GENEL BİYOLOJİ I - Deneme Sınavı - 6

Kategori; Canlıları sınıflandırırken kullandığımız her bir basamak

Takson; Belli bir kategoride yer alan canlı grubu

Populasyon; belli bir yerde belli bir zamanda bulunan, birbirleriyle çiftleşip üre- yebilen aynı türe ait bireyler topluluğudur.

Temel Taksonomik Kategoriler

Regnum (Alem)

Phylum (Şube) veya Divisio (Bölüm)

Classis (Sınıf)

Ordo (Takım)

Familia (Aile)

Genus (Cins)

Species (Tür)

Whittaker, canlıların beş Alemli bir sistemde sını andırmayı önerdi. Bu sistemde en altta Monera adı verilen ve prokaryotların yer aldığı bir alem yerleştirilmiştir. İkinci alem, çok geniş olup farklı canlı gruplarının yerleştirildiği Protista’dır. Genel olarak tek hücreli veya koloni oluşturan prokaryotik canlılar bu aleme yer- leştirilir. Bu gruplar bitki, mantar ve hayvanların ilkelleri olarak da nitelendirilebilir. Whittaker’in önerdiği diğer alemler, Plantae (Bitkiler), Fungi(Funguslar) ve Animalia (Hayvanlar)’dır. Bu sis- temde, yukarıya doğru çıkıldıkça daha gelişmiş gruplar yer alır.

Bakteriler tek hücreli basit formlardan ipliksi, küremsi, dağınık koloni oluşturanlara kadar farklı morfolojik yapılardaki canlılardır.

Genetik materyali protoplazma içinde bir zarla sınırlandırılmamıştır.

DNA’ları halka şeklindedir.

Bacteria Alemi’nde sadece Cyanobacteria üyeleri fotosentez yapabilirler. Diğerleri ise besinlerini diğer canlılardan veya bulundukları ortamdaki bazı bileşikleri parçalayarak sağlarlar.

Genellikle mikroskopla izlenebilirler, ancak kirli sularda çok üredikleri durumlarda gözle de farkedilebilirler.

Stramenopile'ler; kamçı küçük kıl benzeri çıkıntılar içeren, besinlerini organik bileşikleri parçalayarak veya güneş enerjisinden sağlayan organizmalardır. Oomycetes, Diatomae, Sarı Algler ve Kahverengi Algler burada yer alır.

Filum: Chytridiomycetes

Diğer gruplardan farklı olarak zoospor adı verilen kamçılı hücreler üretirler. Tek hücreli, koloni oluşturan türleri vardır. Serbest yaşayan ve organik materyali parçalayan üyelerin yanında insan, hayvan ve protistlerde parazit olarak yaşayan türleri bulunur.

Grup I: Acoelomata

Vücut duvarı ile bağırsak arasında kalan boşluk parenşim dokusu ya da bir sıvı ile dolmuştur. Burada mezenşim hücreleri bir tabaka meydana getirmezler. Dolayısıyla mezodermle çevrili ikinci bir karın boşluğu (sölom) yoktur. Yassı solucanlar bu gruba aittir.

Polychaeta (Deniz halkalısolucanları)

Oligochaeta (Kara ve Tatlısu solucanları)

Myriapoda (Kırkayaklar)

Crustacea (Kabuklular)

Filum: Mollusca (Yumuşakçalar)

Hayvanlar aleminin ikinci büyük filumunu oluştururlar. 130 000 kadar yaşayan, 350 000 kadar da fosil formu kapsarlar. Yumuşak ve segmentsiz hayvanlardır. Tipik bir Mollusk vücudu ön uçta baş, karın tarafta ayak, sırtta ise içorganlar kitlesi olmak üzere üç bölgeden meydana gelir. Başta ağız ve tentaküller bulunur. Ayak ise kaslı bir organdır

Popülasyon belli bir yerde, belli bir zamanda bulunan, birbirleriyle çiftleşip üreyebilen aynı türe ait bireyler topluluğu olarak ifade edilmektedir.

İsveçli doğa bilimcisi CARL VON LİNNEAUS (LİNNE) (1707-1778) bilimsel anlamda taksonomi biliminin öncüsü olarak kabul edilir. Linne, canlı türlerini cinslerde, cinsleri familyalarda, familyaları takımlarda ve takımları sınıflarda toplayarak bugün kullandığımız kategorileri oluşturan hiyerarşik bir düzen geliştirmiştir.

Angiospermler, üremelerindeki üstün özellikleri ve karasal hayata uyumdaki başarıları nedeniyle günümüzde yeryüzündeki hakim bitki grubudur. Yaklaşık 250.000 tür ile temsil edilirler.

Archaea 'ların çok sıcak su kaynakları, çok tuzlu sular gibi ortamlarda gelişmekle birlikte okyanuslardaki planktonik organizmaların içinde de gelişebildikleri görülmüştür.

Günümüzde funguslar; Chytridiomycetes, Zygomycetes, Glomeromycetes, Ascomycetes ve Basidiomycetes olmak üzere 5 filum altında sınıflandırılmaktadır.

Populasyon, Belli bir yerde belli bir zamanda bulunan, birbirleriyle çiftleşip üreyebilen aynı türe ait bireyler topluluğudur.

Biyolojik tür kavramı, günümüzde daha çok kabul gören tür tanımı olup, aralarında gen alışverişi olan ya da bu potansiyele sahip doğal populasyon gruplarının oluşturduğu birliği ifade eder.

Linne’nin sınıflandırma bilimine en büyük katkılarından biri de ikili isimlendirme (Binominal Nomenklatür) yi ilk kez kullanmış olmasıdır.

1967 yılında Whittaker, canlıların beş Alemli bir sistemde sınıflandırılmasını önermiştir.

1990’lı yıllarda, filogenetik çalışmaların hızlanmasıyla her canlının hücrelerinde bulunan ribozomal RNA moleküllerininin akrabalık ilişkilerini açıklamada yararlı olabileceği düşünülmüştür. Çok farklı canlıların RNA’sı üzerine yapılan çalışmalar değerlendirilmiş ve bütün canlıların üç büyük grupta toplanabileceği gösterilmiştir. Böylece yukarıda saydığımız taksonomik kategorilerin en üstünde yer alan “Domain” kategorisi oluşturulmuştur.

Canlılar üç domain sisteminde sınıflandırılır. Bunlar, Bacteria, Archaea ve Eucarya'dır.