EKOLOJİ VE TURİZM - Deneme Sınavı - 12

Sıcaklık ve kimyasal özelliklere bağlı olarak suların yoğunluğunda meydana gelen değişimler hidrostatik basınçlarının değişmesine neden olmaktadır. Hidrostatik basınç, bir sıvı içinde bulunan bir cisme sıvı tarafından uygulanan basınca denir.

Delta alanlarında görülen alüviyal topraklar (Bafra, Çarşamba, Köyceğiz, Büyük ve Küçük Menderes, Gediz delta ovaları), kolüvyal topraklar, litosol topraklar ve regosol topraklar gibi çok verimli ovalarda görülen toprak grupları örnek olarak verilebilir.

Gerekli olan enerjiyi ise besinler aracılığı ile sağlarlar. Genel olarak beslenme şekillerine göre canlılar iki büyük grupta toplanmaktadır. Kendi besinlerini kendileri sentezleyen ototrof canlılar ve besinlerini sentezlenmiş halde dışarıdan alan heterotrof canlılar. Ototrof canlılar: Üreticiler olarak da adlandırılan bu gruptaki canlılar kendi besinlerini sentezlerken aldıkları enerji türüne bağlı olarak iki kısma ayrılmaktadır. Güneş enerjisini kullanarak fotosentez yolu ile besin sentezleyenler fotosentetik ototroflar; oksidasyon enzimleri sayesinde demir, hidrojen, sülfür gibi maddeleri oksitleyerek kemosentez yolu ile besin sentezleyenler kemosentetik ototroflar adını almaktadır.

Canlılar arasındaki ilişkiler tür içi (intraspesifik veya homotipik) ve türler arası (interspesifik veya heterotipi) ilişkiler olmak üzere iki kısma ayrılmaktadır. Tür içi ilişkiler aynı türün bireyleri arasında yani populasyonlarda görülürken, türler arası ilişkiler farklı türlerin bireyleri arasında kommunite ve ekosistemlerde görülmektedir. Tür İçi ilişkiler Erkek-Dişi İlişkileri: Aynı türe ait erkek ve dişi bireylerin çiftleşmek, yavru vermek ve koruma amaçlı bir arada bulunmalarıdır. Koloniler: Aseksüel (eşeysiz) üreme ile birbirinden ayrılmayan bireyler topluluğudur. Gruplar: Aynı türe ait bireylerin besin arama, avlanma, düşmanlarına karşı koyma gibi bazı amaçlar için bir araya gelerek oluşturduğu topluluklardır. Kümeleşme: Gruplara benzemesine rağmen, genellikle gruplarda bireyler arasında yarar sağlanırken, kümeleşme de ise bireyler zarar görmektedir. Sosyal Yaşantı: Hayvan türleri arasında gözlenen bu ilişkide yaşam ortamlarını şekillendirmek ve yaşamlarını kolaylaştırmak amacı ile iş bölümleri söz konusudur. Karınca ve arı toplulukları örnek olarak verilebilir. Tür İçi Rekabet: Ortamda bulunan sınırlı kaynaklardan yararlanmak için aynı türün bireyleri arasında görülen rekabettir.

Ekolojik faktörler

Mezoiklim

Bazı böcek türlerinin ise -80°C’de diapoza girerek yaşlamlarını devam ettirdikleri bilinmektedir.

Sıcak periyotlarda ısınan havanın yükselerek soğuması ile oluşan, en fazla İç Anadolu’da görülen ve kırkikindi yağmurları olarak adlandırılan yağışlara konveksiyonel (yükselim) yağışlar denir.

Bu yağışların oluşması yer şekillerine bağlı ise orografik (yamaç) yağışlar oluşur. Karadeniz ve Akdeniz bölgelerinde daha fazla görülen bu yağışlar, nemli hava kütlesinin dağ kütlesi gibi engebelere çarpması ile meydana gelmektedir.

Tayf: Beyaz ışığın cam prizma içinden geçtikten sonra oluşturduğu mor, lacivert, mavi, yeşil, sarı, turuncu ve kırmızı renkli ışın demetlerine denir.

Kuzeyden esen rüzgara Yıldız denilmektedir.

Güneybatıdan esen lodos s›cak hava getirir, toprağın ısınmasına ve kurumasına neden olur.

Türkiye’de bitki örtüsünün az olduğu İç Anadolu, Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde rüzgâr erozyonu diğer bölgelere göre daha fazla görülmektedir.

Delta alanlarında görülen alüviyal topraklar (Bafra, Çarşamba, Köyceyiz, Büyük ve Küçük Menderes, Gediz delta ovaları), kolüvyal topraklar, litosol topraklar ve regosol topraklar gibi çok verimli ovalarda görülen toprak grupları örnek olarak verilebilir