HABER TÜRLERİ

Doğru cevap A'dır. Her türlü haber, yazı türü ve fotoğrafların sunuş ve yorumlayış yöntemiyle belirli bir düşüncenin kamuoyunda oluşmasına çalışan gazetecilik türüne fikir gazeteciliği adı verilir.

Doğru cevap D'dir. Geniş bir okur kitlesini etkilemiş ve yüksek kazançlar elde etmek fikir gazeteciliğinin özelliklerinden biri değildir.

Doğru cevap E'dir. Fotoğraf ve renk oranının kullanımı daha az olması popüler gazeteciliğinin özelliklerinden biri değildir?

Doğru cevap B'dir. Türkiye’de ilk fikir gazetesi Tasvir-i Efkâr'dır.

Doğru cevap C'dir. Müzik, sinema, edebiyat, tiyatro, mimarlık ve plastik sanatlar gibi sanatın her alanını kapsayan haberleri içeren habercilik türüne Kültür-sanat haberciliği adı verilir?

Doğru cevap A'dır. Ürünün ucuz olması yüksek kültürün özelliklerinden biri değildir?

Doğru cevap E'dir. Spor, kültür sanat haberciliğinin bir konusu değildir.

Doğru cevap B'dir Türkiye’de magazin haberlerini gazetelerin ön sayfalarına ilk olarak taşıyan gazeteci Çetin Emeç'tir.

Doğru cevap C'dir. Girişte haberin sonucunun verilmesi düz piramit tekniğinin esaslarından biri değildir?

Doğru cevap B'dir. Cumhuriyet Türkiye’sinde ilk magazin dergisi Uyanıştır.

Fikir gazeteleri, ciddi içerikli haber ve yazılara yer verir. Ayrıca, haberlerin ayrıntılarına inerek neden ve nasılları sorgular. Bu sorgulamayı da kendi bakış açısından ele alır. Fikir gazetelerinde ciddi içerikli haberlerin yanı sıra yorumlara, çeşitli görüşlerin değerlendirildiği makalelere rastlamak olağandır. Çeşitli görüşleri savunan köşe yazıları, uzmanlaşmış muhabirlerin hazırladıkları çeşitli toplumsal konuları içeren sayfalar ve bölümler bu tür gazetelerin içeriğini oluşturur. Bu gazetelerde, fotoğraftan çok yazı ağırlıktadır. Amaçları çok satarak para kazanmak değil, hedef kitlesinin düşünsel ihtiyaçlarına yanıt vermektir. Doğru cevap B'dir.

Kültür-sanat haberciliğinin en zorlu alanlarından biridir. Çünkü, edebiyatı kendine uzmanlık alanı olarak seçen bir muhabirin çok iyi bir okuyucu olması gerekir. Üstelik edebiyat türlerine ait bütün eserleri okuyabilmeli, anlamalı ve üzerine yorum yapabilmelidir. Muhabirin bu alanda şairleri, yazarları, çizerleri, meslek kuruluşlarının yöneticilerini, yayıncıları, yayınevi editörlerini iyi tanıması gerekmektedir. Doğru cevap C'dir.

Kültür-sanat haberlerinde, sergi, gala ve konser gibi etkinlikler takip edilirken sanatçılarla görüşülüp haber zenginleştirilmelidir. Sanata bakışı, eserlerinde kullandığı teknik, tercih ettiği ekol gibi özelliklerin yanı sıra sanatçının gündeme ilişkin fikirleri, rutin
bir haberin dışında özel bir çalışmaya da konu edilebilir. Yeni sanat akımları, uluslararası başarılar, Türk film ve dizilerine yurtdışında gösterilen ilgi haber olarak değerlendirilir. Türk sanatçılarının yurtdışındaki müzik, tiyatro ve film festivallerine katılımları, yabancı sanatçıların da Türkiye’deki etkinlikleri haber değeri taşımaktadır. Ayrıca, Dünya Tiyatrolar Günü, Kitap Fuarları, Kütüphaneler Haftası gibi özel dönemlerdeki etkinliklere, ulusal ve uluslararası festivallere ilişkin haberler de yapılabilir. Ayrıca, bölgesel ve yerel düzeydeki etkinlik, konser, yenilenen bir müze, kapanan sinema, restorasyon ya da inşaat çalışmaları sırasında fark edilen tarihi bir obje, yöreye özgü el sanatları, zanaatkârlık, yok olmaya yüz tutmuş değerler bu alanda üretilecek haberlere konu edilebilir. Doğru cevap E'dir.

Tiyatro alanında, muhabirin haber kaynakları oyuncular, yazarlar, yönetmenler, eleştirmenler, devlet, şehir ve
özel tiyatroların yöneticileri, tiyatro eğitimi veren akademisyenler, seyircilerdir. Doğru cevap D'dir.

Kültür-sanat haberlerinde genellikle düz piramit tekniği kullanılmaktadır. Ters piramit tekniğinin esası girişte haberin sonucunu vermek iken, düz piramitte sonuca ulaşma haberin sonunda mümkündür. Düz piramit tekniğinde, haber genellikle bir öykü tarzında başlar ve en az önemli unsurları ilk vererek olayın detayı haberin sonunda okura sunulur. Düz piramit tekniği öykülü bir giriş sunabilmesinden dolayı, giriş cümlelerinde yoruma da yer verilmektedir. Bu yüzden, bu haber türüne renkli haber de denir. Bu teknik, kültür-sanat haberleri hariç gazete haberciliğine uygun olmamakla birlikte dergi haberciliğinde en çok kullanılan tekniktir. Doğru cevap D'dir.

