ENGELLİLERDE RUH SAĞLIĞI - Deneme Sınavı - 5

Ailenin sosyal-ekolojik bir çerçevede ele alınması gerektiği fikrini ortaya ilk isim, Bronfenbrenner'dir yani diğer bir ifadeyle doğru cevap D şıkkıdır.

Ekolojik modele göre, sadece çocuk ya da çocuk ve annesi gibi aile içi dinamikleri çalışmak yetmez. Engelli birey ve aileyi anlamak ve onlara daha kapsamlı hizmetler sunabilmek için, geniş anlamdaki sosyal, ekonomik ve politik gerçekler göz önünde bulundurulmalıdır. TC Milli Eğitim Bakanlığı otizm spektrum bozukluğu tanısı almış çocuklara yasal olarak, bir özel eğitim imkanını ücretsiz sunmaktadır. Bu durum ülkenin politikalarıyla ilişkilidir. Bu politikalar sayesinde çocuğun gelişimi hızlanmış, ailenin sosyal yaşamda yaşadığı zorluklar azaldığından doğru cevap D şıkkıdır.

Aile bireylerinin tutum ve davranışları engelli bireyin engel durumuna psikolojik ve fizyolojik uyum sürecinin başlıca belirleyicilerindendir. Aile bireylerinin ve hatta diğer akrabaların, özellikle engelliliğin başlangıcında vermiş oldukları tepkiler, engelli bireyin engeli ile ilgili algı ve uyum süreci üzerindeki en etkili faktörlerdir.

Örneklerde olumlu tutumu olan ailenin çocuğu, ruh sağlığı açısından en avantajlı durumda olduğundan, doğru cevap C şıkkıdır.

Bakım veren kişi resmi olarak görevlendirilmediği hâlde engelli bireye düzenli bir biçimde bakım sağlayan veya bakım sağlamak niyetini gösteren kişidir. Bu tanım dahilinde, engelli bireyin kızı bu tanıma örnek olacağından doğru cevap D şıkkıdır.

Diğer taraftan aileye engelli bir üyenin katılımını takiben olumlu değişimlerin de yaşandığını not eden bazı araştırmalar mevcuttur (Seligman ve Darling, 2007). Engelli bireyin bakımı konusunda paylaşılan ilgi ve sorumluluk bazen aile bireylerini birbirlerine daha da yaklaştırmaktadır. Olkin (1999)’a göre engelli bireylerin aileleri ölümün gerçekliği ile anlamlı bir biçimde baş etmek ve sahip oldukları değerleri yeniden gözden geçirmek zorunda kaldıklarından birbirlerine olan güvenlerinin tazelendiği ve evlilik/aile bağlarının güçlendiği görülmektedir. Diğer seçeneklerde engelin ailenin yaşamına getirdiği olumsuzluklardan bahsedilirken, B şıkkında olumlu taraftan bahsetmektedir.

Bağlantısal damgalanma bireyin kendisinin toplumca normal kabul edilen ölçülerin dışında kalan bir özelliği bulunmamasına rağmen böyle bir özelliğe sahip olduğundan dolayı itibarsızlaştırılmış bir insan ya da grupla olan ilgi ve bağlantısından dolayı itibarsızlaştırılmasıdır. engelleri olan bireylerin aileleri açısından büyük zorluklar yarattığı bilinmektedir. Bu ailelerde sadece psikososyal engeli bulunan bireyin değil, ailenin tümünün engelli olarak algılanmasının söz konusu olduğu görülür. Bu durumu Barr (1999) “engelli çocuğa sahip bir aile engelli bir ailedir” şeklinde ifade etmiştir. Bağlantısal damgalanma özellikle engelli bireylerin kardeşlerinin deneyimlerini oldukça isabetli şekilde yansıtan bir kavramdır (Burke, 2004). Bu durumda engelli birey damgalanmakta, aile bireyleri ise buna bağlı olarak bağlantısal damgalanmaktadır. Cevap E şıkkıdır.

Uzun süre engelli birine bakım veren bireyler için söz konusu olan en önemli risk faktörü tükenmişlik sendromudur. Yani cevap B şıkkıdır.

