FİLM VE VİDEO KÜLTÜRÜ

Ünitenin giriş bölümünü inceleyiniz

Her şey bir öykü olabilir. Bir insanın hayatı bir öyküdür, bir aşk bir öyküdür, hatta sabah uyanıp okula ya da işe gidişimiz bile bir öyküdür. Ama bunları bir başkasına anlatmaya başladığımızda yaptığımız şey öykülemedir. İşte bu çabamız sonucunda bir anlatı ortaya çıkar. Başlayıp biten, içinde karakterleri, olayları, çatışmaları olan, belli araçlar kullanılarak anlatılmış öykülere anlatı denir.

Fotoğraf 2.1'in açıklamasını inceleyiniz.

Anlatı Biçimi bölümünü inceleyiniz.

Klasik anlatı bölümünü inceleyiniz.

Karakter bölümünü inceleyiniz.

Modern Anlatı bölümünü inceleyiniz.

Modern Anlatı bölümünü inceleyiniz.

Modern anlatı bölümünü inceleyin.

Postmodern anlatı bölümünü inceleyiniz.

Öyküleme, bir öyküyü anlatma biçimidir. Bir öyküyü anlatmanın o kadar çok yolu vardır ki bunları sıralamak bile mümkün olmaz. Öyküye sonundan başlanabilir, ortasından ya da en başından başlanabilir. Olaylar kronolojik sırayla anlatılabilir ya da bu sıra tamamen bozulup bir geçmişe bir şimdiki zamana, hatta geleceğe gidilebilir. Olayların nasıl anlatılacağı, yani öyküleme, öncelikle anlatıcının tercihlerine, konunun gereklerine ve sinema dilinin olanaklarına bağlıdır. Filmin senaryosu yazılırken bütün değişkenler düşünülerek bir yol izlenir.

Doğru cevap D şıkkıdır.

Birbirlerine benzer öyküler farklı tarzlarda anlatılabilirler. Anlatı biçimi, olay, karakter, çatışma gibi anlatı öğelerinin bir araya getirilme ve düzenlenme biçimidir. Anlatının içinde hangi öğelerin bulunduğu, hangilerinin daha belirgin ya da vurgulanmış olduğu, öykünün nasıl başlayıp bittiği o anlatının biçimini belirler.

Doğru cevap C şıkkıdır.

Anlatılar, biçimleri ve yapıları açısından klasik, modern ve postmodern anlatılar olarak ele alınabilir. Klasik anlatı olay örgüsüne dayalı, karakterleri, çatışmaları, sonucu belli olan anlatılara denir. Olaylar birbirlerine neden-sonuç ilişkisiyle bağlanır. Zamanda, mekanda ve dramatik eylemde süreklilik vardır. Öykülemede klasik anlatının kurallarına uyulabildiği gibi olay örgüsüne sıkı sıkıya bağlı olmayan yapılar kurmak da mümkündür.

Doğru cevap C şıkkıdır.

Öykülemede klasik anlatının kurallarına uyulabildiği gibi olay örgüsüne sıkı sıkıya bağlı olmayan yapılar kurmak da mümkündür. Klasik bir anlatının temel öğeleri,
• karakter,
• çatışma,
• olay örgüsüdür.
Klasik anlatının bu temel öğeleri bir sinema filmi içinde; dramatik yapıyı oluşturur. Ayrıca, seyirciye “Sonra ne olacak?” sorusunu sorduracak biçimde bir araya getirilir.

Doğru cevap D şıkkıdır.

Modern anlatılar, olaylardan çok düşünceleri, kavramları, karakterleri öne
çıkarır. Karakterlerin amaçlarında, onları güdüleyen şeylerde, olaylar arasındaki ilişkilerde belirsizlikler vardır. Olayların neden-sonuç ilişkisinin zayıf oluşu, açık uçlu sonlar, karakterlerle özdeşleşmemizi zorlaştıran eksiltmeler modern anlatılarda sıkça görülebilir. Modern anlatılar, klasik anlatıların kurallarını kırarak, katı yapıları gevşeterek yeni öyküleme biçimleri denerler. Ne anlatıldığından çok nasıl anlatıldığı önem kazanır. 

Doğru cevap A şıkkıdır.

Klasik anlatının bu temel öğeleri bir sinema filmi içinde; dramatik yapıyı oluşturur. Ayrıca, seyirciye “Sonra ne olacak?” sorusunu sorduracak biçimde bir araya getirilir.

Doğru cevap B şıkkıdır.

Seyirci film boyunca olayların gelişimine, karakterlerin başına gelecek olaylara, öykünün nasıl biteceğine ilişkin tahminlerde bulunur. Film, ilk başta tahmin ettiği ya da arzu ettiği gibi bitse de seyircinin sona varana dek filmi izlemesini, izlerken merak duygusunun kışkırtılmasıyla zevk almasını sağlayacak yöntemler gerekir. Bu yöntemlerden biri olan geciktirim (suspense), beklenen sona varışın ertelenmesi, olayların nasıl ilerleyeceğine ilişkin belirsizlik yaratılması anlamına gelir.

Doğru cevap C şıkkıdır.

Bazı karakterler daha yüzeysel yansıtılır ve filmin öyküsü içinde çok fazla yer kaplamazken bazılarını da tüm film boyunca en ayrıntılı biçimde tanırız. Karakter, tıpkı gerçek insanlar gibi üç boyuttan oluşur: Ruhsal, toplumsal, fiziksel.
• Fiziksel boyut: Karakterin dış görünüşü, duruşu, mimikleri, jestleri, giyinme ve yürüme biçimi gibi özellikler onun fiziksel boyutunu oluşturur.
• Toplumsal boyut: Karakterin ailesi, eğitim düzeyi, ekonomik durumu, mesleki hayatı, yaşadığı ev, inançları, politik görüşü, dünyaya bakışı onun toplumsal boyutunu oluşturan özelliklerden bazılarıdır.
• Ruhsal boyut: Karakterin doğduğu andan başlayarak yaşadıklarının onda bıraktığı izler, düşleri, anıları, karmaşaları, duygusal özellikleri, güdüleri, bilinçaltından kaynaklanan davranışları ya da saplantıları onun ruhsal boyutunu oluşturur.

Doğru cevap E şıkkıdır.

Filmlerdeki karakterler öykü süresince bir şeyler yaparlar ya da başlarına bir şeyler gelir. Eylemleri, öykünün ilerleyişini belirler. Bu eylemler bazı dış nedenlere ve karakterlerin güdülerine bağlı olarak ortaya çıkar. Yani, onları şöyle ya da böyle davranmaya, tepki göstermeye iten, güdüleyen bir neden vardır. Kimi güdüler kısa sürelidir, dışsaldır ya da geçicidir, kimileri de karakterin kişilik özelliklerinden, geçmiş yaşantısından kaynaklanan ve bütün hayatındaki eylemlerini belirleyen başat bir güdüdür. Karakterin yemek yemesine neden olan şey açlık güdüsüdür ama çok fazla çalışması başarma güdüsünden kaynaklanabilir. Filmin öyküsü içinde karakterin eylemleri onu güdüleyen şeyi, davranışlarının ardındaki gerçek ve gizli nedeni anlamamızı sağlar.

Doğru cevap B şıkkıdır.

Postmodernizmin sinemadaki yansımaları 1980’lerde görülmeye başlanmıştır. Modern anlatılar klasik anlatı geleneklerinden uzaklaşmış, ana akım sinemanın uzlaşımlarını tekrarlamayan biçimsel ve tematik arayışlara girmişti.

Doğru cevap C şıkkıdır.