DOSYALAMA ARŞİVLEME

Yönetim faaliyetlerinin nasıl ele alınması gerektiği konusunda teoriler geliştirilmiş ve bu teoriler tarihsel olarak yönetimin geçmişini, gerekli duyulan geliştirmeler sonucunda, günümüze ulaştırmıştır:

• Klasik Yönetim ve Organizasyon Teorisi
• Bilimsel yönetim yaklaşımı
• Yönetim süreci yaklaşımı
• Bürokrasi yaklaşımı

• Davranışsal (Neo-Klasik) Yönetim ve Organizasyon Teorisi

• Modern Organizasyon Teorisi
• Sistem yaklaşımı
• Durumsallık (koşul-bağımlılık) yaklaşımı

• Çağdaş yaklaşımlar.

Klasik Yönetim ve Organizasyon Teorisi
Klasik organizasyon teorileri başlığı altında üç yaklaşım bulunmaktadır:
• Bilimsel yönetim yaklaşımı – Frederick Taylor
• Yönetim süreci yaklaşımı – Henri Fayol
• Bürokrasi yaklaşımı – Max Weber
Klasik teori iki ana fikir etrafında yer almaktadır: 

(1) Rutin işlerin görülmesinde insan unsurunun makinelere ek olarak nasıl etkin bir şekilde kullanılabileceği ve

(2) formal organizasyon yapısının oluşturulmasıdır. Taylor birinci fikir, Fayol ve Weber ise ikinci fikir üzerinde durmuşlardır.

Yönetim Süreci Yaklaşımı
Henri Fayol’un öncülüğünü üstlendiği yönetim süreci yaklaşımında, bilimsel yönetim yaklaşımının mikro değişkenleri inceleyen bakış açısına karşılık, işletmenin tamamı ele alınarak incelenmiştir.

Özellikle örgütsel tasarım ve yönetim ilkelerinin araştırılmı ve uygulanmaya çalışılmıştır. Yönetim süreci yaklaşımı ekonomik etkinlik ve rasyonellik fikrini esas almıştır. Dolayısıyla bu yaklaşım bilimsel yönetim yaklaşımının bir nevi devamı, onun tamamlayıcısı sayılabilir. Yönetim süreci yaklaşımı sadece organizasyon konuları ile değil fakat yönetimin bütün alanları ile ilgili ilkeler geliştirmeye çalışmıştır. Bu yönü ile bilimsel yönetim yaklaşımından çok daha geniş ve kapsamlı bir yaklaşımdır. Fayol’a göre işletmedeki faaliyetler altı grupta toplanabilmektedir.

• Teknik faaliyetler (üretim faaliyetleri)
• Ticari faaliyetler (alım, satım vb.)
• Finansal faaliyetler (para bulma ve kullanma)
• Muhasebe faaliyetleri (kayıtların ve istatistiklerin tutulması, hazırlanması)
• Güvenlik faaliyetleri (işyeri ve işgörenlerin korunması)
• Yönetim faaliyetleri.

Bürokrasi Yaklaşımı 1900’lü yılların başında Max Weber tarafından geliştirilen bürokrasi yaklaşımı, işletmelerin bürokratik bir yapı sergilemesinin etkinliği arttırıcı bir etken olduğunu ifade etmektedir. Koçel’in (2015) de ifade ettiği gibi neden ve nasıl sorularına değinmeden mikro açıdan bir örgüt modeli olarak ifade edilen bürokratik yapının özellikleri şunlardır:
• Fonksiyonel uzmanlaşmaya dayanan iş bölümü
• Açık ve seçik bir şekilde belirlenmiş hiyerarşik bir yapı; böylece her kademe bir üst kademe tarafından kontrol edilecektir.
• İlke ve yöntemler; her kademede işlerin nasıl yapılacağı ile ilgili olarak ayrıntılı ve somut ilkeler ve yöntemler geliştirilecektir.

Bilgi ve Belge Merkezleri Açısından Yönetim Faaliyetlerinin Önemi
Yönetim faaliyetleri; amaca yönelik olması, grup etkinliklerini içermesi, beşeri olması, işbirliği ve uzmanlaşmaya yönelik olması, eşgüdüm içinde bulunulması ve yetki-sorumluluk üzerine kurulması bakımından her örgüt türünde yer alan önemli bir süreçtir.

Yönetimin Amaca Dönük Bir Faaliyet Olması

Yönetimin Bir Grup Faaliyeti Olması

Yönetimin İnsanlara Yönelik Bir Faaliyet Olması

Yönetimin İşbölümü ve Uzmanlaşma Faaliyeti Olması

Yönetimin Koordinasyon Faaliyeti Olması

Yönetimin Yetki ve Sorumluluk Faaliyeti Olması

Yönetimin Rasyonel Bir Faaliyet Olması

Yönetimin Karar Alma Süreci Olması

YÖNETSEL VE STRATEJİK İŞLEVLER
İster imalat isterse hizmet sektöründe yer alsın her işletmenin paylaştığı ortak amaçları vardır. Mevcut ürünlerin sayısını arttırmak, kaliteyi yükseltmek ve bunları yaparken de maliyetleri düşürmek ortak payda olarak ifade edilmektedir. Bu istenenlerin sonucunda ise işletme uzun dönemli bir yaşam eğrisi sürecek ve işletme kârlarını yukarıya doğru çıkartacaktır. Ancak bu istenilenlerin mantıklı bir biçimde yapılması gerekmektedir ve bunun için de yönetim sürecinin belirli stratejik ve yönetsel işlevler dahilinde ele alınması gerekmektedir.

