ETKİLİ İLETİŞİM TEKNİKLERİ

İletişim çalışmalarında konuşma ve anlama, ya da yazma ve yazılanları okuyarak anlama süreci kodlama ve kod çözme işlemleri olarak tanımlanmaktadır. Konuşma ve yazma diğer bir deyişle iletişimde ileti üretme süreci, iletişim çalışmalarında, iletiyi kodlama olarak tanımlan­maktadır. Görüş ve fikirleri bir biçimde konuşmaya veya yazıya dönüştürmek iletileri kodlama anlamına gelmektedir. Kodlanmış iletileri diğer bir deyişle ses ya da yazı biçimine dönüştürülmüş ile­tilerin kodlarını çözme işlemine de iletinin kodunu çözmek veya kod açma denir. Bu nedenle ko­nuşmacılara ya da yazarlara kod­layıcı, dinleyici ya da okuyuculara da kod açıcılar ismi verilir. İletişimde kaynak ve alıcılar aslında kodlayıcı ve kod çözücülerdir. Bir iletişim ortamında, karşılıklı ko­nuşmada, bir diğeri ile iletişimde bulunan bir birey hem kodlayıcı hem de kod açıcıdır. Duygu ve dü­şüncelerini ses sinyallerine çevire­rek başka deyişle kodlayarak kar­şısındakine konuşma ile iletilerini iletir, aynı zamanda, karşısındaki bireyden gelen iletilerin de kodla­rını açarak anlamaya çalışır. Doğru yanıt A’dır.

İletişim çalışmalarında konuşma ve anlama, ya da yazma ve yazılanları okuyarak anlama süreci kodlama ve kod çözme işlemleri olarak tanımlanmaktadır. Konuşma ve yazma diğer bir deyişle iletişimde ileti üretme süreci, iletişim çalışmalarında, iletiyi kodlama olarak tanımlan­maktadır. Görüş ve fikirleri bir biçimde konuşmaya veya yazıya dönüştürmek iletileri kodlama anlamına gelmektedir. Kodlanmış iletileri diğer bir deyişle ses ya da yazı biçimine dönüştürülmüş ile­tilerin kodlarını çözme işlemine de iletinin kodunu çözmek veya kod açma denir. Bu nedenle ko­nuşmacılara ya da yazarlara kod­layıcı, dinleyici ya da okuyuculara da kod açıcılar ismi verilir. İletişimde kaynak ve alıcılar aslında kodlayıcı ve kod çözücülerdir. Bir iletişim ortamında, karşılıklı ko­nuşmada, bir diğeri ile iletişimde bulunan bir birey hem kodlayıcı hem de kod açıcıdır. Duygu ve dü­şüncelerini ses sinyallerine çevire­rek başka deyişle kodlayarak kar­şısındakine konuşma ile iletilerini iletir, aynı zamanda, karşısındaki bireyden gelen iletilerin de kodla­rını açarak anlamaya çalışır. Doğru yanıt B’dir.

Gönderilen ve alınan iletilerin iletildiği kanalları iletişim ortamları olarak tanımlıyo­ruz. Gerçekte iletişim çok seyrek olarak tek bir kanaldan oluşmaktadır. Genelde bir, iki, üç ve hatta dört kanaldan anlık olarak (eş zamanlı) iletişim gerçekleşmektedir. Bu nedenle, örneğin, yüz yüze gerçekleşen iletişimde hem konuşur hem dinleriz (ses kanalı), aynı za­manda jest ve mimiklerimizi de kullanırız (görsel kanal), bunlara ek olarak koku da du­yarız (kimyasal-koku kanalı), çoğunlukla da birbirimize dokunuruz, bazen de tat almak için dilimizi kullanırız (deri-dokunma ve tat alma kanalı). Doğru yanıt B’dir.

İletişim kuramının daha yeni geliştirilmeye başlandığı yıllarda iletişimde gürültü kavramı telefon ile konuşanların kablo sisteminden dolayı (elektrik tesisatındaki sorunlar) birbir­lerini tam anlamı duyamamalarından ortaya çıkan sorun olarak tanımlanmaktaydı. Diğer bir deyişle, gürültü iletişim kanalındaki yaşanan herhangi bir sorunun alıcı ve kaynak arasındaki iletişimi etkilemesi durumu olarak tanımlanmaktaydı. Ancak, gürültü, gerçek anlamda, iletişim sistemini etkileyen ve iletileri bozan bir durum olarak tanımlanabilir. Gürültü gönderilen iletilerin bozulmaya uğrayarak alıcı tarafından yanlış anlaşılmalarını da sağlar. Bu nedenle, gürültü üç ana başlık altında incelenebilir.

