GENEL EKONOMİ - Deneme Sınavı - 1

Çok yüksek insani gelişim= 0,900-1,000

Bu nedenle bu ülke çok yüksek insani gelişimin yaşanmış olduğu bir ülkedir

Az gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde hızlı nüfus artışı, yetersiz insan kaynağı, doğal kaynakların yetersizliği, yetersiz sermaye birikimi ve mali kurumlar gibi kalkınmayı engelleyen faktörler vardır.

R. Harris-M. P. Todaro modellerini kırsal ve kentsel işsizlik üzerine inşa etmişlerdir.

Harris-Todaro Modeli düal kalkınma modellerinden biridir

Kalkınmanın ölçülmesi konusunda en çok kullanılan kriterler, ülkelerin kişi başına gelir düzeyleri ve insani gelişmişlik endeksidir (HDI).
Kişi başına gelir düzeyi, ülkelerin kalkınma düzeylerinin karşılaştırılmasında sıkça kullanılan temel bir ölçüt olsa da bazı açılardan eksik yönleri
söz konusudur.
Birincisi, bu ölçüt gelir dağılımı hakkında bilgi vermemektedir. Bir ülkede kişi başına gelir düzeyinin yüksek olması o toplumdaki her bireyin yüksek bir refaha sahip olduğunu göstermez.  Kişi başına  Ekonomik Büyüme ve Kalkınma
gelir düzeyi ölçütünün anlamlı olabilmesi için gelirin adil dağılmış olması gerekir.
İkincisi, kişi başına gelir düzeyi, bir toplumdaki sosyal, siyasal, kültürel ve teknolojik ilerlemeleri değerlendiremez. Yani kalkınmanın boyutları hakkında bilgi veremez. Üçüncüsü, kişi başına gelir düzeyi, bir toplumdaki çalışma koşullarının nasıl olduğu veya toplumun hangi şartlarda yaşadığı konusunda fikir veremez. Zira, gelir düzeyi yüksek bir toplumda çalışma şartları oldukça kötü, yaşam kalitesi bir o kadar düşük olabilir. Kısacası, bir toplumun modernliğini, yaşam kalitesini, ulaştığı teknolojiyi ve de siyasi istikrarını rakamlarla anlatmak veya anlamaya çalışmak çok rasyonel bir yaklaşım değildir. Şöyle düşünün; hiç görmediğiniz bir ülkeye gittiğinizde o ülkenin gelişmişlik düzeyini gördüklerinizle mi yoksa kişi başına üretim rakamları ile mi daha iyi anlayabilirsiniz? Çok muhtemel ki gördüğünüz yollar, binalar, insanların yaşam tarzı gibi gözle görebileceğiniz şeylerle bir kanaate varabilirsiniz.

Maliyet Enflasyonu, bir ekonomide mal ve hizmet (petrol, gıda, iletişim vs.) fiyatlarının yükselmesi veya farklı (doğal afetler gibi) nedenlerle üretim maliyetlerinde artış yaşanması sonucunda toplam arzın azalması ve bunu takiben fiyatlar genel seviyesinin yükselmesi durumudur. Ayrıca, devlet tarafından yapılan yeni vergilendirmeler de maliyet enflasyonuna neden olabilmektedir. Maliyet enflasyonu kendi içinde ücret enflasyonu ve kâr enflasyonu olarak sınıflandırılmaktadır. Buna göre ücret enflasyonu, ücretlerde meydana gelen
artışa rağmen verimliliğin buna paralel bir şekilde artmaması nedeniyle üretim maliyetlerinin yükselmesidir. Kâr enflasyonu ise firmaların elde ettikleri
kârları artırmak istemeleri neticesinde fiyatlarda yaşanan artıştır.

Bu nedenle doğru şık d şıkkı ücret ve kar olacaktır.

Fiyat artışları bazen öyle kontrol edilemez bir hal alır ki fiyatlar günden güne artabilir ve aylık %50 ve üzeri oranlarda gerçekleşebilir. Böylesi bir ortamda, para işlevlerini önemli ölçüde kaybeder. Öyle ki böylesi bir enflasyonist
ortamda paranın tasarruf aracı olma fonksiyonu tamamen ortadan kalkar.

Bu nedenle doğru şık a şıkkı hiperenflasyon olacaktır.

Ekonomik dalgalanmaları çok çeşitli nedenleri bulunmaktadır. Bunlar ekonominin kendi dinamiklerinden kaynaklanabildiği gibi, sosyal siyasal,
kültürel ve teknolojik nedenlerden de kaynaklanabilir. Ekonominin bünyesinde etkenlerden kaynaklanan nedenleri içsel, diğerlerini de dışsal nedenler olarak sınıflandırabiliriz

İçsel Nedenler
Dalgalanmaya sebebiyet veren içsel nedenler sistemin kendisi tarafından üretilen nedenlerdir. Bunlardan önemli olanları;
• Tüketici geliri ve buna bağlı olarak tüketim harcamalarında meydana gelen değişmeler,
• Enflasyon beklentilerinde ve faiz oranlarındaki değişmeler,
• Ücret artışları,

• Yatırım harcamalarında meydana gelen değişmeler,
• Para arzındaki değişmeler,
• Dış ticaretteki (ihracat ve ithalatta) değişmeler,
• Döviz kurundaki değişmeler,
• Krediler ve kredi hacmindeki değişmeler,
• Stok değişmeleri gibi nedenlerdir.