Planlama

Örgütleme 

Denetim

Yöneltme

Örgütleme
Yönetim işlevlerinin ve işletme faaliyetlerinin planlamadan sonra gelen aşaması örgütlemedir. Örgütleme işlevinde, planlama sürecinde ortaya çıkan ve oluşturulan örgütsel aşamaların ve düzenlerin bölümlere ayrılması ve sorumlulukların ortaya konulması amaçlanmaktadır. Örgütleme işlevi, örgüt çalışanları arasında bir köprü görevi üstlenerek işgörenlerin birlikte çalışmalarına
olanak sağlamaktadır. Ayrıca yöneticinin görevini yerine getirebilmesi için kendisinin yapacağı işleri, kendisine yardımcı olacak kişileri, yetki ve sorumlulukları açık bir biçimde ortaya koymaktadır.

Denetim
Yönetim işlevlerinin sonuncusu olan denetim yani kontrol işlevinin gerekliliği, örgütün belirlenen amaçlara ulaşmak için oluşturulan bir yapı olmasından kaynaklanmaktadır. Her işletme yapısı gibi kütüphaneler ve bilgi ve belge merkezleri de amaçlarına ulaşmak ve başarılı olmak istemektedir. Bunun temel koşulu ise iyi bir yönetim sistemine sahip olmaktan geçmektedir. Kütüphane ve bilgi ve belge merkezlerinin yönetimlerinin başarılı olabilmesi için öncelikle planların yapılması daha sonra planların uygulanması için örgütsel yapının oluşturulması ve yürütme sisteminin kurulması, son olarak da bu işlevlerin ne ölçüde başarıldığının belirlenmesi, diğer bir ifade ile denetlenmesi gerekmektedir.
Denetim işlevi, sadece örgütün amaçlarına ulaşıp ulaşılmadığının kontrolü olarak kalmamakta gerektiği zamanlarda düzeltici önlemlerin de alınmasını sağlamaktadır.

Psikolojik yaklaşım teorisi adında bir yönetim teorisi yoktur.

Eşleştirmenin doğrusu şöyle olmalıdır:

Bilimsel yönetim yaklaşımı – Frederick Taylor
Yönetim süreci yaklaşımı – Henri Fayol
Bürokrasi yaklaşımı – Max Weber

Mekanik rasyonelliği bozacak insan unsuruna ilişkin faktörler modele
dahil edilerek ayrıntılı olarak incelenmemiştir

Düşük verim değil, maksimum çıktı

Teknik faaliyetler (üretim faaliyetleri)
• Ticari faaliyetler (alım, satım vb.)
• Finansal faaliyetler (para bulma ve kullanma)
• Muhasebe faaliyetleri (kayıtların ve istatistiklerin tutulması, hazırlanması)
• Güvenlik faaliyetleri (işyeri ve işgörenlerin
korunması)
• Yönetim faaliyetleri

1900’lü yılların başında Max Weber tarafından
geliştirilen bürokrasi yaklaşımı, işletmelerin bürokratik bir yapı sergilemesinin etkinliği arttırıcı bir
etken olduğunu ifade etmektedir.

• Neo-klasik yönetim teorisinin ele aldığı
başlıca konular şunlardır (Koçel, 2005):
• İnsan davranışı
• Kişilerarası (beşeri) ilişkiler
• Grupların oluşturulması
• Grup davranışları
• İnformal organizasyon
• Algı ve tutumlar
• İletişim
• Motivasyon
• Önderlik
• Organizasyonlarda değişim ve gelişme

Olayların tek bir olgu ile incelenmesi yerine, o
olguya bağlı olan diğer olgularla ve çevresiyle ilişkisini ele alan süreçlerin yönetim başlığı altında
incelenmesi sistem yaklaşımını oluşturmaktadır.
“Böyle bir yaklaşımın amacı, yönetim olayının
ve birimlerinin birbirleri ile olan ilişkilerini ve bu
ilişkilerin niteliğini incelemek, belirli bir birimdeki gelişmelerin diğer birimler üzerindeki etkilerini
araştırmak, kısaca; yönetim olaylarını başka olaylarla ve dış çevre şartları ile ilişkili olarak incelemektir.

Koçel’in (2015) aktardığı üzere, “durumsallık yaklaşımı, klasik ve neo-klasik teorilerin ilke temelleri
üzerine kurulan yaklaşımlardan farklıdır. İlkeleri ve en iyi organizasyon yapısını esas alan klasik ve neo-klasik yaklaşımların evrensel ve öngörücü bir
nitelik taşımalarına karşılık, durumsallık yaklaşımı durumlarla ve belli bir
durumdaki koşulları açıklamakla ilgilidir ve öngörücü bir nitelik de taşımamaktadır.” Durumsallık yaklaşımında özellikle yöneticilerin uygulayacakları
tekniklerin, davranışların ve düşüncelerin koşullara göre farklılık gösterebilmesi önemlidir. Anlaşılması gereken; her zaman ve her koşulda organizasyon yapılarının farklı olabileceğidir.