GÖRSEL KÜLTÜR - Deneme Sınavı - 10

Görsel arayüzler

Donald Knuth

Simulatörler

Yazıyı taşıyan ilk malzemeler kil tabletler ve taşlar olmuşlardır. Bunlardan daha dayanıksız malzemeler üzerine yazılmış yazılar günümüze ulaşamamıştır. İlk kitap örnekleri Mezopotamya kil tabletleri ve Mısır papirüs tomarlarıdır. İki örnek de MÖ 3000 yılına dayanır.

Ağaç baskı tekniği, Çin’de özellikle Budizm adına üretilen kitaplarda kullanıldı ve dini metinleri yaymak amacı ile geliştirildi. Dini kitapların yanı sıra oyun kartları, banknotlar ve dualar gibi günlük nesneler de baskının Avrupa’ya gelişinden çok daha öncelerinde Asya’da üretilebilmekteydi. 868 yılında Çin’de baskı ile üretilen Diamond Sutra, ilk basılı kitap olarak tarihte yerini alır. Kitap tamamen ağaç kalıplarla üretilmiş, kalıplar büyük bir titizlikle oyularak baskıya hazırlanmıştır.

1450 ve 1455 yılları arasında yapılan, hem tasarım hem de işçilik yönlerinden bir sanat eseri sayılan Gutenberg İncili, Avrupa’da oynar metal harflerle basılan ilk kitap olma özelliğini de taşır.

Endüstri devrimi ile gelişen baskı makineleri, 1 saatte yapılan baskı sayısının, 1850’lerde 1000 adedin üzerine çıkmasına olanak sağladı. 1884 yılında Ottmar Mergenthaler’in bulduğu Linotype makinesi Gutenberg’den 400 yıl sonra dizgi ve baskı adına en önemli gelişmelerden biri oldu. Bir klavye aracılığıyla yazının adında dizilip kalıbının hazırlandığı bu teknoloji baskı alanında bir devrim yarattı.

1930’ların başında televizyonun elektronik eşya olarak satılmaya başlaması ile radyoyu arka plana atan önemli bir rakip ortaya çıkmış oldu. Görüntülerin karşı konulamaz gücü, bu teknolojik devrim ile dev bir kültür haline dönüştü.

Andy Warhol 1968 yılında “Gelecekte herkes 15 dakikalığına ünlü olacak” sözünü söylemiştir.

Microsoft Windows 1.0 1985 yılında piyasaya sürülmüştür.

Wikipedia İnternet tabanlı, ücretsiz, katılımcılı ve kar amacı olmayan uluslararası dilleri de barındıran çevrimiçi ansiklopedi projesi olan Wikipedia 2001 yılında hayatımıza girdi. Ansiklopedi almak yerine bilgi Wikipedia’dan araştırılmaya başlandı.

Gerçek dünyaya ait görüntüleri alarak belirli sensörlerle bilgisayar tarafından geliştirilmiş görüntülerle birleştiren Artırılmış Gerçeklik ile mekanların planlarını çıkarmak, bir şehirde dolaşırken bulunulan yerdeki bilgileri görsel olarak almak, spor karşılaşmalarında kural çizgilerini belirlemek gibi pek çok uygulama mümkün oldu. Bunun yanı sıra mekanlarda önceden kodlanan reklamlar, müzelerde, sergilerde ve eğlence parklarında yönlendirmelerde kullanıldığı gibi, tıbbi alanda kullanılan x-ışını, tomografi gibi alanlanda önemli gelişmeler sağladı.

McLuhan, 1961 yılında kaleme aldığı “Gutenberg Galaksisi: Tipografik İnsanın Oluşumu” adlı eserinde iletişim teknolojilerinin algıyı nasıl değiştirdiğinden ve bunun sosyal oluşumlara etkilerinden söz eder. Bunu XV. yüzyıldan itibaren baskı teknolojilerindeki gelişim ile kitabın ve okur yazarlığın yayılması, XX. yüzyılda televizyon ile görsel bombardıman bağımlılığının artması ve XXI. yüzyılda bilgisayar ve internetin yaygın kullanımı ile klavyenin adeta doğal bir uzuv haline gelmesi ile örnekleyebiliriz

Fenikeliler’in MÖ 1500’lerde yaptıkları tam bir devrimdir. O zamana kadarki tüm örneklerden farklı olarak Fenikeliler, kavramları resimselleştirerek bunlardan yazı oluşturmak yerine, seslere işaretler yaratıp, bunların dizinleri ile sözcükleri yazarak imlemeye başladılar. Bu gelişme o zamana kadar ayrı bir sınıfın egemenliğinde olan yazma eylemini, tüm insanlığın ortak hizmetine sunma adına en önemli gelişme ve insanlığın en önemli buluşlarından biri haline gelmiştir.

İlkçağ kitabının geleneksel biçimi olan papirüs tomarının yerini MÖ II. ve IV. yüzyıllar arasında, gitgide, iç içe konan ve kırılarak birbirini izleyen formalar oluşturan “kodeks” almıştır. O dönemden bu yana kitap hep bu formda karşımıza çıkmıştır.

Tarihte kitabın yayılması adına en önemli gelişmelerden biri 1450’de Gutenberg’in, Çinlilerin daha önceden geliştirmiş olduğu bir teknik olan rölyef baskıdan esinlenerek tipografi tekniğini geliştirmesi olmuştur.

1450 ve 1455 yılları arasında yapılan, hem tasarım hem de işçilik yönlerinden bir sanat eseri sayılan Gutenberg İncili, Avrupa’da oynar metal harflerle basılan ilk kitap olma özelliğini de taşır.

Bahçıvan (The Lawnmover Man) 1992 Stephen King’in aynı adlı hikayesinden esinlenerek Brett Leonard ve Gimel Everett tarafından yazılan bilim-kurgu filmi bir bilim adamının bahçıvanı üzerinde yaptığı deneyleri konu alır. Filmde Sanal Gerçeklik Endüstrisi’nde çalışmakta olan Dr. Lawrence Angelo (Pierce Brosnan) insanın sanal gerçeklik ortamında ve beyini aktive eden ilaçlarla nasıl tepkiler vereceğini ölçer. Filmde bilgisayar ile oluşturulmuş görüntüler adına önemli yeni teknolojiler kullanılmış, sanal gerçeklik görsel olarak yeniden tanımlanmıştır

XVIII. yüzyılın sonlarına doğru, kitapları ile öne çıkan bir isim de William Blake’ti. Blake kendi geliştirdiği metal plakalarla baskı yöntemi sayesinde kitaplarını istediği sayıda çoğaltabiliyordu. Kitaplarında şiir ve resimlerini kullanan Blake, kitabı kendi evren-bilimsel inançlarını aktarabileceği bir araç olarak ele aldı. Blake’in çalışmaları bağımsız düşüncenin şekillenmesinde kitap formu ve yapısını kullanmasıyla sanatçı kitabına başlangıç teşkil eden çalışmalarından bazıları “Songs of Innocence” (1789), “The Marriage of Heaven and Hell” (1790-1793) ve “Jerusalem”dir

1891’de William Morris’in Hammersmith-Londra’da kitapları geleneksel XV. yüzyıl baskı teknikleri ve tipografik gelenekleri ile üretmek amacıyla kurduğu Kelmscott Basımevi (Kelmscott Press) baskı sanatı ve tipografiye yeni bir boyut getirmiştir