Fiziksel Gürültü: Fiziksel gürültü ileti ya da sinyalin iletimi sırasında bozulmaya uğraması durumudur. Ör­neğin, bilgisayarın bir anda durması, konuşma yapan bireyin ağzındaki fiziksel bozulma dolayısıyla peltek konuşması, görüşü engelleyen gözlükler ve güneş gözlükleri vb. Fiziksel olarak iletişimi bozan engeller olarak tanımlanabilir. Fiziksel gürültü, aynı zamanda, yazılı iletilerin de bozulması durumudur. Örneğin, silik ve okunaklı yazılmamış iletiler, yazılı kağıdın anlamsız katlanmasıyla bozulmaya uğraması, okunaksız el yazıları ve gerçekte alı­cının gönderilen iletileri açık ve net bir biçimde almasına engel olan herhangi bir fiziksel bozulma durumudur.

Psikolojik Gürültü: Önyargılar, yanlılık, peşin hükümler, yanlış varsayımlar, kapalı görüşlülük ya da fikirlilik ve benzer zihinsel engeller iletiyi almada ve işlemede sorun çıkaran durumlardır. Açıkla­nan ve benzeri zihinsel engeller iletişimin tam manası ile yapılmasına engel olur. Bu gibi zihinsel engellere iletişimde psikolojik gürültü adı verilir.

Anlamsal (Semantik) Gürültü: Anlamsal gürültü iletişimde kaynak tarafından üretilen iletilerin alıcı tarafından tam ola­rak anlaşılamaması durumudur. Geniş anlamda, iletişim sürecinde kaynak ve alıcının aynı dili konuşmaması durumu olarak özetlenebilir. Daha anlaşılabilir bir örnek ise, iletişim sürecinde kaynağın çok teknik bir dil kullanması alıcının konuşulan konu ile ilgili her­hangi bir şey anlayamaması durumunu ortaya çıkarabilir. Örneğin, ülkemizde, maalesef zaman zaman, doktor ve hukukçuların kullandığı dil çok teknik terim içerdiği için normal vatandaşlar tarafından tam olarak anlaşılamamakta ve iletişim tam olarak sağlanamamak­tadır. Yanlış anlaşılma ya da anlaşılamama durumlarına bir diğer örnek ise şu durumlar olabilir: Din, eğitim, ölüm, komünizm, kapitalizm vb. tartışmalı konu başlıklarında kay­nak ve alıcı arasında görüş farklılıkları olabileceğinden iletişim sırasında anlamsal bir gü­rültü oluşabilir. Bu durumlar da iletişimin tam anlamı ile gerçekleşmemesine neden olur. Doğru yanıt D’dir.

İletişim kuramının daha yeni geliştirilmeye başlandığı yıllarda iletişimde gürültü kavramı telefon ile konuşanların kablo sisteminden dolayı (elektrik tesisatındaki sorunlar) birbir­lerini tam anlamı duyamamalarından ortaya çıkan sorun olarak tanımlanmaktaydı. Diğer bir deyişle, gürültü iletişim kanalındaki yaşanan herhangi bir sorunun alıcı ve kaynak arasındaki iletişimi etkilemesi durumu olarak tanımlanmaktaydı. Ancak, gürültü, gerçek anlamda, iletişim sistemini etkileyen ve iletileri bozan bir durum olarak tanımlanabilir. Gürültü gönderilen iletilerin bozulmaya uğrayarak alıcı tarafından yanlış anlaşılmalarını da sağlar. Bu nedenle, gürültü üç ana başlık altında incelenebilir.

Fiziksel Gürültü: Fiziksel gürültü ileti ya da sinyalin iletimi sırasında bozulmaya uğraması durumudur. Ör­neğin, bilgisayarın bir anda durması, konuşma yapan bireyin ağzındaki fiziksel bozulma dolayısıyla peltek konuşması, görüşü engelleyen gözlükler ve güneş gözlükleri vb. Fiziksel olarak iletişimi bozan engeller olarak tanımlanabilir. Fiziksel gürültü, aynı zamanda, yazılı iletilerin de bozulması durumudur. Örneğin, silik ve okunaklı yazılmamış iletiler, yazılı kağıdın anlamsız katlanmasıyla bozulmaya uğraması, okunaksız el yazıları ve gerçekte alı­cının gönderilen iletileri açık ve net bir biçimde almasına engel olan herhangi bir fiziksel bozulma durumudur.

