GELENEKSEL ENERJİ KAYNAKLARI - Deneme Sınavı - 12

Reforming süreci temelde üç bölümde incelenebilir. İlk bölümde ısıtılan gaz reaksiyonların gerçekleştiği katalizör üzerine gönderilir. İkinci kısım ise reaktörden çıkan gaz ve sıvının ayrıldığı bölümdür. Buradan alınan gaz sıkıştırılarak ilk kısma geri gönderilir. Üçüncü kısımda ise ayılan sıvının istenen buhar basıncında tutulması sağlanır. Süreçte ürün isteğine bağlı olarak değişiklikler yapılabilir ancak bu değişiklikler genellikle kullanılan katalizörün değiştirilmesi ile gerçekleştirilir.

Doğru  cevap B şıkkıdır.

Ürünler                                                 Özellikleri                                               Verim 

Kuru gaz +H2S                                  H2S giderilmelidir                                         3-5
(C1+C2+C3+H2)
                                                   
LPG                               Petrokimyasal ham madde olarak kullanılabilir.                   8-20
Benzin                          Temel üründür ve oktan sayısı oldukça yüksektir.                35-60
Hafif yağ                    Aromatik bileşiklerce zengindir, kükürt içeriği
                                                           yüksektir.                                                 12-20
Ağır yağ+çamur                Aromatik bileşiklerce oldukça zengindir.                          10-15
Kok                                            Rejeneratörde kullanılır.                                        3-5

Doğru cevap C şıkkıdır.

2010 yılında gerçekleşen petrol tüketiminin %57’sinin ulaşım sektöründen kaynaklandığı belirtilmekte, ulaşım sektörünün petrol talebi içerisindeki payının 2035 yılında da %60 düzeyinde olacağı öngörülmektedir.

Doğru cevap A şıkkıdır.

Ham petrol gibi doğal gaz da içerdiği sülfür miktarına göre tatlı veya yumuşak (düşük sülfürlü) ve acı veya sert (yüksek sülfürlü) olarak tanımlanır.

Doğru cevap B şıkkıdır.

Normal sıcaklık ve basınç altındaki kuru doğal gazın kapladığı hacim normal metreküp (Nm3
) olarak ifade edilmektedir.

Doğru cevap A şıkkıdır.

Yoğunluk
Bir gazın yoğunluğu, ρ, birim hacimdeki (V) gaz kütlesi (m) olarak tanımlanır ve kilogram bölü metreküp (kg/m3) olarak ifade edilir. Aşağıda verilen denklem ile hesaplanır:

Yoğunluk (ρ) =   Gazın kütlesi(m)   /  Gazın hacmi(V)

Bir yakıtın oksijenle birleştiği ve büyük miktarda enerjinin açığa çıktığı kimyasal reaksiyona yanma denir. Karbon ve hidrojen içeren bir yakıtın yanabilmesi için sağlanan oksijen miktarı yanma veriminin değerlendirilmesinde önemli bir faktördür. Eğer maddenin bileşiminde bulunan karbon ve hidrojen gibi bileşenlerin tüm bağları oksijen ile karşılaşırsa bu reaksiyona tam yanma (stokiyometrik yanma) denir. Eğer oksijen fazlaysa fakir yanma, oksijen azsa zengin yanma gerçekleşir.

Doğru cevap A şıkkıdır.

DOĞAL GAZIN KULLANIM ALANLARI
Doğal gaz modern yakıtlarda istenilen tüm gereksinimleri karşılayan bir yakıttır; verimlidir, ekonomiktir, kontrol edilebilirdir ve temiz yanar. Dünyada üretilen doğal gazın yaklaşık %95’i enerji kaynağı olarak kullanılır. Doğal gaz, konutlarda başlıca ısıtma ve soğutma, sıcak su elde etme, pişirme amaçlı kullanılır. Küçük sanayide, atölye ve fırınlarda üretim amaçlı olarak kullanılır, demir-çelik, çimento, kimya sanayinde, cam ve kiremit imalatında da yararlanılan doğal gaz, tekstil ve seramik sektörü için de önemli bir enerji kaynağıdır. Otomobil ve araçlarda alternatif yakıt olarak kullanımı da yaygınlaşmaktadır.

