EKONOMİK COĞRAFYA - Deneme Sınavı - 10

Kömürün üretim ve tüketiminde Çin’in etkisiyle AsyaPasifik bölgesinin ciddi ağırlığı söz konusudur. Çin’i izleyen bölge ülkeleri Japonya ve G. Kore’dir. Üretimde ikinci sırayı Kuzey Amerika almıştır. Bu üretimin büyük bir kısmı ABD’ye aittir. Avrupa ve Avrasya’da

Tedarik zincirinde en aza indirilmek istenen maliyet unsurları;

• Hammadde maliyetleri

• Satın alınan malın taşıma maliyetleri

• Fabrika yatırım maliyetleri

• Direkt ve dolaylı üretim maliyetleri

• Direkt ve dolaylı dağıtım merkezi maliyetleri

• Stok bulundurma maliyetleri

• Fabrika içi taşıma maliyetleri

• Nihai ürünlerin müşteriye taşıma maliyetleridir.

Küresel tedarik zincirleri üretim, dağıtım ve tüketim boyutlarını içeren ayrı coğrafyaya sahiptir.

Emek Piyasası
Emek piyasası, emek arz edenler ile emek talep edenlerin
bir araya geldikleri yere denir

Emek piyasasının üçüncü özelliği, emeğin heterojen
olmasıdır. Mal ve hizmet piyasalarında satılan ürünler
ortalama olarak standartken, yani benzer özelliklere sahip
iken; emek için aynı durum söz konusu değildir.

İstihdam ilişkisinin işçi açısında getirisi ise; aynı yerde
uzun süre çalışabileceğini bilen işçinin kendini güvenli
hissetmesi ve verimliliğinin artması, iş ortamına ve iş
arkadaşlarına alışması, kıdem elde etmesi ve uzun izin
süreleri biçimindedir.

Emek piyasasını diğer piyasalardan ayıran önemli bir
özellik de emek talebinin türetilmiş talep olmasıdır. Mal
ve hizmet piyasalarında, talep edilen mal ve hizmetin
sağlayacağı fayda talebi belirlerken; emek talebi, mal ve
hizmet üretimine bağlıdır. Diğer bir ifadeyle, mal ve
hizmetlere yönelik talep birincil talep iken; eğer mal ve
hizmet talebi varsa, bu durumda bu mal veya hizmeti
üretmek için emeğe ihtiyaç olacaktır.
Mal ve hizmetlere yönelik talep birincil taleptir. Emek
talebi, mal ve hizmet talebinden dolayı ortaya çıkan bir
talep olduğu için türetilmiş bir taleptir.

Çalışma, insan ihtiyaçlarından kaynaklanan ve medenî bir
varlık olarak insanın toplumsal ilişkileri sonucu ortaya
çıkan bir olgudur.

İstihdam; Üretim faktörlerinin üretimde kullanılmasına
denir. Dar anlamda istihdam, emek faktörünün üretim
sürecinde bir girdi olarak kullanılmasını ifade eder.

İş ve İstihdamdaki Coğrafi Farklılıklar
Mekânlar arasındaki istihdam koşullarındaki çeşitlilik,
gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler arasında ücretlerdeki
büyük farklılıklarda açık bir şekilde ortaya çıkmaktadır.
Bu şekildeki farklılıklar aynı zamanda ülkelerin kendi
içinde de görülmektedir. Örneğin, Norveç’te saat başına iş
gücü maliyeti 52,23 avro iken, aynı iş gücü maliyeti
Türkiye’de saat başına 5,52, Çin’de 4,90, Bulgaristan’da
3,15 ve Filipinler’de 1,79 avrodur. Ülkemizde saatlik
kazancın en yüksek olduğu bölge İstanbul bölgesidir.
Türkiye Hizmetler sektörünün de bölgeler arası ücret
eşitsizliği arttığını ifade edilmektedir.

