EKOLOJİ VE TURİZM

Litosferin korunması (gübre ve pestisitlerde organik ürünlerin seçilmesi, erozyonla ve çölleşme ile mücadele, toprağın doğal yapısının korunması, atık yönetimi ile kirliliğin engellenmesi)

Biyolojik çeşitlilik veya biyolojik zenginlik, canlıların genetik özelliklerine bağlı ve farklı ekolojik ortamlara uyum mekanizmaları ile geliştirdikleri tür içi ya da türler arası farklılığın göstergesidir.

Endemik: Yeryüzünde yalnızca bulunduğu bölgeye adapte olmuş ve başka bölgelerde yaşamayan canlı türleri (yöreye özgü türler).

Herbaryum: Farklı bölge ve ekosistemlerden toplanarak kurutulan bitki örneklerinin düzenli bir şekilde saklandığı yer.

1971 yılında İran’ın Ramsar kentinde imzaya açılan “Yaşama Ortamı Olarak Uluslararası Öneme Sahip Sulak Alanlar Sözleşmesi” (RAMSAR Sözleşmesi)’ne Türkiye 1993 yılında taraf olmuş ve Göksu Deltası, Burdur Gölü, Manyas Gölü, Sultan Sazlığı, Seyfe Gölü, Uluabat Gölü, Kızılırmak Deltası, Akyatan Lagünü, Gediz Deltası, Meke Gölü, Yumurtalık Lagünü, Kızören Obruğu, Kuyucuk Gölü bu sözleşme kapsamında koruma altına alınmıştır.

1983 yılında ulusal ve uluslararası öneme sahip tabiat ve kültür varlıklarının seçilip belirlenmesine, özellik ve karakterleri bozulmadan korunmasına, geliştirilme- sine ve yönetilmesine ilişkin esasları düzenlemek amacı ile yürürlüğe giren Milli Parklar Kanunu’na göre dört farklı koruma alanı tanımlanmıştır. Milli Parklar, Tabiat Parkları, Tabiat Anıtları ve Tabiatı Koruma Alanlarıdır.

Tabiatı Koruma Alanları: Bilim ve eğitim bakımından önem taşıyan nadir, tehlikeye maruz veya kaybolmaya yüz tutmuş ekosistemler, türler ve tabii olayların meydana getirdiği seçkin örnekleri ihtiva eden ve mutlak korunması gerekli olup sadece bilim ve eğitim amaçlarıyla kullanılmak üzere ayrılmış tabiat parçaları.

Tabiat parkı olarak ayrılacak yerlerde;

• Mahalli örf ve adetlerin, geleneksel arazi kullanma düzeninin ve kültürel manzaraların ilgi çeken örneklerini de ihtiva edebilmelidir.

Doğal sit: Doğal oluşumları ya da insanlar tarafından yapılan düzenlemeleri sonucu korunacak değere sahip olan, ender ve taşınmaz doğa parçaları.

Biyolojik Çeşitlilik Sözleşmesi (Rio de Janeiro, 1992); Brezilya’nın Rio de Janeiro kentinde düzenlenen dünyanın en büyük çevre konferansı olarak bilinen Birleşmiş Milletler Çevre ve Kalkınma Konferansı’nda imzalanan üç büyük sözleşmeden birisi Biyolojik Çeşitlilik Sözleşmesi’dir.

Çevre koruma faaliyetleri olarak verilebilecek bazı örnekler:
• Atmosferin korunması (iç ve dış havanın, iklimin, ozon tabakasının korunması, hava kirliliğinin önlenmesi)
• Hidrosferin korunması (sucul ekosistemlerde kirliliğin azaltılması, içme ve
kullanma ile yeraltı ve yüzeysel suyu kaynaklarının korunması, su ve atık
su yönetiminin yaygınlaştırılması, su döngüsünü bozacak işlemlerin gerçekleştirilmemesi)
• Litosferin korunması (gübre ve pestisitlerde organik ürünlerin seçilmesi,
erozyonla ve çölleşme ile mücadele, toprağın doğal yapısının korunması,
atık yönetimi ile kirliliğin engellenmesi)
• Biyosferin korunması (tüm fauna ve flora elemanlarının korunması, nesillerini yok edecek faaliyetlerin engellenmesi, gürültü, koku ve görüntü gibi
biyosfere zarar veren estetik kirliliğin azaltılması, ulaşım ve çevre planlarının doğaya uyumlu yapılması ve uygulanması)
• Çevre koruma adına tüm dünya insanlarının eğitilmesi ve bilinçlendirilmesi.

