GÖÇ SOSYOLOJİSİ - Deneme Sınavı - 1

Türkiye Cumhuriyeti ile Batı Almanya arasındaki iş gücü göçünü başlatan anlaşma 1961 yılında imzalanmıştır. Bunun ardından 1964’te Belçika, Avusturya, Hollanda ve Danimarka, 1965 yılında Fransa, 1967 yılında İsveç ve 1971 yılında İsviçre ile anlaşmalar imzalanmıştır.

1960’ların sonlarından itibaren Avrupa’da kitlesel işçi göçleri hakkında kayda değer bir muhalefet söz konusu olmaya başlamıştır ancak göçe kapıların kapatılmasının dönüm noktası 1973 Petrol Krizi’nin yarattığı ekonomik durgunluk
dönemi olmuştur.

1983-1984 yıllarında Almanya’da yabancı nüfusu azaltmak amacıyla hükûmet tarafından büyük ümitlerle çıkarılmış olan Geri Dönüşü Teşvik Yasası çerçevesinde yurda dönen vatandaşlarımızın
sayısı beklenenin çok altında gerçekleşmiş geri dönüş yapanların sayısı 220 bin civarında kalmıştır.

Toplumsal etkenler: Avrupa ülkelerindeki daha geniş çalışma olanakları ve yüksek yaşam standardına ilişkin anlayışlar

‘Euro-Türkler’ kavramı Türkiye kökenli olup Avrupa ülkelerinde yaşayan göçmen kökenli insanları ve onların çocuklarını ifade etmektedir.

Yapılan araştırmalar Türkiye'de eğitimli ve vasıflı bireylerin göçünün ilk sıradaki nedeni olarak mesleki kaygıları göstermektedir.

Aile birleşimi diğer seçeneklere kıyasla beyin göçünün esas nedenleri arasında değildir.

Nüfus artışını teşvik etme yoluyla doğurganlık oranını arttırmak öncelikli bir politika değildir. İtici nedenler çözümlenmedikçe beyin göçü devam edecektir.

Kanada, Almanya ve İngiltere’de yapılan çalışmalar, göçmen kadınların işgücü piyasasındaki göçmen erkeklerden daha kötü durumda olduklarını ve özellikle yeteneklerin değersizleşmesi (vasıfsızlaşma) denebilecek süreçlerden etkilendiğini göstermektedir

Parçalı üretim, taşeronluk ve dış kaynak kullanımına dayanan ve merkezî olmayan bir küresel üretim süreci olarak tarif edilen kavram Post fordist esnek birikimdir.

Yeni çocukluk sosyolojisine katkılarıyla bilinen en önemli isimlerden biri William A. Corsaro’dur. Corsaro (2005), sosyalleşme sürecinde çocukla ilgili öne sürülen pasif ve aktif çocukluk görüşlerinin ikisini de belli noktalarda zayıf bulur. Ona göre çocuklar ne pasif öğreniciler ne de çevrelerindeki ilişkilerden ayrı ele alınabilecek yalnız bireylerdir.

Mültecilikte zorunlu olarak yerinden edilme söz konusudur. Ancak, yasal bir statü olarak mültecilik her zorunlu göç mağduru kişiye verilmemektedir. (250). Uluslararası göçmen ve mülteci çocukları birbirinden ayıracak en önemli kıstas şüphesiz ki göç hareketlerinin arkasındaki sebeplerin niteliği (zorunlu mu/gönüllü mü?), kaynak ülkenin korumasından yararlanıp yararlanmadıkları ve istedikleri vakit kaynak ülkeye geri dönüp dönemeyecekleridir. Göçmenlerin ve göçmen çocukların, göç serüvenlerinin arkasında gönüllü olarak adlandırılabilecek sebepler yattığından bahsetmiştik. Göçmen çocuklar ve aileleri planlı bir şekilde seçtikleri ülkelere istekleri doğrultusunda gitmektedirler. Ancak mülteciler için detaylı bir plan söz konusu değildir (251).

Ayrı düşmüş çocuklar kavramı ise ebeveynlerinden ya da yasal bakıcısından ayrı düşen ancak kendisine refakat edebilecek bir aile yakını yanında kalan çocuklar için kullanılmaktadır (UNICEF, 2017: 56).

…Ancak, özellikle iki dünya savaşı arasında ve hemen sonrasında yerinden edilme ve sığınma taleplerinde yaşanan artış, Birleşmiş Milletler (BM) öncülüğünde, ilk olarak 1950’de BMMYK’nin kurulmasına daha sonra da 1951’de uluslararası bir sözleşme olan Cenevre Sözleşmesi’ nin yapılmasına ön ayak olmuştur.

UNHCR’ye göre günümüzde dünya genelinde en az 10 milyon kişinin hiçbir ülkeye bir tabiiyeti bulunmamaktadır ve her 10 dakikada 1 vatansız çocuk dünyaya gelmektedir.

…Ancak, özellikle iki dünya savaşı arasında ve hemen sonrasında yerinden edilme ve sığınma taleplerinde yaşanan artış, Birleşmiş Milletler (BM) öncülüğünde, ilk olarak 1950’de BMMYK’nin kurulmasına daha sonra da 1951’de uluslararası bir sözleşme olan Cenevre Sözleşmesi’ nin yapılmasına ön ayak olmuştur.

II. Dünya Savaşı’nın yarattığı insanlık dışı görüntüler, 1948 yılında İnsan Hakları Evrensel Bildirisi’nin yayınlanmasına ön ayak olmuştur. Çocuk ve yetişkin tüm insanların doğuştan sahip olduğu varsayılan insan onuruna, eşitliğe ve haklara saygıya vurgu yapılmıştır. Bu bildiri direkt çocuklarla ilgili olmasa da küresel anlamda insan değeri ve eşitliğe yönelik bir farkındalık uyandırması bakımından önemlidir.

Çocukları hak sahibi olanlar arasında gören ve gösteren ilk yazılı eser olarak, 1797 yılında Thomas Spence tarafından kaleme alınan The Rights of Infants gösterilebilir. Zamanının çok ilerisinde olarak adlandırılabilecek bu kitapta Spence, görüşlerini çocuk sahibi kadınların ağzından tartışmış; yaş ve cinsiyet fark etmeksizin, toplumlardaki ihtiyaç fazlası ürünlerin herkes arasında eşit dağıtılması gerektiği üzerinde durmuştur.

“Ailenin kültürel kabullerinin kız çocuklarına yönelik sınırlayıcı etkilere sahip oluşu” ailenin kültürel tutumuna örnek olarak verilebilir. Ailenin kültürel kabulleri kız çocuklarına yönelik sınırlayıcı etkilere sahip ise kız çocuklarının ev içerisinde daha çok vakit geçirdiği ve dışarısı ile pek fazla bağ kuramadığı söylenebilir. Bu sosyal izolasyon durumu çocukların toplumla ilişkilerini zayıflatmakta, çocuğun kendini geliştirmesini sınırlamaktadır (Tezcan, 2017: 126). Ailenin geleneksellik düzeyi, yani değişime ve etkileşime açık olup olmaması ise bu sorunu daha da belirgin hâle getirebilmektedir.