Dışsal Nedenler
Bunlar ekonomik sistemin dışında ortaya çıkan, ancak arz ve talep şokları yaratarak konjonktürü harekete geçiren nedenlerdir. Bazıları;

• Seçim dönemi,
• Nüfus artışı,
• Kırsaldan kente göçler,
• Teknik buluşlar,
• Zevk ve tercihlerdeki değişmeler,
• Savaş durumu,
• Siyasi istikrarsızlık gibi nedenlerdir

Bu nedenle doğru şık c şıkkı seçim dönemi, teknik buluşlar ve savaş durumudur.

Reel Konjonktür Teorisi, konjonktürel dalgalanmalarının ardında yatan nedenin, verimlilikte ortaya çıkan değişimler olduğunu öne sürer. Teoriye göre, canlanma döneminin başlamasının asıl sebebi teknolojik gelişmelerdir. Konjonktürün gerileme yönünde hareket etmesinin nedeninin ise teknoloji dışı gelişmelerden kaynaklandığını öne sürmektedir. İklim veya uluslararasında yaşanan problemler gibi teknolojiyle ilgisi olmayan durumların olumsuz biçimde yaşanmasının gerilemeye neden olacağını savunmaktadır.

Bu nedenle doğru şık b şıkkı reel konjonktür teorileridir.

Yeni Zelandalı iktisatçı A.W.H. Phillips tarafından, 1958 yılında İngiltere ekonomisi üzerine yaptığı ampirik bir çalışmanın ürünü olan Phillips Eğrisi’nin gösterdiği enflasyon-işsizlik değiş-tokuşu (trade-off), iktisadın en temel ilkeleri arasında kabul edilmektedir. Günümüzde, iktisatçılar arasında, enflasyon ve
işsizlik arasında uzun dönemli bir ilişkinin bulunmadığı, fakat kısa dönemli bir ilişkinin var olduğu konusunda geniş bir uzlaşma mevcuttur.
Phillips eğrisi, bir ekonomide enflasyonla işsizlik arasında ters yönlü ilişki olduğunu anlatan bir ekonomik analizdir.

Bu nedenle doğru şık e şıkkı Phillips'dir.

Friksiyonel (Arızi) işsizlik: Yer ve meslek değiştirme sırasında belirlenip olumsuz etkisi en az olan işsizlik türüdür. Kısmi ve geçici bir işsizliktir. Kişiler pek çok nedenlerle işlerini terk ederler. İşlerini terk edenlerin yeni iş bulmaları zaman alır. Bu kişiler, onları tatmin edecek en iyi işi buluncaya kadar işsiz kalmayı tercih ederler. Bu açıdan bakıldığında bir miktar friksiyonel işsizlik kaçınılmazdır.

Örnekte kişinin kısa bir süreliğine işsiz kalması ve tekrar aynı pozisyonda işe başlaması söz konusu olduğu için bu friksiyonel işsizlik olarak tanımlanır. Bu nedenle doğru şık a şıkkı friksiyonel işsizlik olacaktır.

Friksiyonel (Arızi) işsizlik: Yer ve meslek değiştirme sırasında belirlenip olumsuz etkisi en az olan işsizlik türüdür. Kısmi ve geçici bir işsizliktir. Kişiler pek çok nedenlerle işlerini terk ederler. İşlerini terk edenlerin yeni iş bulmaları zaman alır. Bu kişiler, onları tatmin edecek en iyi işi buluncaya kadar işsiz kalmayı tercih ederler. Bu açıdan bakıldığında bir miktar friksiyonel işsizlik kaçınılmazdır.
• Yapısal işsizlik: Ekonominin bütün sektörleri ile toplu ve devamlı olarak durgun bir düzeyde kaldığı dönemlerde ortaya çıkan işsizliktir. Ekonomide oluşan yapısal değişikliklerin yol açtığı ya da teknolojik değişme ve uluslararası rekabetteki değişmelere bağlı olarak emek talebi yapısındaki değişmeler
sonucu ortaya çıkan işsizliktir. Ekonomiler hızlı bir değişim içerindedir. Bir yandan
yeni ürünler piyasaya girerken diğer yandan bazılarının üretimi son bulmaktadır. Bu tür değişikliklerin emek talebi üzerine çok derin etkileri olmaktadır.

Bu nedenle yapısal işsizlik friksiyonel işsizliğe kıyasla daha uzun süreli olduğundan doğru şık c şıkkı uzun sürelidir.

Şayet ekonomideki küçülme birkaç yıl devam etmiş ve bu diğer makroekonomik büyüklükleri de benzer olumsuzlukta etkilemişse bu duruma da depresyon deriz.

Bu nedenle doğru şık a şıkkı depresyondur.

Bu ekonomideki fiyat değişmelerini basit biçimde aritmetik ortalama ile bulabilirsiniz. Yani, bu aritmetik ortalama [(10 + 15 – 5 + 8 + 4 – 2) / 6 = 5] biçiminde hesaplanabilir. Bu nedenle doğru şık c şıkkı 5 dir.

İşsizlik oranı iş bulamayan nüfusun toplam işgücüne oranıdır. Örneğin
iş bulamayan bu nüfus 10 milyon kişi, toplam işgücü 100 milyon kişiyse işsizlik oranı 10/100 yani %10’dur. Soruda işsizlik oranı verildiği için 0,09 x 45 milyon şeklinde hesaplarsak işsizlerin sayısını elde ederiz. Bu nedenle doğru şık a şıkkı 4,05'dir.