HABER YAZMA TEKNİKLERİ

5N1K haber öğeleri ne, nerede, ne zaman, neden, nasıl ve kim sorularından oluşmaktadır.

Haber yazım sürecinin son aşaması haberin denetlenmesi ve doğrulanmasıdır.

Haberde farklı görüşlere yer vermek; haberin nesnelliği adına önem taşır. Bir haberde ne kadar fazla farklı görüşe yer veriliyorsa, o haberin o kadar fazla nesnelliğe yaklaştığı söylenebilir. Bir tek görüşe dayanarak yapılan haberler “tek boyutlu” ya da “tek yönlü” haberler olarak değerlendirilmektedir.

Belirtisiz ad tamlamasında, tamlayanda herhangi bir ek yoktur; tamlanan ad, “-i” eki almıştır. Bu tür tamlamalarda, tamlayan ile tamlanan arasına hiçbir sözcük giremez. - “Bayram özel indirimi” yerine, “Özel bayram indirimi” yazılmalıdır.

Haber yazma süreci, temel olarak dört aşamadan geçerek tamamlanır. Bir olay karşısında önce düşünülür. O olayın haber olup olamayacağına karar verilir. Haber olabileceğine karar verilirse, odak noktasının ne olacağı belirlenir. Bu odak noktası çerçevesinde haber zihinde tasarlanır. Ardından bilgi toplama aşamasına geçilir. Yeterli bilgilere erişildikten sonra haberin yazılması aşamasına geçilir. Taslak metin tamamlandıktan sonra son aşamaya gelinir. Bu aşamada da denetim ve doğrulama işlemleri tamamlanarak haber yayına hazır hâle getirilir. Röportaj yalnızca haberin içinde kullanılan unsurlardan bir tanesidir. Doğru cevap D'dir.

Haber metninin nesnel ve objektif olması gerekmektedir. Muhabir haber-yorum ayrımını iyi yapmalı, haber metnine kendi görüş ve yorumlarını dahil etmemelidir.

Haber yazma süreci içerisinde haberin odak noktası belirlendikten sonra bilgi toplama aşamasına geçilir. Doğru cevap C'dır.

Bir haberi değerli ya da önemli kılmak için haber değeri taşıyan unsurun ne olduğuna odaklanmak gerekir. İşte bu noktaya; eş deyişle haber değeri taşıyan unsura, “haberin odak noktası” adı verilir. Doğru cevap A'dir.

Tek bir görüşe dayanarak yapılan haberlere tek yönlü haber adı verilir. Doğru cevap A'dır.

Belirli bir gün ve ayı bildiren gün ve ay adları büyük harfle başlar. D seçeneğindeki cümlenin "Final maçı 20 Haziran Pazar günü oynanacak." şeklinde yazılması gerekmektedir.

Bilgileri gözden geçirme, haber yazma tekniğini belirleme, haber temalarının belirlenmesi, görsel malzemelerin nasıl kullanılacağına karar verme haber metnini yazma süreci içerisinde takip edilen adımlardır. Oysa bilgi toplama süreci haber metnini yazma aşamasından önce yapılmalıdır. Doğru cevap B'dir.

Rakamla başlayan cümlelerde rakamdan sonra gelen kelime büyük harfle
başlamaz. D seçeneğindeki cümle "2020 yılında küresel ısınmanın etkilerinin daha fazla hissedileceği öngörülüyor." şeklinde yazılmalıdır.

Haber, akademik ya da edebî bir metin değildir ve hedef kitlesi büyük ölçüde toplumun genelidir. Bu nedenle, toplumu oluşturan tüm bireylerin anlayabileceği biçimde yalın cümleler kurulması gerektiği açıktır. Dolayısıyla, haber yazarken sıcak, sevecen, olabildiğince kısa, kolay yazılan ve söylenen, yaygın, halk dilindeki sözcükler tercih edilmelidir. Doğru cevap D'dir.

Çapraz kontrol bilgi toplama aşamasında elde edilen bilginin iki zıt ya da farklı haber kaynağına sorulup doğrulatılması işlemine verilen addır.

Haber kaynakları haber içeriğine ilişkin bilgi veren ya da söz söyleyen kişilerdir.
Haber metni, haber kaynaklarının verdiği bilgi üzerine inşa edilir.

Haber cümleleri uzun ve karmaşık değil doğru, kısa ve kolayca anlaşılır olmalıdır. Bir cümlede sadece bir fikre yer verilmelidir.Muhabir kendi fikirlerini haber metnine katmamalı ya da karıştırmamalıdır. Cümleler edebi değil duru, yalın ve açık olmalıdır. Doğru cevap B'dir.

Haber metni ancak denetim ve doğrulama aşaması tamamlandıktan sonra yayıma hazır hâle gelir. Doğru cevap C'dir.

Çapraz kontrol, haberin odak noktasını belirleme, bilgi toplama, haber planını oluşturma denetim ve doğrulama aşamasından önce tamamlanmış olması gereken noktalardır. Eksik bilgi denetimi ise denetim ve doğrulama aşamasının bir parçasıdır. Doğru cevap D'dir.

Üleştirme sayıları rakamla değil yazıyla belirtilir, A şıkkı hatalıdır.  Sıfır rakamla değil yazıyla yazılmalıdır, B şıkkı bu nedenle hatalıdır. C şıkkında saat "17.30'da" şeklinde yazılmalıdır. Sıra sayılarının rakamla gösterilmesi durumunda rakamdan sonra kesme işareti kullanılmalıdır. E seçeneği bu nedenle hatalıdır. D seçeneğinde ise herhangi bir hata bulunmamaktadır.

Haberin konusu, haber dilini ve anlatımını etkileyen unsurlardan bir tanesidir. Doğru cevap A'dır.