EĞİTİM SOSYOLOJİSİ - Deneme Sınavı - 2

Mesleki hazırlık, bireylerin belirli bilgi ve becerilerle donatılarak üretken hale getirilmesi, doğal olarak bireylerin istihdam edilebilirlik potansiyelinin yükseltilmesi anlamına gelmektedir. Doğru cevap B'dir.

Bireylerin mutlu ve sağlıklı bir yaşam sürmeleri için belirli alanlarda kendilerini geliştirmeleri, spor, sanat, müzik, vb. alanlarda bilgi ve becerilerle donanmaları konusunda da eğitimin üstlendiği roller vardır. Bu roller eğitimin “bireysel gelişim” işlevi olarak bilinmektedir. Doğru cevap D'dir.

Morfogenetik değişim bir şeyin özünde, genetik kodunda, kültür ve değerlerinde gerçekleşen değişimdir. Doğru cevap A şıkkıdır.

Nitel değişim bir şeyin özünde, genetik kodunda, kültür ve değerlerinde gerçekleşen değişimdir. Doğru cevap E'dir.

Her sistem; örgüt, çevre, girdi, süreç/dönüştürme, çıktı ve geri bildirim olmak üzere altı ögeden oluşmaktadır. “Geri bildirim” (feedback) birtakım değişikliklere gitme konusunda bize yol gösterir. Bu geri bildirimler sistemde düzeltici bir süreç olarak önemli bir işleve sahiptir. Doğru cevap D'dir.

Yapısalcı-işlevselci kuramın önemli temsilcilerinden ve önemli bir toplum bilimci (sosyolog) olan Henry Levin eğitim-toplum ilişkisine “karşılıklılık ilkesi” olarak adlandırdığı bir yaklaşımla bakmaktadır. Doğru cevap B şıkkıdır.

Eğitim ve ekonomik büyüme arasında pozitif yönde bir ilişkiyi öne süren ilk çalışmalar 1960’larda Amerikalı ekonomistler tarafından yapılmıştır. Bu konuda öne çıkan iki öncü ekonomist Amerikalı Theodore Schultz ve Eduard F. Denison’dur. Doğru cevap C'dir.

Morfostatik değişim bir şeyin şeklinde, formunda gerçekleşen değişimdir; öze ve o şeyin genetik koduna işlemez. Doğru yanıt C'dir.

Tushman ve Romanelli, sistemlerdeki değişimi gelişim, uyum, evrim ve dönüşüm, yeniden kurma, devrim kavramlarıyla açıklarlar. Tushman ve Romanelli’nin yaklaşımında  “belirlemeci” (deterministik) izler vardır. Yani, değişim birbirini izleyen evrimsel ve devrimsel süreçlerin iç içe geçmesiyle açıklanabilecek diyalektik bir süreçtir. Doğru yanıt B'dir.

“Çözülen (Dağılan) Yapılar Kuramı, belirlemeci görüşlerin tersine değişimi karmaşık, kaotik ve önceden kestirilemeyen bir süreç
olarak tanımlar.  Prigogine ve Stengers’a göre, düzen ve düzensizliğin nedenleri sistemdeki rastlantısal (random) dalgalanmalardır. Rastlantısallık (randomness), bir sistemde düzenin oluşması ve sistemin bir denge durumuna oturmasının kaynağı olabildiği gibi, büyük çaplı dalgalanmalar aynı sistemde kararsızlıkları, düzensizlikleri de tetikleyebilir. Özellikle iç ve dış koşulların hızlı değiştiği ve sistemlerin küçük de olsa rastlantısal şoklara maruz kaldığı zaman kesitlerinde, sistemde kuantum sıçramalarını tetikleyebilecek olay ve olguların ortaya çıkma olasılığı da artar. Avusturya-Macaristan imparatorluğu Veliaht’ının Saraybosna’da öldürülmesi dünyanın süper güçlerinin birbirine girmesiyle sonuçlanan ve dünya tarihinin en büyük trajedilerinden birisi olan Birinci Dünya Savaşı’nı tetiklemiştir. Mustafa Kemal’in Osmanlı’nın son dönemlerinde önemli bir devlet görevine getirilmesi yerine bir anlamda Anadolu’ya sürgüne gönderilmesi Orta Doğu’da yeni bir ulus devletin ortaya çıkması ve bölge tarihinin yeni baştan yazılmasıyla sonuçlanmıştır. Doğru yanıt A'dır.

