ESKİ TÜRK EDEBİYATINA GİRİŞ: BİÇİM VE ÖLÇÜ

Hezec bahri: Bir mısrada dört tane (mefâ’îlün) yan yana gelmesiyle oluşur.

    mefâ’îlün mefâ’îlün mefâ’îlün mefâ’îlün

    Ne dehrün bendesi ne şâh-ı âlî-şânıyuz cânâ

    Esîrün olalı mülk-i gamun sultânıyuz cânâ

                                                             Nev’î

Uflflâka iflün cefâdur ey dost

Kaddün elif-i belâdur ey dost

                                  Revanî

Bu vezin bazen mef’ûlün fâ’ilün fe’ûlün şeklini de alır. Buna “sekt-i melîh” denir.

Recez bahri

“müstef’ilün müstef’ilün müstef’ilün müstef’ilün”

İki cihânun cânısın sen câna sıhhat yaraşur

Cûd u kerem bürhânısın bürhâna sıhhat yaraşur

Ahmed Paşa

Münserih bahri

müfte’ilün fâ’ilün müfte’ilün fâ’ilün

Gözde gezer çizginüp katre-i eşküm müdâm

Katre-i eşküm kimi çerhde seyyâre yoh

Fuzulî

Hezec bahri

“mefâ’îlün mefâ’îlün mefâ’îlün mefâ’îlün”

Ne dehrün bendesi ne şâh-ı âlî-şânıyuz cânâ

Esîrün olalı mülk-i gamun sultânıyuz cânâ

                                                             Nev’î

Recez Bahri

müstef’ilün müstef’ilün müstef’ilün müstef’ilün

müstef’ilün fe’ûlün müstef’ilün fe’ûlün

müstef’ilâtün müstef’ilâtün

müfte’ilün mefâ’ilün müfte’ilün mefâ’ilün

Örnek

Âlem esîr-i dest-i meşiyyet değil midir

Âdem zebûn-ı pençe-i kudret değil midir

Beytin düz yazıyla dil içi çevirisi

“Bütün âlem kaderin elinde esir değil midir? İnsan kudret pençesine boyun eğmiş değil midir?”