Psikolojik Gürültü: Önyargılar, yanlılık, peşin hükümler, yanlış varsayımlar, kapalı görüşlülük ya da fikirlilik ve benzer zihinsel engeller iletiyi almada ve işlemede sorun çıkaran durumlardır. Açıkla­nan ve benzeri zihinsel engeller iletişimin tam manası ile yapılmasına engel olur. Bu gibi zihinsel engellere iletişimde psikolojik gürültü adı verilir.

Anlamsal (Semantik) Gürültü: Anlamsal gürültü iletişimde kaynak tarafından üretilen iletilerin alıcı tarafından tam ola­rak anlaşılamaması durumudur. Geniş anlamda, iletişim sürecinde kaynak ve alıcının aynı dili konuşmaması durumu olarak özetlenebilir. Daha anlaşılabilir bir örnek ise, iletişim sürecinde kaynağın çok teknik bir dil kullanması alıcının konuşulan konu ile ilgili her­hangi bir şey anlayamaması durumunu ortaya çıkarabilir. Örneğin, ülkemizde, maalesef zaman zaman, doktor ve hukukçuların kullandığı dil çok teknik terim içerdiği için normal vatandaşlar tarafından tam olarak anlaşılamamakta ve iletişim tam olarak sağlanamamak­tadır. Yanlış anlaşılma ya da anlaşılamama durumlarına bir diğer örnek ise şu durumlar olabilir: Din, eğitim, ölüm, komünizm, kapitalizm vb. tartışmalı konu başlıklarında kay­nak ve alıcı arasında görüş farklılıkları olabileceğinden iletişim sırasında anlamsal bir gü­rültü oluşabilir. Bu durumlar da iletişimin tam anlamı ile gerçekleşmemesine neden olur. Doğru yanıt C’dir.

Daniel Bell’in Bilgi Toplumu Kuramı: 1973 senesinde yayımladığı çalışmasında, Prof. Bell Toplumsal Gelecek Üzerine Deneme isimli makalesinde gelecek 30-50 sene içinde kendisinin “the post industrial society” olarak tanımladığı Türkçemize endüstri ötesi toplum olarak çevirebileceğimiz toplumsal gelecek yapılanmasını değerlendirmiştir. Daha sonra, Bell endüstri ötesi toplum terimi yerine bilgi toplumu “information society” terimini kul­lanmaya başlamıştır. 1973 senesinde yayımlanan çalışmasında Bell birden fazla düşünürden etkilendiğini be­lirtmiştir. Bu düşünürlerden ilki olan Joseph Schumpeter teknolojiyi açık bir denize benzet­miştir. Etkilendiği diğer önemli fizikçi ve tarih bilimci Gerald Holton makalesinde teknolojik bilginin bilime, teknolojiye ve dolayısı ile ekono­mik politikaya getirdiği yenilikleri irdelemiştir. Gençliğinde sosyal demokrat olan Bell 1973 se­nesindeki yayımladığı çalışmasında bu iki önem­li insanın kendisine ışık tuttuğunu söylemiştir. Aslında Bilgi toplumu kuramını Bell’den önce düşünenler de vardı ancak doğrudan bu terimi kullanmamışlardır. George Wilhelm Friedrich Hegel’den etkilenen Karl Marx, çok önceden, kapitalizmin etkisi ile oluşacak sınıfsız toplumdan söz etmişti. Karl Marx’ın yanı sıra bu düşünürlere Adam Smith’i de ekleyebiliriz. Doğru yanıt E’dir.

Bell’e göre modern toplum üç parçaya bölünmüştür ve her bir parça farklı ilkelerle yö­netilir. Birincisi ekonomik, teknolojik ve mesleki ya da tabakasal sistemleri içeren sosyal yapıdır. Batı toplumlarında görülen bu sosyal yapı kaynakları düşük fiyat, optimizasyon (en uygun duruma getirme) ve maksimizasyon (azami ölçülere çıkarma, genelde üretim­deki kazancı) ilkeleriyle kullanma düşüncesindedir. İkinci parça yönetim biçimidir. Bu yönetim biçimi, bireyin ya da grupların gereksinimlerine göre yönetimin dağılımını ayar­lar. Bell’e göre bu yönetim biçimi katılım’a odaklıdır ve tabandan (geniş halk kitlelerinden) gelen isteklerle biçimlenir. Üçüncü parça ise kültürdür. Bell’e göre kültürün amacı bireyin arzu ve isteklerini tamamlamak ya da artırarak genişletmektir. Bell bu üç parçanın, diğer bir deyişle modern toplumu oluşturan parçaların 1. Sosyal yapı, 2. Yönetim biçimi ve 3. Kültürün modern toplumu oluşturduğu düşüncesindedir. Ancak, Bell sosyal yapının, yö­netim biçimi ve kültürden eleştirel olarak ayrı olduğu görüşünü de savunur. Doğru yanıt B’dir.

