EKONOMİK ANALİZ - Deneme Sınavı - 5

Burada doğru cevap, E şıkkıdır. Verimlilikte oluşan tesadüfi dalgalanmalar ve şokların konjonktür dalgalanmalarının başlıca nedeni olduğu ileri süren teori “Reel Konjonktür Dalgalanmaları Teorisi”dir.

Burada doğru cevap, D şıkkıdır. Birim emek maliyeti konjonktür dalgalanmalarının öncü göstergelerinden değildir. Gecikmeli göstergelerdendir.

Burada doğru cevap, B şıkkıdır. Talep karşılama endeksi PMI’ın alt endekslerinden biri değildir. Aslında böyle bir endekste yok. Yukarıda bahsi geçmeyen PMI’ın 5. Endeksi “Üretim endeksi’dir.

Bir konjonktür dalgasının daralma ve genişleme olmak üzere iki ana aşaması bulunmaktadır. Daralma aşamasında reel GSYH sürekli düşmekte ve büyüme trendinin altına inmektedir ve bu durum durgunluk olarak nitelendirilir. Genişleme aşamasında ise reel GSYH sürekli artar ve trend değerinin üstüne çıkar. Daralmadan genişlemeye geçişin başlangıcına toparlanma adı verilmektedir. Daralma-genişleme ile genişleme-daralma aşamaları arasındaki geçişi belirten dönüş aşamalarına ise dip ve zirve adı verilir. Bazen bir ekonominin yaşadığı daralma aşaması normalin üzerinde sürer ve reel GSYH alışılmamış bir şekilde düşer. Bu duruma çöküntü veya depresyon (buhran, bunalım) adı verilir. İki çeyrek üst üste eksi büyüme yaşanması ise resesyon anlamına gelmektedir.

Keynesyenlere göre konjonktür dalgalanmalarının başlıca nedeni toplam talebin bir unsuru olan yatırımlardaki dalgalanmalardır ve yatırımlardaki dalgalanmaların en büyük nedeni ise iş dünyasındaki güven değişiklikleridir.

Reel sektör sabit sermaye yatırımları konjonktür dalgalarının tahmininde yararlanılan öncü göstergelerdendir. Kredi kartı kullanımı, ticari krediler, tüketici kredileri ve toplam ihracat ise gecikmeli göstergeler olarak sınıflandırılır.

Sermaye hareketleri dengesinde dört alt hesap bulunur. Bunlar; doğrudan yatırımlar, portföy yatırımları, diğer uzun vadeli sermaye hareketleri ve kısa vadeli sermaye hareketleridir. İhracat cari işlemler hesabında yer almaktadır.

Para piyasalarının dengeye gelmesini sağlayan bir unsur olan faiz oranını belirleyen tek bir faktör olmadığı gibi faiz oranının kendisi de çok sayıda ekonomik değişkeni etkileme gücüne sahiptir. Merkez bankası para piyasasında faaliyette bulunan aktörlerden sadece biridir. Merkez bankasının uyguladığı faiz politikasında kullandığı faiz oranına politika faizi adı verilir. Bir yıldan daha az vadeli işlemlerde geçerli faiz oranlarına kısa vadeli faiz adı verilir. Orta ve uzun dönemli faizler genellikle bir aydan daha uzun vadeli olan faizlerdir.

Bir toplumda kamu sektörünün ekonomiye katılmasının birçok sebebi vardır. Bu sebeplerden bazıları;

Mal ve hizmet sağlanması, negatif dışsallıkların kontrolü, gelir ve servetin yeniden bölüştürülmesi, rekabetin özendirilmesi ve ekonomik faaliyet seviyesinin düzenlenmesidir.

Kamu harcamalarını yapan birimler yerine devletin ulaşmak istediği amaçlar ve üstlendiği görevler için ne kadar harcama yapıldığına odaklanıldığında fonksiyonel sınıflandırma gerçekleştirilmiş olur. Örneğin millî eğitimle ilgili harcamalar Milli Eğitim Bakanlığı bütçesinde yer alır.