Gerçek anlamda bulvar gazetesi, Haldun Simavi’nin 1966 yılında çıkarmış olduğu Son gazetesidir. Bu gazete, Rahmi Turan yönetiminde yayımlanmıştır. Tüm dünyada basın sektörünün renkli ofset baskı tekniğine geçiş krizi yaşadığı o dönemde, bol ve büyük fotoğraflı adliye ve magazin haberleri ile fotoromana yer veren renkli Son, Türkiye basınında yeni bir çığır açarak bulvar/magazin gazeteciliğini başlatmıştır. Haldun Simavi, Son’un 250-300 bin tiraj yapması üzerine 1967 yılında Rahmi Turan’ın yönetiminde Günaydın gazetesini çıkarmaya başlamıştır. Günaydın, bol magazin haberleri ve temiz baskısıyla her türlü okurun ilgisini çekmiştir. 16 Mart 1970 yılında İlhan Turalı’nın genel yayın yönetmenliğinde, daha önce Hürriyet gazetesinin eki olarak çıkan Haftasonu gazetesi başlı başına magazin gazetesi olarak yayın hayatına girmiştir. Uyanış, 1928 yılında Cumhuriyet Türkiye’sinde ilk çıkan magazin dergisidir. Yine aynı yıl Ahmet Cevat Emre ise Muhit dergisini çıkarmıştır. Doğru cevap D'dir.

Magazin haberciliği yıldızlar, ünlüler ve çevresiyle kurulan yakın ilişkiden kaynaklanmaktadır. Çünkü, haber toplama sürecinde gerek yıldızlar ve ünlüler gerekse çevresi magazin gazetecilerine bilgi sağlayan önemli haber kaynaklarını oluşturmaktadır. Örneğin, ünlülerin basın danışmanları ve menajerleri buna örnek olarak verilebilir. Bu anlamda, magazin gazetecileri, ünlüler ve haberlere kaynaklık eden diğer kişilerle ilişkilerini iyi kurmak ve sürdürmek zorundadır. Ayrıca, yapım şirketleri (müzik, dizi, film, reklam vb.), abone olunan ajanslar, yabancı kaynaklı yayınlar, basın bültenleri, diğer kitle iletişim araçlarının ve magazin dergilerinin yayınları da önemli haber kaynaklarını oluşturmaktadır.Türkiye’deki magazin medyasında hem haberin konusu hem de haberin kaynağı olarak genellikle mankenler, müzisyenler/şarkıcılar, dizi oyuncuları, futbolcular, playboylar vb. öne çıkmaktadır. Yüksek kültürü temsilen gerçek sanatçılar ve cemiyet üyeleri (işadamı/işkadınları) ise daha az sıklıkta magazine konu ve haber kaynağı olmaktadır. Doğru cevap E'dir.

Bir magazin habercisi sadece ünlüleri değil, toplumda ayrıksı özellikleri olan kişilerin yaşam portrelerini de haberleştirmelidir. Doğru cevap B'dir.

Magazin haberlerinde hiçbir zaman birinci tekil şahıs kullanılmamalı ve haberci kendi fikirlerine de göndermede bulunmamalıdır. Haberinde, sadece kişisel gözlemlerini yansıtmalıdır. Haber yazımında sözcük seçimleri önemlidir. Klişeleşmiş ve yoruma kaçan bir dilden kaçınılmalıdır. Ayrıca, ötekileştirici, ayrımcılığa yol açan ve nefret söylemini üreten bir dilden kesinlikle kaçınılmalıdır. Magazin haberleri için en uygun haber yazma tekniği normal piramit tekniğidir. Bu bakımdan haber önemsiz bir ayrıntıyla başlar en önemliye doğru gelişir. Haberin girişi de diğer bölümleri gibi canlı ve hareketli, tonu ise samimi olmalıdır. Magazin haberciliği işte bu yönüyle ciddi bir siyaset, ekonomi ya da dış politika haberinden farklılık gösterir. Bununla birlikte, magazin haberciliğinde ters piramit tekniği ve öyküleme tekniği de uygulanabilmektedir. Ayrıca, haber metinlerinde betimleme kullanımı kültür-sanat haberciliğinde kullanılmaktadır. Doğru cevap A'dır.

Türkiye’deki medya ortamında, 1980 sonrasında başlayan ve 1990’lı yıllarda hızlanan bir süreç sonucunda her şey magazinleşmiştir. Medyadaki yayıncılık anlayışında nitelikli, derinlikli, ama aynı zamanda izleyiciden entelektüel birikim ve katılım gerektiren programlar aşama aşama dışlanmakta ve yerlerine “çarpıcı, dramatize edilmiş, insani ilginin belirleyici olduğu” görece
yüzeysel programlar geçmektedir. Haber içeriğindeki bilginin, “info-tainment” olarak nitelendirilen eğlence öğeleriyle karışık olarak sunulması bu gerçeği vurgulamaktadır. Farklılıklara seslenmek, farklı beğenilere televizyon programlarıyla ya da gazete içerikleriyle yönelmek yerine; her program türünde ya da gazete içeriğinde ortak payda mümkün olduğu kadar çok izleyiciyi ekran başına çekmek ya da okura gazeteyi satın aldırtmak olmaktadır. Son aşamada belirleyici olan reklam gelirlerini düşürmeme kaygısı taşıyan ticari televizyon kanalları ve gazeteler, varolan tekelleşme eğiliminin de getirdiği avantajla reklam pastasından alınan payı arttırmaya yönelmektedir. Bu sürecin sonunda, medya metinlerinde çeşitlilik ve farklılığın yerine bir benzeşme ve tektipleşme ortaya çıkmaktadır. Doğru cevap B'dir.