Günümüzde yaygın bir biçimde ikinci kuşak web hizmetleri kullanılmaktadır. İkinci ku­şak web hizmetleri kısaca şunlardır:

İletişimi bir ya da birden fazla bireyin katılımı ile gerçekleşen, bir bağlam içerisinde oluşan, bazı etkileri olan ve çevredeki gürültüden az ya da çok etkilenen ve sonucunda da bazı geribildirim olanakları sunan bir tür eylem olarak açıklayabiliriz. İletişim kişinin tek başına gerçekleştirdiği bir eylem değildir.

İletişim bağlamının sosyo-psikolojik boyutu bireyler arasındaki sosyal statü farklarını, oyunlardaki rolleri, toplumlardaki töre ve gelenekleri, bazı durumlardaki arkadaşlık ilişkilerini, kurallı ya da kurallı olmayan durumları, yine bazı durumlardaki ciddiyeti ya da şakaları kapsamaktadır.

Kaynağa geri gönderilen bilgi ya da iletiye yansıma diyoruz. Yansıma bireyin kendinden (kaynaktan) gelebileceği gibi diğerlerinden de gelebilir (alıcıdan). Yansıma hem olumlu hem de olumsuz olabilir. Aynı zamanda, yansıma, anında ya da gecikmeli de olabilir.

Yansımada anındalık bireyler arası ve kitle iletişimini birbirinden ayıran en önemli unsurlardan biridir. Bireyler arası iletişimde aldığımız yansıma genelde anında olur. Kitle iletişiminde ise yansıma genellikle gecikmeli olarak gerçekleşir. Günümüzde ise bilgi ve iletişim teknolojileriyle desteklenen kitle iletişim araçlarında anında yansıma verilmeye başlanmıştır.

Önyargılar, yanlılık, peşin hükümler, yanlış varsayımlar, kapalı görüşlülük ya da fikirlilik ve benzer zihinsel engeller iletiyi almada ve işlemede sorun çıkaran durumlardır. Açıklanan ve benzeri zihinsel engeller iletişimin tam manası ile yapılmasına engel olur. Bu gibi zihinsel engellere iletişimde psikolojik gürültü adı verilir. Teknik dil kullanımı anlamsal (semantik) gürültüyle ilgilidir.

İletişim bağlamının sosyo-psikolojik boyutu bireyler arasındaki sosyal statü farklarını, oyunlardaki rolleri, toplumlardaki töre ve gelenekleri, bazı durumlardaki arkadaşlık iliş- kilerini, kurallı ya da kurallı olmayan durumları, yine bazı durumlardaki ciddiyeti ya da şakaları kapsamaktadır. Örneğin doğum günü ya da mezuniyet partisindeki iletişim ortamı ile cenaze evi ya da hastane ortamındaki iletişim, iletişimin sosyo-psikolojik bağlam boyutu olarak açıklanabilir.

İletişimde, ileti kaynak tarafından gönderilir.

Kaynağa geri gönerilen bilgi ya da iletiye yansıma diyoruz.

Anlamsal gürültü iletişimde kaynak tarafından üretilen iletilerin alıcı tarafından tam olarak anlaşılamaması durumudur. Geniş anlamda, iletişim sürecinde kaynak ve alıcının aynı dili konuşmaması durumu olarak özetlenebilir. Daha anlaşılabilir bir örnek ise, iletişim sürecinde kaynağın çok teknik bir dil kullanması alıcının konuşulan konu ile ilgili herhangi bir şey anlayamaması durumunu ortaya çıkarabilir. Örneğin, ülkemizde, maalesef zaman zaman, doktor ve hukukçuların kullandığı dil çok teknik terim içerdiği için normal vatandaşlar tarafından tam olarak anlaşılamamakta ve iletişim tam olarak sağlanamamaktadır. Yanlış anlaşılma ya da anlaşılamama durumlarına bir diğer örnek ise şu durumlar olabilir: Din, eğitim, ölüm, komünizm, kapitalizm vb. tartışmalı konu başlıklarında kaynak ve alıcı arasında görüş farklılıkları olabileceğinden iletişim sırasında anlamsal bir gürültü oluşabilir. Bu durumlar da iletişimin tam anlamı ile gerçekleşmemesine neden olur.