Transfer harcamaları ise; karşılıksız veya geçmişte yapılan bir işlemin cari dönemdeki karşılığı olarak ya da ileride verilecek bir hizmete karşılık olmak üzere yapılan ödemelerden oluşmaktadır. Emeklilere, yaşlılara, dul ve yetimlere, şehit ailelerine ve gazilere yapılan maaş ve benzeri ödemeler, öğrencilere verilen karşılıksız burslar, vergi iadeleri, kamu kesiminin yaptığı borçlanma karşılığında doğan faiz ödemeleri transfer harcamalarına örnek olarak gösterilebilir.

Kamu bütçesi veya kısaca bütçenin çeşitli tanımları yapılabilir. Bütçe daha yalın bir tanımlamayla “gelir ve gider tahminlerini ve varsa aradaki farkın nasıl işlem göreceğini ortaya koyan bir belgedir”

Tevzin; bütçede yer alan kamu gelir ve gider tahminleri denk olmalıdır.

Konsolide bütçenin dışında, iki bütçe türü daha bulunmaktadır: Bunlar “özel bütçe” ve “özerk bütçe”lerdir. Özel bütçe, mahalli (yerel) idarelerin gelir ve giderlerini kapsar. Özel bütçeli kuruluşlar olarak yerel yönetimler konsolide bütçeye dahil edilmezler.

Hazine merkez bankasından da borçlanabilir. Ama ortaya çıkardığı makroekonomik sorunlar ve özellikle de enflasyon nedeniyle bu borçlanmaya genellikle izin verilmemekte ve yasal önlemler alınmaktadır. Hazine merkez bankasından doğrudan borçlanabileceği gibi dolaylı olarak da borçlanabilir. Doğrudan borçlanmaya “parasal avans” veya “Hazineye avans” adı verilir ki hazine bu durumda merkez bankasına doğrudan doğruya nakit olarak borçlanır.

Kamu Seçimi Teorisi, politikacıların ve devlet memurlarının halkın değil kendi çıkarlarını maksimize etmeye çalıştıklarını, Mülkiyet Hakları Teorisi kamunun şirket üzerinde sınırlı bir mülkiyet hakkı ve bu nedenle sınırlı bir kontrolünün olduğunu, X Etkinsizliği Teorisi ise rekabet eksikliğinin kamu şirketlerini verimsizleştirdiğini ileri sürmektedir.

Dış borçlar konusunda ülkenin statüsünün değerlendirilmesi konusunda IMF ve Dünya Bankası’nın belirlediği bazı
kriterler vardır;
• Dış Borç/GSMH oranı %30 ile %50 arasında bir değer almalı,
• Dış Borç/İhracat Gelirleri % 165- %275 arasında olmalı,
• Dış Borç Servisi / İhracat Gelirleri %18- %30 arasında olmalı,
• Faiz Servisi/İhracat Gelirleri %12-%20 arasında olmalıdır.

Bir ülkenin borç stoku o ülkenin herhangi bir dönemdeki iç ve dış borçlarının toplam miktarıdır. Bir ülkenin borçlanma gereğinin makroekonomik açıdan değerlendirilebilmesi için kullanılan en önemli göstergelerin arasında borç yükü de denilen iç borç/GSYH ve dış borç/GSYH oranları yer almaktadır. Toplam Borç Stoku, bir ülkenin belirli bir tarihteki, iç ve dış borçlarının toplam miktarı, Toplam Borç Yükü ise bir ülkenin belirli bir önemindeki toplam borç stokunun aynı dönemin GSYH’sine oranıdır.

Kamu sektörünnü ekonomiye katılmasının sebepleri şu şekilde sıralanabilir:

Doğru cevap C seçeneğidir.

amu harcamalarını yapan birimler yerine devletin ulaşmak istediği amaçlar ve üstlendiği görevler için ne kadar harcama yapıldığına odaklanıldığında fonksiyonel sınıflandırma gerçekleştirilmiş olur. Örneğin millî eğitimle ilgili harcamalar Milli Eğitim Bakanlığı bütçesinde yer alır. Doğru cevap B seçeneğidir.