GASTRONOMİ TARİHİ - Deneme Sınavı - 5

Endüstri Devrimi’ni tetikleyen diğer nedenler şöyle sıralanabilir:

Hızlı nüfus artışı

Tarımdaki gelişmelerin çalışan ihtiyacını azaltması

Hammaddelere kolay ulaşım

Yaşam düzeyinin yükselmesi

Finansal kaynakların artması

Sömürgecilik

Küçük burjuvazinin gelişmesi ve orta sınıfın zenginleşmeye başlaması

Taşıma ve teknolojide meydana gelen gelişmeler

Protestan reformu

Endüstri Devrimi’nin İngiltere ile özdeşleştirilmesinin çeşitli sebepleri bulunmaktadır. İngiltere’nin bütün ülkelere öncülük etmesi bu ülkede birçok özelliğin bir araya gelmiş olmasının bir sonucudur. Bu özellikler şu şekilde özetlenebilir :

Endüstri Devrimi’nin dolaylı etkileri şu başlıklar altında sıralanabilir: İşçi sınıfının doğu­şu, sınıfsal değişimler, ulaştırmadaki gelişmeler ve kadının çalışma hayatına girmesi

Endüstri Devrimi’nin doğrudan etkisi dört başlıkta değerlendirilebilir: Teknolojik gelişmeler, saklama ve ambalajlama koşullarındaki geliş­meler, standartlaşma ve endüstriyel yemek üretimi.

Kurutulmuş süt tozu İngiltere’de 1855 yılında kullanıma girmiştir.

İlk margarin 1869’da oleo-margarine adıyla patentini almıştır.

1873’te de dünyanın ilk margarin fabrikası açılmıştır.

1884 yılında Otto Friederich Schott, Carl Zeiss ve Ernst Abbe, ana bileşenler olan boron oksit ve silisyumdan ötürü borosilikat cam olarak bilinen, ısıya ve kimyasal maddeye dayanıklı yeni bir cam (ısıya dayanıklı cam) çeşidi üretmiştir.

1895 yılında Almanya’da geliştirilen haşlama sosis konservesi ayaküstü yiyecek ola­rak sunulmuş ve ABD’de hot dog adıyla ün kazanmıştır.

İlk ekmek kızartma makinesi 1909’da General Electrics tarafından üretilmiştir.

1910’da ilk elektrikli mutfak mikseri üretilmiştir.

Evde kullanım amacıyla ilk buzdolabı, 1913’te Chicago’da yapılmıştır.

1932’de blender icat edilmiştir.

İlk mikrodalga fırın 1947’de icat edilmiştir.

Saklama ve ambalajlama konusundaki bir diğer gelişme plastik üzerinedir. Selüloz esaslı ilk plastik, 1856 yılında keşfedilmiştir.

İlk başlarda endüstriyel yemek üretimi, üretimin yapıldığı yerde işçilerin yemek ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla oluşturulan birimler olarak görülse de zamanla işletmeler için farklı amaçları oluşmuştur. Bunlardan bazıları şu şekilde sıralanabilir:

Günümüzde ise dışarıda yemek ye­mek çok disiplinli bir olgu olarak karşımıza çıkmaktadır. Buna göre dışarıda yemek yeme antropoloji, sosyoloji, ekonomi, pazarlama, turizm işletmeciliği ve beslenme bilimlerince incelenmektedir.

Fransa ve İngiltere’de 1700’lü yıllarda başlayan buharlı lokomotif denemeleri 1800’lerde sonuç vermiş ve ilk demir yolu 1825 yılında İngiltere’de açılarak kömür taşınmaya baş­lanmıştır.

19. yüzyılda Endüstri Devrimi’nin gerçekleşmesine olanak sağlayan pek çok gelişme yaşanmıştır. 16. yüzyılda gerçekleştirilen kolonileşme faaliyetleri ve Aydınlanma Çağı ile nihayetinde gelen Fransız Devrimi, Endüstri Devrimi’nin gerçekleşmesinde çok önemli rol oynamıştır. Endüstri Devrimi’ni tetikleyen diğer nedenler şöyle sıralanabilir:

Kentleşme olgusu ise endüstri devriminin bir sonucu olara ele alınmalıdır.