Tür çeşitliliği: Belli bir coğrafik alanda veya tüm dünya ekosistemindeki farklı
türleri ifade etmek için kullanılan bir kavramdır. Bir bölgede yaşayan toplam tür
sayısı ile ölçülmektedir.

• Aşırı nüfus artışı,
• Kentleşme, endüstrileşme, ulaşım ve madencilik faaliyetlerinin artması,
• Turizm sektörünün hızla gelişmesi ve doğanın taşıma kapasitesinin üstündeki turistik etkinlikler,
• Doğal kaynakların bilinçsizce kullanımı,

•Tarla elde etmek amacı ile ormanların kesilmesi ve mera alanlarının yok
edilmesi.
• Doğadan çeşitli amaçlar için aşırı bitki ve hayvan toplanması.
• İstilacı ve yabani türlerin yaygınlaşması.
• Flora ve fauna elemanlarını araştırma ve koruma konusunda uzman kişilerin yetersizliği.

Sulak alanların önemini ve işlevlerini aşağıdaki şekilde özetlemek mümkündür:

• Pek çok türde bitki ve hayvan çeşitliliği olduğundan zengin gen rezervuarlarıdır.
• Bulundukları bölgedeki insan ve diğer canlı türlerine su ve besin kaynağı
durumundadırlar.
• Doğal dengenin sağlanması ve biyoçeşitliliğin korunmasında üstün özellikleri vardır.
• Su rejimini düzenlemek ve iklimi kararlı hale getirme yeteneğine sahiptirler. Bu şekilde küresel ısınmanın etkilerini azaltma konusunda büyük katkıları vardır.
• Organik ve inorganik maddelerin arıtılmasında rol oynarlar.
• Turistik ve rekreasyonel kullanım şeklinde hem dinlenmeye yönelik psikolojik katkıları hem de ekonomik getirisi olan alanlardır.
• Uygun sulak alanlardan ulaşım için yararlanılmaktadır.
Büyük öneme sahip olan sulak alanların günümüzde geçmişe

Tabiatı Koruma Alanları: Bilim ve eğitim bakımından önem taşıyan nadir,
tehlikeye maruz veya kaybolmaya yüz tutmuş ekosistemler, türler ve tabii olayların meydana getirdiği seçkin örnekleri ihtiva eden ve mutlak korunması gerekli
olup sadece bilim ve eğitim amaçlarıyla kullanılmak üzere ayrılmış tabiat parçaları.

Köprülü Kanyon, Antalya ilinde bulunan bir milli parktır.

Şıklardan sadece "Kurşunlu Şelalesi" tabiat parkı olarak geçmektedir. Diğerleri milli park ya da tabiatı koruma alanıdır.

Milli Park olarak ayrılacak yerlerde;
• Tabii ve kültürel kaynak değeri ile rekreasyonel potansiyeli, milli ve milletlerarası seviyede özellik ve önem taşımalıdır.
• Kaynak değerleri, gelecek nesillerin miras olarak devralacakları ve sahip
olmaktan gurur duyacakları seviyede önemli olmalıdır.
• Kaynak değerleri tahrip olmamış veya teknik ve idari müdahalelerle ıslah
edilebilir durumda olmalıdır.
• Saha büyüklüğü, kaynak değerleri kesafeti yönünden, özel haller ve adalar
dışında, en az 1000 hektar olmalı ve bu alan bütünüyle koruma ağırlıklı
zonlardan meydana gelmelidir. İdari ve turistik amaçlı geliştirme alanları
bu asgari saha büyüklüğünün dışındadır.

Ramsar Sözleşmesi olarak bilinen bu sözleşme, özellikle su kuşlarının yaşama ve
üreme alanları için büyük öneme sahip sulak alanların korunmasını hedeflemektedir. Sulak alanların ekonomik, kültürel, bilimsel ve rekreasyonel olarak büyük
bir kaynak olması ve kaybedilmeleri halinde bir daha geri getirilmeyeceği sözleşmeye taraf olan ülkeler tarafından öngörülmektedir.

Çevre Kanununa dayanılarak hazırlanmış ÇED Yönetmeliği’nin amacı; çevresel
etki değerlendirmesi sürecinde, yani gerçek ve tüzel kişilerin gerçekleştirmeyi
planladıkları yönetmelik kapsamına giren faaliyetlerin çevre üzerine yapabilecekleri etkilerin belirlenerek değerlendirilmesi ve tespit edilen olumsuz etkilerin
önlenmesi için gerçekleştirilecek süreçte uygulanacak idari, teknik usul ve esasları
düzenlemektir.