Psikoseksüel gelişim kuramı insanın cinsel gelişim süreci ile ruh sağlığı arasında sistematik bir ilişki kuran ilk kuramdır. Doğru seçenek (C)dir.

Fallik evre doğal gelişim gösteren bireyin kronolojik olarak 4 ile 6 yaş arasını kapsamaktadır. Doğru seçenek (C)dir.

Dünya Sağlık Örgütü, doğal gelişim gösteren çocukların psikolojik olarak sağlıklı ve dengeli bir oral dönem geçirmeleri için emzirmenin 18 ile 24 ay arasında bırakılması, ancak bunun için bebeğin bireysel özelliklerinin göz önünde bulundurulması gerektiğini ifade etmektedir. Doğru seçenek (C)dir.

Doğal gelişim gösteren çocuklarda tuvalet eğitiminin fizyolojik olarak 2.5-3 yaşlarında olması gereklidir.

Psikoseksüel gelişim kuramına göre bireyin kendi cinsiyetindeki ebeveyni ile özdeşleşme kurmasına neden olan ve psikoseksüel olduğu kadar psikososyal gelişiminde de önemli yer tutan evre fallik evredir. Doğru seçenek (A)dır.

Gizil dönem olarak da ifade edilen latans evre çocukların 6-12 yaş arasındaki dönemi kapsamaktadır. Bu gelişim evresinde çocukların cinsel merakları azalmakta ve çocuklar fallik dönemde özdeşleme ile kazandıkları bilgi ve toplumsal cinsiyet rollerini kendi cinsiyetlerindeki arkadaşları ile daha yoğun etkileşim içinde deneyimlemektedirler. Doğru seçenek (D)dir.

Psikoseksüel gelişim kuramına göre genital evre ergenlikle başlayıp bireyin yaşamı boyunca devam eden evredir. Doğru seçenek (C)dir.

Engelli bireyler, erken cinsel gelişim süreçlerinde doğal gelişim gösteren bireylerden daha fazla ek sorunlara sahip olabilir. Doğru seçenek (E)dir.

Cinsel taciz Türk Ceza Hukuku’nun 105. maddesinde yer alan tanımı ile en basit şekilde cinsel amaçlar doğrultusunda mağdurun farklı yollarla rahatsız edilmesi olarak tanımlanmaktadır.

Parafililer, Türkçeye çevrildiğinde cinsel sapkınlar anlamına gelmektedir. DSM-IV’de parafililer, olağandışı nesne veya cinsel aktivitelerin cinsel açıdan çekici bulunması ile ilgili bozukluk olarak tanımlanmaktadır. Doğru seçenek (D)dir.

Yunan mitolojisi ilk insanı hermafrodit olduğunu ifade etmektedir. Hermafrodit insan hem kadın hem de erkektir. Bu kavram cinsiyetsizliği değil aksine her iki cinsiyetinde tek bedende barındırılmasını ifade etmektedir. Dolayısıyla doğru cevap C şıkkıdır.

Psikoseksüel gelişim kuramına geçmeden önce bu kuramda cinselliğin yalnızca iki yetişkin insan arasında ya da bir yetişkin insanın kendi kendine yaşadığı bir etkinlik olarak değerlendirilmediği ve tanımlanmadığını belirtmek yerinde olacaktır. Psikoseksüel gelişim kuramı cinselliği, basitçe ifade etmek gerekirse, organizmanın haz alma ve acıdan kaçınma çabası olarak değerlendirdiğini söylemek yerinde olacaktır. Yani cevap A şıkkıdır.

Psikanalitik yaklaşıma göre insan gelişiminin en önemli evresi fallik evredir. Bu evrede çocuklar ilk önce kendi cinsiyetindeki ebeveynleri ile çatışmaya girmekte ve daha sonrada çatışmayı kazanamayacakları için kendi cinsiyetlerindeki ebeveynleri ile özdeşleşmektedirler. Bu süreç erkeklerinin babalarına kadınlarında annelerine benzer şekilde kişilik geliştirmelerine neden olmaktadır. Diğer bir deyişle bu yaklaşımı benimseyen bir psikolog, fallik evre çok çok önemlidir, cevap C şıkkıdır.