GENEL UYGARLIK TARİHİ

ABD’nin daha savaşa girmeden önce, savaş sonrası düzenle ilgili olarak hazırlamış olduğu bu bildiri 14 Ağustos 1941’de ABD Başkanı Rooswelt ve İngiltere Başbakanı Churchill tarafından Atlantik’te bir savaş gemisinde imzalandı. 1 Ocak 1942’de
Washington’da 26 devlet tarafından imzalanan demeç şu şekilde özetlenebilir:
- ABD ve Büyük Britanya, topraklarını genişletmek istememektedirler.
- Toprak (sınır) değişikliği arzu edilmemektedir.
- Her ulus kendi istediği hükümet biçimini seçebilecektir.
- Bütün devletler dünya ticaretine eşit bir şekilde katılabilecektir.
- Uluslararasında ekonomik anlamda tam işbirliği istenmektedir.
- Deniz ve okyanuslarda serbest dolaşım (ticaret).
- Nazi istibdadının yıkılmasından sonra, bütün ulusların güvence içinde yaşadıkları bir barışın sağlanması.

Özel Nedenler
1. Almanya ve İngiltere arasında ham madde ve pazar arayışından kaynaklanan rekabet,
2. Fransa’nın 1871 Sedan Savaşı’nda Almanya’ya kaptırdığı Alsas Loren’i geri almak istemesi,
3. Balkanlar’da Avusturya ve Rusya’nın emperyalist emellerinin çatışması,
4. İtalya’nın Akdeniz’e egemen olma arzusu,
5. Rusya’nın tarihî emellerine ulaşmak istemesi (Boğazlar-Panslavizm),
6. Uzak Doğu ve Afrika sömürgelerinde yaşanan rekabet,
7. Avusturya-Macaristan Veliahdı Ferdinand’ın Saraybosna’da öldürülmesi.

Alman İmparatorluğu birliğini sağladıktan sonra, Alsas-Loren meselesi yüzünden Fransa’nın kendisine karşı bir saldırıya girişebilme ihtimaline karşı ittifaklar
aramaya başladı. Bu doğrultuda ilk anlaşma Rusya ve Avusturya-Macaristan imparatorlukları ile yapıldı (Üç İmparator Birliği). Üç İmparator Anlaşması iki defa
yenilenmesine rağmen, her ikisinde de Rusya tarafından bozuldu. Aslında Alman Başbakanı Bismarck eskiden beri Rusya yerine İtalya ile işbirliği yapmaktan
yanaydı. Ancak Afrika’nın paylaşım sürecinde Tunus’u almak isteyen İtalya, bu
konuda Fransa ve İngiltere’nin onayını almaya çalıştığından bu ittifaka yanaşmıyordu. Fransa 1881’de Tunus’u işgal edince, İtalya umduğunu bulamamanın kırgınlığı ile Almanya’nın ittifak önerisini kabul etti. Üçlü Bağlaşma/İttifak (Almanya, Avusturya-Macaristan, İtalya): 5 yıl süreli yapıldı ve süresi doldukça yenilendi.

Fransa ile İngiltere Avrupa’da olduğu gibi sömürgecilik
alanında da birbirleriyle mücadele halindeydi. Rusya ile de Akdeniz ve Osmanlı
İmparatorluğu’na ilişkin siyasette öteden beri bir anlaşma sağlanamıyordu. Kırım
Savaşı’nda olduğu gibi 1877-78 Osmanlı-Rus Savaşı da İngiltere ve Fransa’yı Rusya ile karşı karşıya getirdi. İngiltere ile Rusya arasında bir başka anlaşmazlık alanı
Asya idi. Çünkü Hindistan’a egemen olan İngiltere, Kuzeye, Afganistan’a doğru
çıkmaya çalışırken; Sibirya’yı ve Orta Asya’yı ele geçiren Rusya, Afganistan üzerinden Hindistan’a inme planları yapmaktaydı. Tüm bu nedenlerle Üçlü Anlaşma
çok güç ve geç gerçekleşebildi.

