FİNANSAL EKONOMİ - Deneme Sınavı - 18

Sürünen bantlar içindeki kurlar; ülke parasının değerinin merkezi bir kur etrafında belirli dalgalanma marjları içinde sürdürülür.

Döviz kuru riski; ülke parasının, yabancı ülke paraları karşısındaki değerinde meydana gelebilecek değişmeler sebebiyle karşılaşılan risktir.

Spot Piyasalar; belirli miktardaki bir kıymetin ve bunların karşılığı olan paranın, işlemin ardından çok kısa süre içerisinde el değiştirdiği piyasalardır.

Vadeli işlem sözleşmeleri aslında, standart hale getirilmiş future sözleşmelerdir

Opsiyon; İki taraf arasında yapılan ve alıcısına gelecekte belirli bir tarihte veya tarihe kadar, sözleşmenin yapıldığı gün belirlenen bir fiyat üzerinden, belirli bir miktardaki bir varlığı satın alma veya satma hakkı tanıyan sözleşmedir.

Swap; Piyasalar arasında arbitraj fırsatları oluşturan ve önceden belirlenen koşullara göre iki taraf arasında belirli bir zaman dilimi içerisinde, faiz veya anapara ödemelerinin değiştirilmesi konusunda yapılan sözleşmedir

Yurtiçi piyasalarda yerli para içermeyen gösterimler yani yabancı paraların birbirleri cinsinden gösterimi çapraz kur olarak tanımlanmaktadır. Genellikle uluslararası piyasalarda kurlar dolar cinsinden ifade edilir.

Bir para biriminin başka bir para birimi cinsinden fiyatı (değeri) olarak da
tanımlayabileceğimiz döviz kuru; iki farklı biçimde açıklanabilir. Eğer döviz kuru,
bir birim yabancı para ile değiştirilebilen yerli para miktarı olarak tanımlanıyorsa
(1$ = T2 gibi) buna direkt kotasyon yöntemi diyoruz. Tersine döviz kuru, bir birim yerli paranın karşılığı olan yabancı para tutarı (T1 = 0,5$ gibi) şeklinde ifade
edilirse buna da dolaylı kotasyon adı verilmektedir. Ülkemizde kurlar direkt kotasyon yöntemiyle açıklanmakta, döviz kuru deyimiyle bir birim yabancı paranın
Türk Lirası cinsinden fiyatı ifade edilmektedir. Buna göre döviz kurunun yükselmesi Türk Lirası’nın değer kaybetmesi, kurun düşmesi de Türk Lirası’nın değer
kazanması anlamına gelmektedir. Bu şekilde iki para birimi arasında doğrudan
doğruya uygulanan kura düz-kur denilmektedir. Yurtiçi piyasalarda yerli para
içermeyen gösterimler yani yabancı paraların birbirleri cinsinden gösterimi çapraz kur olarak tanımlanmaktadır. Doğru cevap C seçeneğidir.

Dış ticaret akımları yaklaşımına göre; ekonomik birimler, yabancı ülkelerle mal
ve hizmet ticareti yapmak için döviz talep etmektedir. Döviz arzı ise yurtdışına
satılan mal ve hizmetlerden elde edilen gelirler tarafından belirlenmektedir. Dolayısıyla dövizin denge fiyatı, ithalat ve ihracattan kaynaklanan döviz arz ve talebine
göre belirlenmektedir. Bu yaklaşıma göre, bir ülkenin döviz kurlarını ve ulusal
parasının değerini belirleyen en temel etken, o ülkenin dış ticaret dengesi, yani mal ihracatı ve ithalatıdır.

Satın alma gücü paritesi teorisi tek fiyat kanunu ilkesine dayandırılmaktadır. Bu
kanun, dış ticarete konu olan tamamiyle özdeş malların, taşıma giderleri ve dış ticaret kısıtlamaları olmaması durumunda, bütün dünyada fiyatının aynı olacağını
ifade etmektedir Tek fiyat kanununun döviz piyasalarına uygulanması satın alma
gücü paritesi olarak bilinmektedir.

Faiz paritesi yaklaşımı, ülkelerin faiz oranları arasındaki farklılıklara dayanarak
döviz kurlarını açıklamaktadır. Faiz paritesi yaklaşımı, döviz kurlarının belirlenmesinde daha çok makroekonomik yapıyı göz önüne almakta ve ödemeler
bilânçosunun sermaye hareketleri hesabını analize dâhil etmektedir.
Yurt içi ve yurt dışı finansal varlıklar arasında tam ikame söz konusu olduğunda çeşitli finansal varlıkların getiri oranları eşitlenmektedir. Bu eşitlik faiz
paritesi koşulu olarak ifade edilmektedir. Faiz paritesi yaklaşımının en temel
önerisi aynı riske sahip iki finansal varlığın aynı getiriye sahip olması gereğidir.

