Son Değerlendirme Aşaması

Değerlendirme aşaması, sosyal hiz­met uzmanının performansı, kurumun desteği, grup süreci ve üyelerin gelişimlerine odaklanır.

Değerlendirme aşamasında, grup sürecinde yapılan hataların belirlenerek bir daha tekrarlanmaması ve gelecekteki grup oluşturumla­rında ve grup çalışmalarında ortaya çıkabilecek kı­sıtlılıkların belirlenmesi sağlanır. Bu nedenle değer­lendirme aşaması aynı zamanda geleceğe ışık tutan bir çalışmadır.

1. Amaçlar ve hedeflerin ortaya çıkarılmasıdır.
2. Ne çeşit bilgi ve kaynakların top­lanacağına karar vermektir.
3. Bilginin toplanmasıdır.
4. Bilginin analiz edilmesidir.
5. Geleceğe yönelik çıkarımları kapsar.

Son değerlendirme gruplarla sosyal hizmet müdahalesinde çok önemli bir aktivitedir. Değerlendirme ile hem görev gruplarında hem de tedavi gruplarında amaçlar ve hedeflerin gerçekleştirilme durumu ölçülür ve değerlendirilir.

Son değerlendirme sürecin­de kullanılan iki kayıt türü; süreç kayıtları ve birey­sel özetlerdir.

1. Tarih, yer ve oturumun zamanı
2. Katılan ve katılmayan üyelerin isimleri
3. Son oturumdan beri üyelerle veya diğer insanlarla girilen etkileşimler
4. Oturum süreci
5. Her bir üyenin katılımı ve bu katılımların belirlenen hedefler ile ilgisi
6. Sosyal hizmet uzmanının müdahaleleri dâhil oturumun analizi

• Hedef Başarma Ölçeği
• Müracaatçı Tatmini Anketi
• Genel Değerlendirme Ölçeği
• Grup İklimi Ölçeği

7 puanlık bir ölçek aracı­lığı ile grup sürecinin boyutları değerlendirilir. 12 madde grup oturumlarında üyelerin algıladıkları kişiler arası davranışları ölçer. Sonuçlar; grup atmosferinin, davranışı ve üyeler tarafından algılanan grup etkileşimlerinde ortaya çıkan sonuçları nasıl etkilediğini gösterir.

Sonuçları ve süreci değerlendirme amacıyla bir­çok ölçüm yöntemi geliştirilmiştir. Seçilen ölçek­ler grubun önceden belirlenmiş amaçlarına uygun olmalıdır. Kullanılan ölçüm, grubun devam eden sürecine müdahale etmemeli ve katılımcıların bil­gilendirilmiş onayı ile gerçekleştirilmelidir.

Ölçme; belirli nitelikleri bütünün için­den ayırma, gözlenebilir hale getirme ve bu niteliklerin hangi düzeyde olduğunu belirlemedir.

Gruplarla sosyal hizmet müdahalesine yönelik araştırmalarla elde edilen sonuçlar, modellerin değerlendirilmesi, uygulayıcılara belirli müracaatçılar için uygun modellerin seçiminde yardımcı olmak­tadır. Bu gibi çalışmalar bir araştırma süreci için ilk adımı oluşturur.

İlk rapor şunları içerebilir:

1. Amaçlar ve hedeflere özel dikkat göstererek grubun planının kısa bir tanımlanması
2. Üyelerin yaş, cinsiyet, meslek veya eğitim ve aile düzeni açısından tanımlanması
3. Üyenin ihtiyaçlar, sorunlar, psiko-sosyal işlevsellik açısından güçlü yönlerinin değerlendirilmesi; üyelerin bilişsel ve fiziksel sağlığı açısından değerlendirilmesi; üyelerin bu özelliklerinin grubun işlevselliğe olan et­kisinin değerlendirilmesi ve çevresel engel­ler ve fırsatların tanımlanması
4. Her bir üyenin gruba katılımının tanımlan­ması ve değerlendirilmesi

1. Gruba katılma nedeni,
2. Grubun yararlı olma durumu ve en yararlı olan konular,
3. Grupta tartışılan konulardan kendisi için en uygun konu,
4. Grup lideri tarafından kullanılan yöntem­lerden en yararlı olanı,
5. Grupta değiştirilmesi gereken konular,
6. Gruba katılma sonrasında kendisinde mey­dana gelen değişimler,
7. Grubu benzer sorunları yaşayan insanlara önerme durumu
8. Grupla ilgili ilave etmek istediği konular

• Aktif ve katılımcı bir grup üyesiyim
• Kişisel konularımı incelemek ve bunları grupta keşfetmeye istekliyim
• Grupta diğer üyeleri dinliyor ve onlara cevap veriyorum
• Diğer grup üyelerine ilişkin düşüncelerimi paylaşıyorum ve onları nasıl algıladığımı ve onlardan nasıl etkilendiğimi ifade ediyorum
• Diğer grup üyeleri ile olan ilişkilerimde nazik ve saygılı davranıyorum
• Bir grup üyesi olarak diğer üyelere geri bildirim veriyorum ve onların geri bildirimlerine açığım
• Kendime özgü amaçlarımı ve hedeflerimi saptamaya istekliyim
• Grupta olanlara ilişkin tepkilerimi ve duygularımı açık bir şekilde ifade etmeye istekliyim
• Grupta diğer üyeler için örnek alınacak bir kişiyim
• Grupta güven ortamının oluşması ve bunun devamı için çaba harcıyorum
• Grupta öğrendiğim konuları gerçek yaşamda hayata geçiriyorum
• Grupta oturumlarda ne yapmayı istediğimi düşünmek suretiyle oturumlara hazırlanıyorum
• Grup faaliyetlerine katılmaya istekliyim
• Gerekli olduğu zaman diğer üyelere destek veriyorum

• Grup toplantılarının formatı esnek midir?
• Yeni grup üyeleri grup içinde nasıl karşılanmaktadır?
• Her bir grup üyesi konuşmak için eşit miktarda zaman bulabilmekte midir?
• Grup oturumları olumlu ve yapıcı mıdır?
• Grup yeni görüşlere açık mıdır?
• Grup tartışmaları anlamlı mıdır?
• Gizlilik nasıl sağlanmaktadır?
• Grup üyeleri birbirlerine karşı özenli midir?