Uzak Doğu’ya bakıldığında ise Japonya 23Ağustos 1914’teAlmanya’ya savaşilan
ederek, bölgedeki Alman sömürgelerini ele geçirip Kasım 1914’te savaştan ayrıldı

Osmanlı Devleti’nin Savaştığı Cepheler
Taarruz Cepheleri Savunma Cepheleri
ANA
CEPHELER
1 - Kafkas (Doğu) Cephesi 3 - Çanakkale
2 - Kanal (Süveyş) Cephesi 4 - Irak
YAN
CEPHELER
5 - Suriye-Filistin
6 - Hicaz-Yemen
Sınırlarımız Dışında
Müttefiklerimiz için Kuvvet
Gönderilen Cepheler
7 - Galiçya
8 - Romanya
9 - Makedonya

Dominyon: Eskiden Britanya İmparatorluğu’na ya da Commonwealth’e bağlı ülkeleri belirten terim. Bu devletler Kanada, Yeni Zelanda, Avustralya, Güney Afrika Birliği, İrlanda ve Newfoundland’dır. Bunlar yasal açıdan özerk olmakla ve dış işlerinin yönetimini kendileri üstlenmekle birlikte, Büyük Britanya imparatorunu hükümdar olarak kabul ediyorlardı. Dominyon teriminin yerine 1947’den sonra, “Commonwealth üyesi” ya da “Comnonwealth devleti” terimi kullanılmaya başlandı

Devlet Adı Ateşkes Adı
ve Tarihi
Barış Antlaşması
ve Tarihi
Bulgaristan Selanik
28 Eylül 1918
Nöyyi
27 Kasım 1919
Osmanlı İmparatorluğu Mondros
30 Ekim 1918
Sevr
10 Ağustos 1920
Avusturya-Macaristan
İmparatorluğu
(Macaristan) Belgrat
3 Kasım 1918
Triyanon
4 Haziran 1920
(Avusturya) Willaquiste
4 Kasım 1918
Sen Jermen
10 Eylül 1919
Almanya Redhondes
11 Kasım 1918
Versay
28 Haziran 1919

1925’te Avrupa devletlerinin imzaladığı Locarno Antlaşmaları bütün sınırların güvenliğini ve bütün anlaşmazlıkların görüşmeler yoluyla çözümlenmesini
karara bağlıyordu.
Geçici Barış Dönemi’nin önemli konularından birisi silahsızlanma meselesiydi. Başkan Wilson’un yer verdiği silahsızlanma meselesi söyle idi: İç güvenliğin
gerekleri göz önünde tutularak, silahlanmalarda en büyük indirimler sağlanmalıdır. Bu düşünce Milletler Cemiyetinin 8. maddesinde de aynı şekilde yer aldı.
Silahsızlanmayla ilgili yapılan ilk girişim Washington Deniz Silahsızlanması Konferansı idi. Dönemin en önemli gelişmesi ise Fransa Dışişleri Bakanı Briand ile ABD Dışişleri Bakanı Kellog’un karşılıklı teklifleri üzerine gelişen savaşı bir ulusal politika
aracı olarak kullanmaktan vazgeçme taahhüdünün tüm dünya devletlerince imzalanacak çok taraflı bir anlaşmada yer alması düşüncesiydi. Bu iki devletin girişimleri sonucunda 27 Ağustos 1928’de ilk önce 9 devlet (ABD, İngiltere, Fransa,
Almanya, İtalya, Japonya, Polonya, Belçika ve Çekoslovakya) arasında imzalanan
Briand-Kellog Paktı veya Paris Paktı’na göre; bu ülkeler anlaşmazlıklarını savaş
yoluyla çözmeyeceklerini ve her zaman barışçı girişimleri ön planda tutacaklarını
taahhüt etmekteydi

Savaşan tarafların Mihver Devletleri: Almanya, İtalya, Japonya; Müttefikler: İngiltere, Fransa, ABD, SSCB şeklinde bloklaşması.

Kazablanka (Casablanca) Konferansı (14-24 Ocak 1943)
Bu konferans Rooswelt ve Churchill arasında yapıldı. Toplantıya Stalin davet edilmişse de gelemedi. Konferansta şu karar alındı: Rusya üzerideki baskıyı hafifletmek için Sicilya’ya çıkarma yapmak ve Balkanlar’da yeni bir cephe açmak için
Türkiye’yi savaşa katılmaya ikna etmek. Konferans, müttefiklerin siyasi birliğini
sağlayamamakla birlikte stratejik yönden uyum sağladıkları bir toplantı oldu.

Goeben

Kafkas Cephesi

Versay

28 Temmuz 1914

11 Kasım 1918

Londra Anlaşması

Washington Konferansı

Yalta Konferansı

1949