Doğru cevap E şıkkıdır.

2014 yılı verilerine göre doğal gazın en fazla kullanıldığı sektör elektrik üretimi yapan işletmelerdir.

Doğru cevap C şıkkıdır.

Eşanjör (ısı değiştirici): Herhangi bir fiziksel temas olmaksızın aralarında sıcaklık farkı olan iki akışkanın (sıvı veya gaz), birbirine karışmadan, birinin diğerine ısı transferini sağlayan devre elemanıdır.

Doğru cevap B şıkkıdır.

Türkiye’de elektrik üretiminde en büyük payı olan doğal gaz özellikle 2007-2009 yılları
arasında %50 civarında paya sahip olmuştur.

Doğru cevap A şıkkıdır.

Doğal Gazın Ham Madde Olarak Kullanımı
Doğal gaz, bileşiminde bulunan hidrokarbonlar nedeniyle, metanol, amonyak, etanol, hidrojen, karbon, petrokimya ürünlerinin sentezinde, sentetik lastik, plastik, gübre vb. maddelerin üretiminde ham madde olarak kullanılır.

Doğru cevap E şıkkıdır.

Metanol üretim süreci üç aşamada tamamlanır:
1. Sentez gazının hazırlanması,
2. Metanol sentezi,
3. Metanol saflaştırma.

Doğru cevap B şıkkıdır.

İngiltere doğal gaz kullanımını ticaretleştiren ilk ülkedir.

Doğru cevap E şıkkıdır.

Doğal gaz, şehiriçi evsel ve ticari olarak ilk kez 1988’de Ankara’da kullanılmıştır.

Doğru cevap C şıkkıdır.

Bileşen               Kimyasal Formül            Mol Kütlesi (g/mol)               Toplam Isıl Değer (Mj/m3)
Azot                          N2                                 14                                                00
Metan                       CH4                                16                                            37,706
Etan                         C2H6                              30                                             66,060
Propan                     C3H8                               44                                              94,042
i-Bütan                     C4H10                             58                                             121,426
n-Bütan                    C4H10                             58                                             121,479
Pentan                     C5H12                              72                                             149,781

Doğru cevap D şıkkıdır.

Bileşen                       Üst Patlama Değeri              Alt Patlama Değeri
Metan                                 5,0                                     15,0
Etan                                   3,0                                     12,5
Propan                                2,1                                      9,5
Bütan                                  1,6                                      8,4
Pentan                                 1,5                                      7,8
Hekzan                                1,1                                      7,5

Doğru cevap A şıkkıdır.

Doğal gaz için kullanılan yeraltı ve yerüstü depolama teknikleri şu şekilde
sıralanabilir:
• Boru hatlarında depolama
• Sıvılaştırılmıs doğal gaz (LNG) depolanması
• Yüksek basınçlı tanklarda depolama
• Yeraltında açılan boşluklarda depolama
• Akiferlerde depolama
• Terk edilmiş petrol ya da gaz rezervuarlarında depolama

Doğru cevap B şıkkıdır.

DOĞAL GAZ REZERVLERİ
Küresel Doğal Gaz Rezervleri, 2014 yılına ilişkin veriler çerçevesinde 197 trilyon m3 olarak kaydedilmiştir. Bu rezervlerin %40,3’ü Orta Doğu’da, %31,2’si eski SSCB ülkelerinde, %8,7’si Afrika’da, %7,9’u Orta ve Güney Amerika’da, %7,8’i Asya-Pasifik ülkelerinde, %6’sı Kuzey Amerika’da ve %3,8’si Avrupa’da bulunmaktadır (Bkz. Şekil 7.2). OECD ülkelerinin doğal gaz rezervi ise 8,6 trilyon m3 olup toplam rezervin yaklaşık %10’unu oluşturmaktadır.

Doğru cevap B şıkkıdır.

Gazın Yoğunluğu
Bir gazın bir ml veya bir cm3’ünün sahip olduğu ağırlık o gazın yoğunluğu olarak tanımlanmaktadır.

Doğru cevap D şıkkıdır.