Geniş çaplı yağmalar, Endüstri Devrimi’nin en önemli finans kaynağı olmuştur. Gerek İspanyollar tarafından yağmalanan Orta Amerika altınları, gerekse İspanyol gemilerini vuran, yağmacıları yağmalayan İngiliz gemileri, Avrupa’ya tonlarca altın taşımıştır. Hindistan’da 23 Haziran 1753 tarihinde, Fransız birliklerini savaş alanında yenen İngilizlerin (Plessey Savaşı), Babür imparatorlarının devasa hazinesine el koymuş olması da yine İngiltere’yi ekonomik anlamda güçlendiren ve Endüstri Devrimi’nde elini kuvvetlendiren etmenlerdir.

Endüstri Devrimi’nin İngiltere ile özdeşleştirilmesinin çeşitli sebepleri bulunmaktadır. İngiltere’nin bütün ülkelere öncülük etmesi bu ülkede birçok özelliğin bir araya gelmiş olmasının bir sonucudur. Bu özellikler şu şekilde özetlenebilir:

Yaşanan değişimler mutfaklar için de teknolojik yenilikleri ve bunun beraberinde getirdiği icat ve düzenlemeleri içermektedir. Bu bağlamda Endüstri Devrimi’nin doğrudan etkisi dört başlıkta değerlendirilebilir: Teknolojik gelişmeler, saklama ve ambalajlama koşullarındaki gelişmeler, standartlaşma ve endüstriyel yemek üretimi. "Kadının Çalışma Hayatına Girmesi" doğrudan değil, dolaylı etkidir.

1884 yılında Otto Friederich Schott, Carl Zeiss ve Ernst Abbe, ana bileşenler olan boron oksit ve silisyumdan ötürü borosilikat cam olarak bilinen, ısıya ve kimyasal maddeye dayanıklı yeni bir cam (ısıya dayanıklı cam) çeşidi üretmiştir.

Endüstri Devrimi sırasında gıda konusunda standartlaşma çalışmaları 1837 yılında patent komisyonu üyesi Henry Ellsworth ile başlamıştır.

Endüstri Devrimi’nin dolaylı etkileri şu başlıklar altında sıralanabilir: İşçi sınıfının doğuşu, sınıfsal değişimler, ulaştırmadaki gelişmeler ve kadının çalışma hayatına girmesi.

İnsanlarda dışarıda yemek yeme isteğinin altında pek çok sebep yatmaktadır. Bunlardan en çok öne çıkanlar şu şekilde sıralanabilir: • Zaman tasarrufu • Ekonomiklik • Yeni insanlarla tanışma • Aile/arkadaşlarla birlikte olma • Eğlence • Mutluluk • Ruh halinde iyileşme • Kolaylık • Açlığı giderme • Statü • Prestij • Yenilik arayışı • Evde yemek hazırlamaktan kaçınma • Dışarıda yemek yeme ihtiyacı.

Burjuva kelime anlamı olarak şehirde yaşayıp özel imtiyazlara sahip olan kişiler için kullanılan Fransızca kökenli bir kelimedir. Bu sınıf önceki dönemlerde de var olmakla birlikte önceden daha çok soylu tabir edilen kişilerden oluşmaktadır. Endüstri Devrimi’yle birlikte toprak ekonomisi etkisini yitirdiği için sermaye el değiştirmiş ve aileden soylu olamayanlar da burjuva sınıfına girmeye başlamıştır.

Endüstri Devrimi’yle birlikte kadınların çalışma hayatına girmesi farklı yönlerden mutfaklardaki gelişmeleri etkilemiştir. Bu etkileşimin üç şekilde yaşandığı söylenebilir: • Kadının çalışmasıyla hane mutfaklarının boş kalması • Kadının mutfakta daha az zaman geçirmesi ve bu nedenle hazır ürünlere yönelme • Hanede ekonomik refahın artması.