ENERJİ VE ÇEVRE - Deneme Sınavı - 2

Uyarlamalı Çevresel Değerlendirme Yöntemi: ÇED uygulamalarında yeni sayılabilecek bir yaklaşımdır. Yöntem yoğun matematiksel model kullanımına dayanmaktadır. Bu yöntem çevre konusunda uzmanlaşmış kişilerle bilgisayar ve matematiksel modelleme uzmanları birlikte çalışırlar. Doğru cevap C'dir.

ÇED gerçekleştirilmesi düşünülen bir proje veya gelişmenin, yatırım kararında önce ortaya çıkabilecek sürekli veya geçici çevresel, ekolojik, biyofiziksel, sosyal etkilerinin azaltılması ve ortadan kaldırılması için gerekli olan tanım, tahmin ve değerlendirmelerin yapıldığı bir süreçtir. Bu proje veya gelişmenin faaliyete geçmesini engelleyen olumsuz bir durum var ise, bu etkenlerin kabul edilebilir seviyelere gelmesi için gerekli tedbirleri önerir. Aksi takdirde proje yürürlüğe sokulmaz. Doğru cevap E'dir.

Ülkemizde ÇED süreci 7 Şubat 1993 tarihinde yürürlüğe giren Çevresel Etki Değerlendirme Yönetmeliği ile yasal bir süreç olarak tanımlanmıştır. Doğru cevap C'dir.

ÇED Yönetmeliği’ne tabi duyarlı ve hassas bölgeler, mevzuat gereği korunması gereken alanları da kapsamaktadır. Mevzuat uyarınca korunması gerekli alanlar; • Milli Parklar, Tabiat Parkları, Tabiat Anıtları ve Tabiat Koruma Alanları. • Yaban Hayatı Koruma Sahaları ve Yaban Hayvanı Yerleştirme Alanları. • Kültür Varlıkları, Tabiat Varlıkları, Sit ve Koruma Alanı. Su Ürünleri Kanunu kapsamında olan Su Ürünleri İstihsal ve Üreme Sahaları. • Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliği kapsamında tanımlanan alanlar. • Hava Kalitesinin Korunması Yönetmeliğine göre Hassas Kirlenme Bölgeleri. • Özel Çevre Koruma Bölgeleri. • Boğaziçi Kanunu’na göre koruma altına alınan alanlar. • Orman Kanunu gereğince orman alanı sayılan yerler. • Kıyı Kanunu gereğince yapı yasağı getirilen alanlar. • Zeytinciliğin Islahı ve Yabanilerinin Aşılattırılma alanları. • Mera Kanunu’nda belirtilen alanlar. • Sulak Alanların Korunması Yönetmeliğinde belirtilen alanlar. Doğru cevap A'dır.

ÇED süreci ilgili tarafların katılımından sağlanan girdilere uygun şekilde cevap verebilmelidir. Aynı zamanda farklı proje tipleri için gerekebilecek değişik ihtiyaçları karşılayabilmelidir. ÇED süreci bu nedenle aşamalandırma ve örgütlenme açısından esnek olmalıdır. Doğru cevap E'dir.

ÇED süreci için gerekli yeterlilikler için belirli kriterler şunlardır: • İdari kapasite. • Şeffaf karar verme süreci ve sonucu halka açıklama. • Başarılı bir kapsamlaștırma. • Halkın etkin katılımı. • Başarılı bir inceleme-değerlendirme komisyonu. • Kaliteli ÇED raporları. • Uzmanlaşmış danışman kadrolar. • Etkili ve bilimsel bir izleme süreci. Doğru cevap C'dir.

Ek-1 listesi için ÇED uygulaması zorunlu olup, seçme ve eleme işlemi yalnızca Ek-2 listesindeki projeler için uygulanmaktadır. Belirli büyüklükte enerji üreten tesisiler ise Ek-1’e tabidirler. Ek-1 Kapsamı ÇED için Bakanlığa Müracaat edilir. Ek-2 Kapsamı Seçme ve Eleme için Valiliğe Müracaat edilir. Doğru cevap B'dir.

Belirtilenlerle birlikte KÇED Çerçevesi ve İzleme ve takip Kümülatif Çevresel Etki Değerlendirmesi (KÇED) etütlerindeki kilit görevlerdir. Doğru cevap B'dir.

Uygulamalı Çevre Değerlendirme Yöntemi: ÇED uygulamalarında yeni sayılabilecek bir yaklaşımdır. Yöntem yoğun matematiksel model kullanımına dayanmaktadır. Bu yöntem çevre konusunda uzmanlaşmış kişilerle bilgisayar ve matematiksel modelleme uzmanları birlikte çalışırlar. Doğru cevap D'dir.

Metodun en önemli avantajı, bir ÇED çalışması kapsamında iyi hazırlanmış listeler kullanılmak kaydıyla, herhangi bir etkenin gözden kaçırılma olasılığı azalmaktadır. Doğru cevap A'dır.