Para Kurulu: Ülke parasının seçilecek bir ülke parası ile sabit bir kurdan değişimini
öngören ve belirli yasal düzenlemeleri gerektiren bir sistemdir. Para otoritesi yerli
parayı yalnızca yabancı para girişi karşılığı basabilir.

Sürünen bantlar içindeki kurlar: Ülke parasının değeri merkezi bir kur etrafında belirli dalgalanma marjları içinde sürdürülür.

Spot piyasalar, belli miktardaki bir kıymetin ve bunların karşılığı olan paranın, işlemin ardından çok kısa süre içerisinde el değiştirdiği piyasalardır. Türev (vadeli) piyasalar ise ilerideki bir tarihte, teslimatı veya nakdi uzlaşması yapılmak üzere herhangi bir kıymetin, bugünden alım satımının yapıldığı piyasaları ifade etmektedir.

Futures sözleşmeler kadar yaygın olmamakla birlikte, opsiyon sözleşmeler de organize borsalar bünyesinde işlem görmekte, ancak tezgahüstü piyasada işlem gören opsiyon sözleşmelerinde de işlem hacmi yüksek seviyede gerçekleşmektedir.
Opsiyon sözleşmesi, iki taraf arasında yapılan ve alıcısına gelecekte belirli bir
tarihte veya tarihe kadar, sözlesmenin yapıldığı gün belirlenen bir fiyat üzerinden,
belirli bir miktardaki bir varlığı satın alma veya satma hakkı tanıyan sözlesmedir.

Kısa(Short) Pozisyon: Gelecekte, önceden belirlenmiş tarih ve fiyattan bir varlığı satma
yükümlülüğüdür.

Uzun (Long) Pozisyon: Gelecekte, önceden belirlenmiş tarih ve fiyattan bir varlığı satınalma yükümlülüğüdür.

Nominal döviz kuru, daha önce belirtildiği gibi, bir para biriminin
başka bir para birimi cinsinden değeridir. Nominal kurların belirli bir zaman
içerisinde yabancı ülkedeki enflasyon oranı (Pf) ile yurtiçi enflasyon oranına (P)
göre düzeltilmesinden elde edilen kura reel döviz kuru adı verilir.

Reel kurun hesaplanmasında kullanılan formül şu şekildedir; 

Reel Döviz Kuru= Nominal Döviz Kuru*(Yurtdışı Fiyat Düzeyi/Yurtiçi Fiyat Düzeyi)

Değerler yerine koyacak olursak;

Reel Döviz Kuru= 2*(100/105)

=1,9

Döviz kurlarının belirlenmesine yönelik olarak uygulanan sistemlere döviz kuru
sistemleri denilmektedir. Döviz kuru sistemleri sabit ve esnek kur sistemi olarak
iki başlık altında incelenebilir. Ayrıca bu iki kur sisteminin karışımından oluşan
karma sistemler de bulunmaktadır.

Para otoritesinin belli bir pariteye bağımlı olmaksızın kurlara müdahale
ederek kur değişimlerini etkilediği ancak bu müdahalelerin önceden belirlenmiş kurallara göre yapılmadığı kur sistemine Yönetimli Dalgalanma adı verilemktedir.

Parite Riski; döviz portföyündeki yabancı paraların çarpraz kurlarında (paritelerinde) meydana gelen değişmeden kaynaklanabilecek kar ya da zarar etme ihtimalidir. Parite riskinde, her iki yabancı paradan da net anlamda döviz varlığı veya net anlamda döviz borçlusu olunması durumunda, bu iki yabancı paranın birbirleri arasındaki kuru gösteren çarpraz kurun değişmesi sonucu zarar edilebilir.

Satın alma gücü paritesi teorisi tek fiyat kanunu ilkesine dayandırılmaktadır. Bu kanun, dış ticarete konu olan tamamiyle özdeş malların, taşıma giderleri ve dış ticaret kısıtlamaları olmaması durumunda, bütün dünyada fiyatının aynı olacağını ifade etmektedir Tek fiyat kanununun döviz piyasalarına uygulanması satın alma gücü paritesi olarak bilinmektedir. Satınalma gücü paritesi teorisi tek fiyat yasasının bütün mallar için geçerli oluğunu kabul etmekte ve ülkelerin fiyatlar genel düzeyi ile döviz kurları arasında ilişki kurmaya çalışmaktadır.

Bu kuramın altında yatan temel düşünce ülkeler arsındaki fiyatlar genel düzeyi oranlarının denge döviz kurunu temsil etmekte olduğudur. Diğer bir ifadeyle, bir birim ulusal paranın cari döviz kurlarından birbirine dönüştürüldüğünde dünyanın her yerinde aynı satın alma gücüne sahip olması gerekmektedir.