Eğitimden şu tür çıktıların elde edilmesi olasıdır: Notlar, başarı, öğrenme yani yeni davranış, tutum ve değerler, becerilerdir. Doğru yanıt D'dir.

Yapısalcı-işlevselcilere göre okul toplumu dönüştürme aracı olamaz. Eğitim ve okul sisteminin temel işlevi toplumun kendini sürdürmesi ve devamını sağlamasına katkıda bulunmaktır. Bu anlamda, okul sistemi toplumu temsil eden, toplumu yansıtan, topluma ayna olan sistem ögelerinden biridir. Doğru yanıt E'dir.

Toplumsal yeniden kurmacılık kapitalist toplumlarda okulların bireyleri ruhsal ve zihinsel olarak köleleştirdiğini, oysa
okulun asıl amacının bireyleri özgürleştirmek yoluyla daha adil bir toplum yaratmak olması gerektiğini ileri sürer. Doğru yanıt C'dir.

Bireylerin bilgi ve becerilerini geliştirmeye dayanan toplumsal kalkınmada, en önemli aracının eğitim olduğunu öne süren savlar yine Batılı ekonomistlerden gelmiştir. insan sermayesi kuramı, bireylerin bilgi ve becerilerle donatılarak toplumsal gelişme ve kalkınmanın sağlanabileceğini ileri sürer. insan sermayesi kuramına göre eğitim ve okul sistemi bireyler arasında başlangıçta var olan ve sosyo-ekonomik farklılıklardan kaynaklanan eşitsizlikleri azaltma araçlarından birisidir. Doğru yanıt B'dir.

Rejai ve Phillips’e göre (1978, s.72), devrimci liderler iyi eğitim almış kşilerdir. Sadece %20’den azı ilk veya ortaöğretim görmüşken, %18’i üniversite mezunu, daha da ilginci, %41’i lisansüstü veya profesyonel bir eğitim sahibidir. Sözü
edilen liderlerin %21’i dinî, askerî veya ticari üst düzey eğitim görmüş ve başarılı insanlardır.  Doğru yanıt C'dir.

Eğitim ve okul örgütlerini diğer örgütlerden ayıran bir dizi özellik vardır. Eğitim örgütleri amaçları muğlak örgütlerdir, çünkü eğitim ve okul örgütlerinden farklı paydaşların farklı ve zaman zaman birbiriyle çelişen beklentileri vardır.

Kültürlenme, yani gelenekler ve genel olarak kültürün yeni kuşalaklara aktarılması görevi, eğitimin toplumsal işlevlerinden biridir. Doğru cevap B'dir.

19. yüzyılın sonlarında sosyoloji disiplinini kuranlardan birisi olan Emile Durkheim, eğitimin toplumu değiştirebilecek ve toplumsal sorunlara çözüm olabilecek bir araç olabileceği fikrini reddetmiştir. Doğru cevap A'dır.

Morfogenetik değişim, bir türün genetik koduna işleyerek onu değiştirme kapasitesi olan ve bu aşamadan sonra türün devamı olacak olan kuşaklara da aktarılan değişim türüdür. Doğru cevap E'dir.

Çözülen yapılar kuramı, belirlemeci görüşlerin tersine değişimi karmaşık, kaotik ve önceden kestirilemeyen bir süreç olarak tanımlar. Doğru cevap C'dir.