HABER YAZMA TEKNİKLERİ

Başlıklar genellikle haberlerin birkaç kelimeden oluşan ve çoğunlukla bir yargı bildiren kısa özetleridir.

Üst Başlık: Ana başlığın üzerinde ya da satır boşluklarına göre sağ ve sol yanında yer alan başlıklardır. Ana başlığı tanımlayan, açıklayan özellikte ve çoğunlukla da 5-10 sözcüklü bir cümle hâlinde sunulur. Genellikle ince, zayıf yapılı, beyaz karakterli ya da dişi karakterli harflerle dizilir.

Manşet: Gazetelerde logonun altında en iri puntolu harflerle yazılan başlıktır.

“Acaba gördüğüm ya da duyduğum bu olayı en yakın arkadaşıma anlatsam, söze nasıl başlardım, ona ilk önce ne söylerdim?” İşte bu soru, özetleyici giriş yazmanın anahtarını oluşturur. Bu soruya verilecek yanıtla, yaşanan olayı özetleyen bir giriş de bulunabilir.

Anlatım: Bir duyguyu, bir düşünceyi, bir konuyu söz veya yazı ile bildirme, ifade.

Dolaylı aktarma: Haber kaynağının söylediği sözleri cümle yapısını değiştirerek, dönüştürerek ya da özetleyerek aktarmak.

Haberlerin sonuç paragrafı ya da cümleleri genellikle geçmiş hakkında bilgi verici, geleceğe yönelik duyurum ya da sonuç yargısı ifade eder nitelikte olabilir. Kimi
haber sonlandırma ifadeleri şu şekilde sıralanabilir:

Toplantı, ödüllerin verilmesiyle sona erdi.
Bölgede hava sıcaklığının eksi 20 derece olduğu belirtiliyor.
Sanatçı, kutlamalar çerçevesinde ayrıca 2 Eylül’de Eskişehir’de bir sokak konseri verecek.
Meydana gelen zararın ve hafriyatın kaldırılmasının bedelinin 250 bin lira olduğu kaydedildi.

Portre fotoğrafı:Genel olarak insanların yüzünün göründüğü fotoğraflardır.

Yayın organlarında yayınlanacak ya da çöpe atılacak haberleri belirleyen kişilere genel olarak “eşik bekçileri” denilmektedir.

Muhabir tarafından kaleme alınan haber metninin yeniden yazılmasını gerekli kılan başlıca nedenler şunlardır: Kötü yazılmış haberler, uzun haberler, yanlış haber girişleri, profesyonelce olmayan haberler, güncelleme gerektiren vakti geçmiş haberler ve eksik olgular.

Yazılı kitle iletişim araçlarında haberlerin üstlerinde yer alan başlıklar genellikle haberlerin birkaç kelimeden oluşan ve çoğunlukla bir yargı bildiren kısa özetleridir. Doğru cevap A seçeneğidir.

Başlıkların genel olarak haberi okutmak için okuyucuyu isteklendirmesi, ilgi ve dikkatini çekmesi, haber unsurlarını içermesi, kısa ve anlaşılır olması, haber metniyle çelişmemesi, haberin özünden uzaklaşmaması, abartılı olmaması, yanlış anlaşılmaya yol açmaması, boş söz içermemesi ve habere yorum getirmemesi beklenir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Genellikle sıra dışı durumlarda birinci sayfada gazete logosunun üzerinde, sayfanın tepesinde yayımlanan başlıklara “sürmanşet” adı verilmektedir. Doğru cevap D seçeneğidir.

“Acaba gördüğüm ya da duyduğum bu olayı en yakın arkadaşıma anlatsam, söze nasıl başlardım, ona ilk önce ne söylerdim?” İşte bu soru, özetleyici giriş yazmanın anahtarını oluşturur. Bu soruya verilecek yanıtla, yaşanan olayı özetleyen bir giriş de bulunabilir. Doğru yanıt B seçeneğidir.

Haber metninde girişten sonra, ayrıntıların işlenmeye başlandığı ve diğer ögelerle detaylara yer verildiği bölüme “haberin gövdesi” denir. Uygulanan haber yazma tekniğine göre üsluba uygun biçimde paragraflar hâlinde habere ilişkin diğer bilgi ya da ayrıntılar “gövde” bölümünde verilir. Doğru cevap C seçeneğidir.

Doğrudan (dolaysız) aktarmada söylenenler biçimsel bir değişikliğe uğramadan, haber kaynağının söylediği biçimde değiştirilmeksizin, olduğu gibi, “tırnak içinde” aktarılır. Dolaylı anlatımda ise muhabir, haber kaynağının söylediklerini; özü ve anlamını bozmadan kendi cümleleriyle, dönüştürerek ya da özetleyerek aktarır. Doğru yanıt B seçeneğidir.

Televizyon haberciliği büyük ölçüde görüntüye dayanırken, yazılı kitle iletişim araçlarında metin ön plandadır ve görüntü; eğer kendisi haber değilse, genellikle “haberi destekleyen unsur” olarak tanımlanır. Portre fotoğraf: Genel olarak insanların yüzünün göründüğü fotoğraflardır. “Fotoğraf altı” yazıları genellikle fotoğrafa ya da habere ilişkin bir ya da iki cümleden oluşan kısa ifadeler içerir. Kimi zaman bu yazılara başlık atıldığı da görülür. Doğru yanıt A seçeneğidir.

Muhabir tarafından kaleme alınan haber metninin yeniden yazılmasını gerekli kılan başlıca nedenler şunlardır:

i. Kötü yazılmış haberler

ii. Uzun haberler

iii. Yanlış haber girişleri

iv. Profesyonelce olmayan haberler

v. Güncelleme gerektiren vakti geçmiş haberler

vi. Eksik olgular

Doğru yanıt D seçeneğidir.

Redaktör yazılmış bir metin üzerinde gereken düzeltmeleri yaparak yazıyı yayıma hazır duruma getiren kimse. anlamına gelmektedir. Doğru yanıt B seçeneğidir.

Editörler belirli sayfa ya da bölümlerin hazırlanmasından sorumlu, yönetici konumundaki, künyede de isimleri yer alan kişilerdir. Doğru yanıt B seçeneğidir.