ENGELLİLERDE RUH SAĞLIĞI - Deneme Sınavı - 7

Anne ve baba herhangi bir genetik bozukluğa sahip olmasalar da doğum esnasında tüm koşullar yerinde olup bebek özveri ile dünyaya getirilmiş de olsa doğumdan sonra birtakım durumlar nedeniyle bireyin engelli olabilmesi mümkündür. Doğum sonrasında bireylerin engelli olma nedenleri arasında genel olarak bireyin yaşadığı hastalıklar ve bu hastalıklara doğru müdahale yapılmaması ya da geç müdahale yapılması, bireyin geçirdiği kazalar, yaşadığı travmalar, yeterince beslenememesi, enfeksiyonlara maruz kalması, olumsuz çevre, yaşam koşulları, ihmal ve istismar edilmesi gibi durumlar sayılabilir. Dolayısıyla birey doğumda engelli olmasa bile sonralarına bu nedenlerden dolayı engel sahibi oabileceğinden, doğru cevap D şıkkıdır.

Doğuştan ya da sonradan kazanılmış engelliliğin sosyal ve kültürel anlamı, bireyin engellilik durumuna yönelik tepkilerinde ve toplumun engelli bireye bakış açısında şekillenir ki bu kültürel anlam, toplumdan topluma değişiklik gösterir (Burcu, 2002). Bu farlılık toplumlar arasında olduğu gibi aynı toplumda farklı zamanlarda da olabilmektedir. Söz gelimi ilkel toplumların bazılarında şizofrenik özellikler (olmayan şeyleri görme, sesler duyma, kendi kendine konuşma vb) gösteren bireyler adeta kutsanabilirken modern toplumlarda bu özellikleri gösteren bireyler hasta olarak nitelendirilmektedir. Bu bilgiler bize sorunun doğru cevabının C şıkkı olduğunu göstermektedir.

Tablo 1.1 Engelliliğe İlişkin Tıbbi ve Sosyal Model Yaklaşımlarının Karşılaştırılması incelendiğinde tıbbi yaklaşıma inanan birinin engelliği bireysel bir durum olarak gördüğü belirtilmektedir. Bu durumda doğru cevap B şıkkıdır.

Dünya Sağlık Örgütü'ne göre engellilik, bireyler ile sağlık durumları (serabral palsi, down sendromu, depresyon gibi), kişisel ve çevresel faktörler (olumsuz tutum, toplu taşıma araçları ve binaların ulaşılamazlığı, sosyal destek kısıtlılığı gibi) arasındaki etkileşim olarak ele alınmaktadır (WHO, 2016). Bu tanımlamaya göre doğru cevap A şıkkıdır.

Öfke duygusunun altında engellenme ve haksızlığa uğramışlığın yanı sıra, hayal kırıklığı ve çaresizlik gibi duygular da yatabilmektedir. Oysa ki sorunla karşılaşma olağan bir durum olup, bunun çözümsüzlüğü öfkeye yol açacağından doğru cevap E şıkkıdır.

Bilişsel-davranışçı yaklaşım bireylerin mutlu ya da mutsuz olmalarının düşünme biçimleriyle yakından ilişkili olduğunu ileri sürmektedir. Dolayısıyla doğru cevap B şıkkıdır.

Birincil önleme olarak da ifade edilen temel önleme, genel olarak herhangi bir sorun ortaya çıkmadan önceki çalışmaları içermektedir. I ve IV seçeneklerdeki temel önleme iken, II ve III seçenler ikincil ve üçüncü önleme olduğundan doğru cevap D şıkkıdır.

önelik tehditler: Engelli bireylerin yukarıda da söz edildiği gibi önemli stres kaynaklarından birisi kendi benliklerine ilişkin algılarıdır. Bireyin kendini değersiz, önemsiz ve işe yaramaz olarak görmesi, bu bağlamda birey için önemli bir stres kaynağıdır. Dolayısıyla doğru cevap C şıkkıdır.

Damgalama bir insan veya grubun sahip olduğu bir özelliğin toplumca normal olarak sınıflanan ölçülerin dışında sayıldığı için o insan ya da grubun itibarsızlaştırılmasıdır. Doğru seçenek (C)dir.

Diyabet ya da kalp hastalıkları gibi durumların dışardan bakanların farkına varabileceği göstergeleri ya genelde yoktur ya da yok denecek kadar azdır. Dışarıdan bakanların fark edemeyeceği bu tarz engel türleri için gizli engel terimi kullanılmaktadır. Doğru seçenek (D)dir.

Doğru seçenek (A)dır.

Doğru seçenek (A)dır.

Doğru seçenek (D)dir.

Doğru seçenek (E)dir.

Doğru seçenek (C)dir.

Doğru seçenek (E)dir.

Doğru seçenek (A)dır.

Doğru seçenek (A)dır.

Damgalama ve ayrımcılık sonucunda engelli bireyler istihdam fırsatları, sağlık hizmetleri ve eğitim olanakları da dâhil olmak üzere birçok hizmetten mahrum bırakılmakta ve insan haklarına aykırı uygulama ve davranışlara maruz kalmaktadırlar. Ön yargı ve damgalamanın sonucu olarak ortaya çıkan davranışların en yıkıcı olanı engelli bireylere yönelen fiziksel şiddet ve saldırılardır. Dünya Sağlık Örgütüne göre, engelli bireylerin şiddete maruz kalma riski engelli olmayan bireylere göre çok daha fazladır. Dolayısıyla cevap C şıkkıdır.

Engelli bireylerin, özellikle de kurumsal bakım alan zihinsel engelli bireylerin (Peckham, 2007, Reichard, 2007; Yoshida, 2009), engeli olmayan bireylere kıyasla çok daha fazla cinsel istismara maruz kaldıkları ortaya konmuştur. Dolayısıyla bu sorunun doğru cevabı B şıkkı olmalıdır.