Sanatı’nın 1716’da yayınlanmasından itibaren Avrupa devletlerarası ilişkiler tarihi alanında isim yapmıştır. Doğru cevap C şıkkıdır.

Sir Ernest Satow'un ismi, diğer eserlerinden çok en tanınmış kitabı olan Diplomatik Uygulama Rehberi ile anılmaktadır. Doğru cevap A şıkkıdır.

II. Mahmud, III. Selim zamanında önemi artarak, dış ilişkiler konusunda uzmanlaşan Reisülküttaplığın yerine 11 Mart 1836’da bir Hatt-ı Hümayun ile Hariciye Bakanlığını kurmuştur. 

Alfred Heinz Kissinger,  süper güçler arası “détente” politikalarına katkıları, Çin’e açılım, Vietnam savaşının sona erdirilmesinde oynadığı ve 1973’te Kuzey Vietnam’lı muhatabı ile ortaklaşa Nobel Ödülü kazandıran hayati rolü ile hatırlanır. Doğru cevap D şıkkıdır.

Morgenthau’nun Uluslararası Siyaset: Güç ve Barış Mücadelesi adlı eseri uluslararası siyasette gerçekçilik teorisini en tutarlı şekilde ortaya koyan bir metin olarak kabul edilmektedir. Doğru cevap B şıkkıdır.

İmparatorluk zayıflayınca Avrupalı güçlerle daha düzenli bir ilişki kurma ihtiyacı doğdu. Ancak bu defa bu ülkeler Osmanlıları Avrupa uluslararası ilişkiler ve hukuk sistemine almakta istekli olmadı. Osmanlı Devleti’nden Kanuni’den beri sağlamış oldukları ticari ve hukuki tavizleri garantiye almadan bu yönde adım atmadılar. 

Tanzimat Fermanı ve daha sonra Islahat Fermanı ile bu garantiyi sağladıktan sonra 1856 Paris Konferansıile Osmanlıları Avrupa Devletler Konseri’ne kabul ettiler. Bu şekilde Osmanlı Devleti uluslararası hukukun taraflarından biri oldu. Ancak Osmanlılar hiçbir zaman Avrupa ailesinin bir ferdi olarak görülmemiş, ilişkiler giderek eşitsiz bir nitelik kazanmıştır. Devlet son döneminde uluslararası politika ve diplomasi kurallarının uygulaması göstermelik bir faaliyetten ibaret kalmıştır.

1863 yılında Batı üniversitelerine benzer bir bilim kurumu olarak ilk Osmanlı Darülfünun’u kurulmuştur. Hariciye Nezareti Avrupa diplomasi modeli çerçevesinde reforme edilmiştir. Ayrıca, o vakte kadar fenerli Rumlar veya lisan bilen diğer gayrımüslimler tarafından yürütülen hariciye hizmetlerine lisan bilen, yetenekli memurlar almak üzere Hariciye Nezaretine bağlı olarak bir Lisan Mektebi dahi açılmıştır. 

Doğru seçenek B şıkkıdır. Münster antlaşması 1648'de imzalanmıştır.

Doğru seçenek A şıkkıdır.

Doğru seçenek C şıkkıdır.

Doğru seçenek E şıkkıdır. Wicquefort, tarihte ilk kez mukim diplomasi konusunu ele alan ve büyükelçi tanımını yapan bir diplomattı.

Doğru seçenek A şıkkıdır.

Doğru seçenek B şıkkıdır.

Doru seçenek C şıkkıdır.

Doğru seçenek A şıkkında verilmiştir. Diplomasi “haçlı” zihniyetinden arındırılmalıdır. O yüzden A şıkkı yanlıştır.

Doğru seçenek B şıkkıdır.