• Bugünkü grup oturumu için ne düzeyde hazırlık (konuyu düşünme, okuma, yazı yazma ve konuşma) yaptınız?
• Bugünkü grup oturumuna katılım düzeyinizi nasıl değerlendirirsiniz?
• Bugünkü grup oturumuna diğer üyelerin katılım düzeyini nasıl değerlendirirsiniz?
• Duygularınızı, düşüncelerinizi diğer üyelerle paylaşma ve grupta aktif olma düzeyinizi nasıl değerlendirirsiniz?
• Bugünkü grup oturumundan ne kadar memnun kaldınız?
• Grup konuları entelektüel düzeyde mi yoksa duyguları paylaşma düzeyinde mi ele aldı?
• Grupta güven düzeyi nasıldı?
• Grup liderinin katılım ve hazırlık düzeyini nasıl değerlendirirsiniz?
• Gruptaki sıcaklık, saygı, destek, bir diğerini anlama ve güven düzeyini nasıl değerlendirirsiniz?
• Bugünkü grupta öğrendiğim yeni duygularım, düşüncelerim ve davranışlarım nelerdir?
• Gelecek toplantıda ele almak istediğim konular nelerdir?

Bu bağlamda grup üyelerinin birbirine güvenme ve saygı duyma, üyeler ara­sında açık ve dürüst iletişim, klikçi ya da dışlayıcı davranış, birbirlerini aktif olarak dinleme, birbirlerinin gereksinimlerini dikkate alma ve birbirlerinden destek alma durumları sosyal hizmet uzmanlarının  dikkate alması gereken noktalardır.

• Grup lideri grup üyelerini anladı
• Grup liderini grup üyeleri anladı
• Grup liderini yeterli biri olarak görüyorum
• Grup liderini gruba yakın biri olarak görüyorum
• Grup liderini üzüntülü olarak görüyorum
• Grup liderini duygusal biri olarak görüyorum
• Grup liderini katılımcı biri olarak görüyorum
• Grup liderini açıklayıcı biri olarak görüyorum
• Grup liderini gergin olarak görüyorum
• Grup liderini hazırlıksız görüyorum
• Grup liderini işbirliğine hazır olarak görüyorum
• Grup liderini aktif bir kişi olarak görüyorum
• Grup liderini yardımcı bir kişi olarak görüyorum
• Grup liderini bilgi verici bir kişi olarak görüyorum
• Grup liderini şakacı bir kişi olarak görüyorum
• Grup liderini mantıklı bir kişi olarak görüyorum
• Grup liderini ilgili bir kişi olarak görüyorum

• Grupta ne kadar aktiftim?
• Süreç içindeki müdahalelerim yerinde ve zamanında gerçekleşti mi?
• İletişim sorunları ile karşılaştım mı?
• Dirençlerle karşılaştım mı?
• Bütün grup üyelerine karşı kabul edici miydim?
• Gerginlik durumlarında herhangi bir so­runa neden olmadan etkili bir şekilde baş edebildim mi?
• Grupta çok fazla otoriter miydim ya da çok fazla yönlendirici miydim?
• Grup üyelerinin inisiyatif sahibi olmalarını ya da girişkenliklerini etkili bir şekilde teş­vik ettim mi?
• Kendimi ne kadar sık beceriksiz, hazırlıksız ve etkisiz hissettim?
• Yeteri kadar doğal, doğrudan ve dürüst müydüm?
• Gerektiği yerlerde genel değerlendirmeler veya özetlemelerle grubun gidişi hakkında aydınlatıcı olabildim mi?
• Liderlik rolünde yeteri kadar destekleyici olabildim mi?
• Grubu veya grup içindeki herhangi bir üye­yi kendi özel gereksinimlerim veya amaçla­rım için kullandım mı?
• Bireysel duygularımın, olumlu ya da olum­suz tepkilerimin müdahalelerime karışmasına izin verdim mi?

1. Planlama Aşaması
2. Başlangıç Aşaması
3. Grubun ve Bireylerin Devam Eden Değerlendirmesi
4. İlişkinin Kullanımı
5. Müdahale Kategorilerini Kullanma
6. Grup Yapısına Etkileşimsel Süreçlerin Kullanımının Etkisi
7. Hizmet ve Sonlandırma Değerlendirmesi

1. Grup çalışması için nasıl hazırlandım.
2. Grup çalışmasını yapmadaki temel amacım neydi?
3. Ana hedeflerime ulaşmada ne kadar başarılıydım?
4. Kullandığım temel beceriler nelerdir?
5. Hangi bilgileri kullandım?
6. Grup çalışmasında hangi değerler belirgindi?
7. Gelecekte grupla sosyal hizmet müdahalesi için ne tür öğrenme gereksinimlerim vardır?