EKİP YÖNETİMİ VE LİDERLİK - Deneme Sınavı - 11

Fayol'un Yönetim İlkeleri Tablo 1.1'de özetlenmiştir. Soru kökünde belirtilen ifade "memurlarda istikrar" ilkesi ile ilişkilidir. Diğer ifadelerin açılımları aşağıdaki gibidir.

Kumanda birliği: Emirler tek bir yöneticiden gelmelidir.
Yürütme birliği: Çalışma birliği, güç dağılımı ve koordinasyon için önemlidir.
Merkeziyet: Kararların dağılımının ve kararlara katılımın derecesi belirlenmelidir.
Memurlar birliği: Çalışanlar arasında uyum ve birliğin geliştirilmesi önemlidir.

Fayol'un Yönetim İlkeleri bağlamında "kumanda birliği" emirlerin tek bir yöneticiden gelmesini ifade etmektedir. Çalışanların kurallara uyması "disiplin", yöneticilerin işleri yaptırabilmesi "otorite", yukarıdan aşağıya doğru yönetim kademelerinin belirlenmesi "hiyerarşi zinciri", işletmedeki herkes ve herşeyin doğru yerde olması ise "düzen" ile ilişkilidir.

Tüm seçeneklerde genel anlamda bir grubun varlığından söz edebilmek için var olması gereken dört temel özellik sıralanmıştır.  Öte yandan "hesap verebilirlik", sorumluluk ile birlikte işbirliğinde dikkat edilmesi gereken kavramlardandır. Devredilemeyen yükümlülükler hesap verebilirlik, devredilebilen yükümlülükler ise sorumluluk olarak adlandırılabilir.

Seçeneklerde genel anlamda bir grubun varlığından söz etmek için gerekli olan sosyal etkileşim, istikrarlılık, ortak amaç ve grup algısı kavramları betimlenmektedir. Öte yandan "bireylerin farklı mazeretler ile devretmek durumunda kaldıkları görevleri kimlere devrettiğinin net olması" işbirliği sürecinde dikkat edilmesi gereken noktalardan biridir.

Formel gruplar organizasyonlarda belirli görevler için oluşturulan gruplardır. Etik kurul formel gruplara örnek gösterilebilir. Öte yandan aile birincil gruplara, taraftarlar informel gruplara, öğrenci kulüpleri ve sendikalar ise ikincil gruplara örnek olarak gösterilebilir.

Grup ve ekip kavramının aynı anlamda dönüşümlü olarak kullanıldığı durumlar olduğu gibi farklı anlamlara sahip olduğu, ekiplerin gruptan öte oluşumlar olduğu da ifade edilebilmektedir. Örneğin konuya dikkat çeken Fisher ve Hunter (1997) çalışmalarında yöneticilerin bakış açısına dayanarak, grup ve ekiplerin birbirine benzer ve ayrı özelliklere sahip olduğunu tespit etmişlerdir. Örneğin grup ve ekipler açısından “aktif olma”, “verimli olma”, “enerjik” ve “esnek olma” ortak özellikler iken, “yaratıcılık”, “yenilik” ve “çok yönlü olma” ekiplerde daha fazla görülebilen özellikler olarak nitelendirilmektedir.

Hem gruplarda hem de ekiplerde rekabetten söz edilebilir; ancak gruplarda rekabet içe dönük iken, ekiplerde dışa dönüktür. Diğer tüm seçeneklerdeki özellikler gruplara özgüdür.

Yetki devrinin olmaması başarıyı etkileyen önemli bir unsur olup yöneticilerin kontrolü ellerinden bırakmak istememeleri ile ilgilidir. Her karara dâhil olma isteği ekip motivasyonunu negatif yönde etkilemektedir. Başarılı bir yönetici ise ekip üyelerinin, amaçlar doğrultusunda karar vermelerini sağlamaktadır.

Etkin ekip özellikleri bilgi, beceri ve tutumlar olarak sınıflandırıldığında tüm seçeneklerin tutumlar başlığına ilişkin verildiği; çatışma yönetim becerisinin ise beceriler başlığında ele alınabileceği görülmektedir.

Farklı kültürlere sahip üyeler ile çalışılmadığında sanal ekip oluşturmanın birçok pozitif yönünden de feragat edilmiş olabilir. Özellikle de çeşitliliğin oluşumu bağlamındaki avantajlar yitirilebilir.

İşletme yönetiminde karar türleri farklı şekillerde gruplandırılabilir. En basit gruplandırma karar verilecek olayın tekrar edip etmemesi temeline dayalı gruplandırmadır. Kendini tekrar eden durumlar programlanabilir, tekrar etmeyen özgün durumlar programlanamazdır.

Örneğin bir çalışanın yaralanması, sel basması, üründen yabancı bir madde çıkması, teknolojide beklenmeyen bir gelişme vb. durumlarda önceden belirlenemeyen ve “programlanamayan” kararlara başvurularak işler yürütülür.

Yönetici işlerin doğru yapılmasını sağlarken, lider doğru işlerin yapılmasını sağlar. Yöneticilik bir meslek iken, liderlik insanları etkileme ve harekete geçirebilme işidir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Bilinen en eski liderlik tarzlarından biri olan ve geleneksel liderlik tarzları arasında yer alan otokratik liderlikte, yönetim ve karar alma yetkisi sadece lidere aittir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Demokratik liderlik tarzı, çalışanları ödül ve ceza ile değil sahip oldukları bilgi ve karşılıklı iletişim ile belirlenen hedefe yönlendirmektedir. Doğru cevap E seçeneğidir.

Babacan liderlik; otoriterlik, yardımseverlik ve ahlak olmak üzere üç boyuttan oluşmaktadır. Ülkemizde birçok işletmede kültürel yapımıza da uygun olduğu için bu tarz bir liderliğin benimsendiği görülmektedir. Doğru cevap A seçeneğidir.

Etkileşimci liderlik, transaksiyonel/işe yönelik liderlik olarak da adlandırıldığı görülmektedir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Dönüşümcü liderlik dört temel unsurdan oluşur. Bunlar; İdeal etki, ilhama dayalı motivasyon, entelektüel uyarım ve bireysel değerlendirmedir. Doğru cevap C seçeneğidir.

Liderlik konusunu açıklamak için ortaya atılan ilk teori özellikler teorisidir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Davranışsal liderlik teorilerinden bir diğeri de Robert Blake ve Jane Mouton tarafından oluşturulan yönetim tarzı matriksidir. Doğru cevap A seçeneğidir.