Sanayi toplumuna geçiş süreci büyük mekânsal ve
toplumsal değişmelere neden olmuş ve bu süreç işin
doğasını temelde dönüştürmüştür. Sanayi Devrimi ile
birlikte işin dönüşümünün bir sonucu, geçimlerini sadece
istihdamdan ve ücretli iş gücünden sağlayan geniş bir
endüstriyel işçi sınıfının ortaya çıkışıdır. Ü

Sanayi Devrimi ile beraber bu dönemde çalışma hayatında
ve istihdam yapısındaki değişiklikler şu şekilde
özetlenebilir:
• Kitlesel üretimin fabrikalarda yapılmasıyla ev ve iş
hayatı birbirinden ayrılmıştır.

• Sanayileşmenin ortaya çıkardığı değişim ile
birlikte, tarım toplumundan sanayi toplumuna geçiş
olmuştur.
• Köylerden kentlere büyük göçler olmuştur ve
kentler cazibe merkezi hâline dönüşmüştür
• Sanayileşmeyle beraber teknoloji kavramı ortaya
çıkmış ve teknolojik iş bölümü zorunlu hâle
gelmiştir.
• Verimlilik, sermaye ve rekabet olguları ön plana
çıkmıştır.
• Fabrika tipi üretim ile beraber örgütlenmenin
kolaylaşması ile birlikte sendikalaşma sürecinde
önemli gelişmeler olmuştur.

Sendikalaşma oranlarının düşmesine ve sendikalar
açısından yaşanan olumsuzluklara neden olan faktörler;
• Finans sektörünün ön plana çıkması karşısında reel
sektörde ortaya çıkan üretim azalışı, sendika
üyesinin daha çok olduğu sanayi sektöründe çalışan
işçi sayısını azaltmıştır. Bu da sendikalaşmayı
olumsuz etkilemiştir.

Ekonomik Küreselleşme ile ilgili üç farklı yaklaşım bulunmaktadır. Bunlardan birincisi Hiper Küresel Yaklaşım, ikincisi Şüpheci Küresel Yaklaşım ve üçüncüsü Dönüşümcü Küresel Yaklaşımdır.

Ekonomik küreselleşme kavramı, mal ve sermayenin
uluslararası düzeyde serbest olarak dolaşımını, ekonomik
birimlerin uluslararası piyasalarda faaliyette bulunmasını
engelleyecek faktörlerin ortadan kaldırılmasını ifade
etmektedir.

Çok Uluslu Şirketler, ülkelerin sınırlarını aşan ve gereksinim duyduğu girdileri dünyanın değişik yerlerinden karşılayan, üretimini değişik ülkelerde gerçekleştiren ve ürünlerini birçok ülkeye pazarlayabilen işletmelerdir.

Çok Uluslu Şirket Stratejileri: 

 Kârlılık,
 Büyüme,
 Rekabetçilik,

 Ahlaki Bakış,
 Örgütlenme,
 Yüksek Hareketlilik,
 Tek Tipleştirme

Finansal Küreselleşme ile birlikte finansal piyasalarda
oluşan yeni araçlar, yeni uygulamaların da gündeme
gelmesine yol açmaktadır. Yeni finansal araçların bir
örneği olan “Mevduat Sertifikası” uygulaması ile mevduat
munzam karşılıklarının düşürülmesi, böylece bankaların
kredi verme olanaklarının arttırılması bu konudaki
örneklerden biridir.

İktisadi faaliyetin neden belirli alanlarda yığıldığı sorusunu gündeme getirerek yeni dış ticaret teorisi ile bölgesel iktisat arasındaki ilişkileri genel denge modelleri çerçevesinde açıklamaya çalışan teoriye "Yeni ekonomik coğrafya" adı verilmektedir.

I- Doğal kaynaklar olmaksızın insanoğlunun yaşamını idame ettirmesi imkânsızdır.

II- Doğada kendiliğinden oluşmuş, bu oluşum sürecinde insanoğlunun herhangi bir katkısının olmadığı yeraltı ve yer üstü zenginlikleridir.

III- Doğal kaynakların kullanımı ancak söz konusu kaynakların varlığının bilinmesi ile mümkündür.

IV- Doğal kaynakların insanoğlunun hayatı için ne kadar önemli olduğunun fark edilmesinin önemi büyüktür.

V- Söz konusu kaynakların kullanımı ve çıkarılmasının karlı bir hale gelmesi gerekir.