Bell’e göre modern toplum üç parçaya bölünmüştür ve her bir parça farklı ilkelerle yö- netilir. Birincisi ekonomik, teknolojik ve mesleki ya da tabakasal sistemleri içeren sosyal yapıdır. Batı toplumlarında görülen bu sosyal yapı kaynakları düşük fiyat, optimizasyon (en uygun duruma getirme) ve maksimizasyon (azami ölçülere çıkarma, genelde üretimdeki kazancı) ilkeleriyle kullanma düşüncesindedir. İkinci parça yönetim biçimidir. Bu yönetim biçimi, bireyin ya da grupların gereksinimlerine göre yönetimin dağılımını ayarlar. Bell’e göre bu yönetim biçimi katılım’a odaklıdır ve tabandan (geniş halk kitlelerinden) gelen isteklerle biçimlenir. Üçüncü parça ise kültürdür. Bell’e göre kültürün amacı bireyin arzu ve isteklerini tamamlamak ya da artırarak genişletmektir. Bell bu üç parçanın, diğer bir deyişle modern toplumu oluşturan parçaların 1. Sosyal yapı, 2. Yönetim biçimi ve 3. Kültürün modern toplumu oluşturduğu düşüncesindedir. Ancak, Bell sosyal yapının, yönetim biçimi ve kültürden eleştirel olarak ayrı olduğu görüşünü de savunur.

Bell’e göre modern toplum üç parçaya bölünmüştür ve her bir parça farklı ilkelerle yö- netilir. Birincisi ekonomik, teknolojik ve mesleki ya da tabakasal sistemleri içeren sosyal yapıdır. Batı toplumlarında görülen bu sosyal yapı kaynakları düşük fiyat, optimizasyon (en uygun duruma getirme) ve maksimizasyon (azami ölçülere çıkarma, genelde üretimdeki kazancı) ilkeleriyle kullanma düşüncesindedir. İkinci parça yönetim biçimidir. Bu yönetim biçimi, bireyin ya da grupların gereksinimlerine göre yönetimin dağılımını ayarlar. Bell’e göre bu yönetim biçimi katılım’a odaklıdır ve tabandan (geniş halk kitlelerinden) gelen isteklerle biçimlenir. Üçüncü parça ise kültürdür. Bell’e göre kültürün amacı bireyin arzu ve isteklerini tamamlamak ya da artırarak genişletmektir. Bell bu üç parçanın, diğer bir deyişle modern toplumu oluşturan parçaların 1. Sosyal yapı, 2. Yönetim biçimi ve 3. Kültürün modern toplumu oluşturduğu düşüncesindedir. Ancak, Bell sosyal yapının, yönetim biçimi ve kültürden eleştirel olarak ayrı olduğu görüşünü de savunur.

Bell’e göre modern toplum üç parçaya bölünmüştür ve her bir parça farklı ilkelerle yö- netilir. Birincisi ekonomik, teknolojik ve mesleki ya da tabakasal sistemleri içeren sosyal yapıdır. Batı toplumlarında görülen bu sosyal yapı kaynakları düşük fiyat, optimizasyon (en uygun duruma getirme) ve maksimizasyon (azami ölçülere çıkarma, genelde üretimdeki kazancı) ilkeleriyle kullanma düşüncesindedir. İkinci parça yönetim biçimidir. Bu yönetim biçimi, bireyin ya da grupların gereksinimlerine göre yönetimin dağılımını ayarlar. Bell’e göre bu yönetim biçimi katılım’a odaklıdır ve tabandan (geniş halk kitlelerinden) gelen isteklerle biçimlenir. Üçüncü parça ise kültürdür. Bell’e göre kültürün amacı bireyin arzu ve isteklerini tamamlamak ya da artırarak genişletmektir. Bell bu üç parçanın, diğer bir deyişle modern toplumu oluşturan parçaların 1. Sosyal yapı, 2. Yönetim biçimi ve 3. Kültürün modern toplumu oluşturduğu düşüncesindedir. Ancak, Bell sosyal yapının, yönetim biçimi ve kültürden eleştirel olarak ayrı olduğu görüşünü de savunur.