İlk kez ABD’de Ulusal Çevre Politikası Yasası (UÇPY) ile 1969’da gündeme gelen ardından 1972 Stockholm Konferansı ve 1973 yılında Avrupa Ekonomik Topluluğu (şimdiki adıyla Avrupa Birliği) çevresel etki değerlendirmesine yönelik ilk çalışmaların başlangıcı olmuştur. Doğru cevap C'dir.

İlk kez ABD’de Ulusal Çevre Politikası Yasası (UÇPY) ile 1969’da gündeme gelen ardından 1972 Stockholm Konferansı ve 1973 yılında Avrupa Ekonomik Topluluğu (şimdiki adıyla Avrupa Birliği) çevresel etki değerlendirmesine yönelik ilk çalışmaların başlangıcı olmuştur.

Ülkemizde Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) kalkınma projelerinin çevresel etkilerini tanımlamak için yürütülen bir süreçtir. Ülkemizde ÇED süreci 7 Şubat 1993 tarihinde yürürlüğe giren Çevresel Etki Değerlendirme Yönetmeliği ile yasal bir süreç olarak tanımlanmıştır.

Özel Çevre Koruma Bölgesi için aranılan esas ve şartlar şunlardır:

-Tarihi, arkeolojik ve kültür   zenginliği bulunan, -Kara ve  su ekosistemi  bir bütünlük ve devamlılık gösteren, -Kendine has biyolojik, ekolojik ve jeomorfolojik özellikleri olan, -Bitki, hayvan, kuş ve balık gibi canlılar bakımından tabi biyolojik zenginliğe sahip olan, -Yangın gibi, maden kaynakları işletilmesi  gibi değişik baskılarla ekosistemi fazla değişikliğe uğramamış veya biyolojik zenginlikleri kaybolmamış bulunan, -Tarım, madencilik ve sanayi gibi dış tesirlerin baskısından uzak kalmış ve uzun vadede bu tesirlerin etkili olamayacağı, korunması kolay olan, - Gelişmiş yerleşim bölgeleri dışında kalan   ve uzun vadede oturuma uygun olmayan, - İçerdiği   biyolojik ve    ekolojik özelliklerin bozulmadan kalmasını ve devamlılığını   sağlayacak, çevresindeki diğer tarım ve endüstriyel faaliyetlerin kirletici tesirlerinden fazla etkilenmeyecek büyüklüğe (ideal saha büyüklüğü en az 3000 ha’dır, fakat yörenin özelliğine göre 1000 ha ve hatta ada gibi özel durumlarda daha küçük alanlar düşünülebilir) sahip olan, - Nesli tehlikedeki bitki ve hayvanların korunmasında önem taşıyan, - Turizm, rekreasyon, avcılık  bakımından  korunması ve geliştirilmesi uygun alanlardır.

Karasal biyolojik bileşenler;  Karasal flora, Karasal fauna, Tatlı su florası,  Tatlı  su faunası, Karasal habitatları ve ekosistemler, Tatlı su habitatları ve ekosistemleridir.

Örtmeler Yöntemi:  Özellikle görsel algılamayı kolaylaştıran bir yapısı olduğu için elde edilen ÇED çalışması sonuçlarının uzman olmayanlar tarafından da   anlaşılmasını kolaylaştıran bir yöntemdir.

Kontrol Listeleri Yöntemi:  Bir ÇED çalışması kapsamında iyi hazırlanmış listeler kullanılmak kaydıyla, herhangi bir etkenin   gözden kaçırılma olasılığı azalmaktadır.

Gerçekleştirilmesi planlanan projeler için yapılacak ÇED çalışmaları da meydana gelebilecek etkiler: Arazi yeteneği ve üretim kaybı, Arkeolojik ve tarihi yapıların kaybı, Proje alanındaki estetik değişimler, Yüzey ve yer altı sularına ve barajlara etkiler, Hava kalitesine etkiler, Toprak üstü ve yer altı tüm doğal kaynaklar üzerindeki etkiler.

KÇED etütlerindeki kilit görevler: KÇED Çerçevesi,  Kapsam Belirleme,  Baslangıç Düzeyi Etütleri ve Etki Degerlendirmesi,  Etki Azaltma Önlemleri,  Önem Degerlendirmesi,  Izleme ve Takip’tir.

ÇED’de görev alanlar en az   üç yıl   deneyimli bir  çevre mühendisi, mühendislik eğitimi veren fakültelerin herhangi bir bölümünden mezun olan en az  üç yıl   deneyimli bir   kişi ya da üniversitelerin fizik, kimya, biyoloji, arkeoloji, kamu yönetimi, işletme, iktisat, maliye, veya    sosyoloji bölümlerinin  birinden mezun en az    üç yıl deneyimli olmalıdır.