HALK SAĞLIĞI - Deneme Sınavı - 12

Piller: İçerdikleri ağır metallerden dolayı toprak ve su kirliliğine neden olan atıklardır. doğru cevap C' dir.

A Grubu: AIDS, Kızamık, Sifiliz, Akut Kanlı İshal, Kızamıkçık, Şarbon, Boğmaca, Kolera, Şark Çıbanı, Bruselloz, Kuduz, Tetanos, Difteri, Menigokokkal Hastalık, Tifo, Gonore, Neonatal Tetanos, Tüberküloz, Hıv Enfeksiyonları, Poliomyelit, Viral Hepatitler, Kabakulak, Sıtma

B Grubu: Sarı Humma, Veba, Tifüs, Çiçek

C Grubu: Akut Hemorajik Ateş, Lepra, Şistozomiyaz, Tularemi, Creutzfeldt Jakob, Trahom, SSPE, İnfluenza, Ekinokokkoz, Leptospiroz, Kala- Azar, Toksoplazmoz

D Grubu: Campylobacter jejuni, Campylobacter coli, Salmonella Sp., Chlamydia trachomatis, higella Sp., Enterohemorrhagic E.coli, Cryptosporidium, Giardia intestinalis Entamoeba histolytica, Listeria monocytogenes

Besinler; su, makro besin ögeleri (karbonhidratlar, proteinler ve yağlar) ve mikro besin ögelerinden (vitaminler ve mineraller) oluşmaktadır. Makro besin
ögeleri; vücudun enerji ihtiyacını sağlamanın yanında büyüme ve gelişmesini de desteklemektedirler.

Polisakkaritler; nişasta ve nişasta olmayanlar olarak iki kısma ayrılmaktadırlar. Besinlerden alınan karbonhidratların önemli bir kısmını nişasta oluşturmaktadır.

Çözünür diyet lifi, kandaki kolestrol seviyesinin düşürülmesinde ve glikozun
bağırsaklardan emiliminin azaltılmasında kullanılır. Çözünür olmayan diyet lifinin ise bağırsak sağlığı açısından önemli etkileri bulunmaktadır. Düşük lif içeren besinlerin tüketilmesi özellikle gelişmiş ülkelerde görülen kabızlık, hemoroit, kalın bağırsak kanseri ve şişmanlık gibi medeniyet hastalıkları olarak da adlandırılan bazı hastalıkların ortaya çıkmasına neden olmaktadır. Lif bakımından zengin gıdaların tüketimi, bu tür hastalıkları önlenmesi ve tedavisinde önemli bir role sahiptir. Tahıllar, bakliyatlar, meyve ve sebzeler diyet lifi açısından zengin besinlerdir. Ancak besinlerin işlenmesi sırasında uğramış olduğu değişimler, örneğin; rafine beyaz un üretimi sırasında buğdaydan kepeğin ve ruşeymin ayrılması, sağlıklı beslenme için önemli fonksiyonlara sahip diyet lifi
içeriğini azaltmaktadır. Diyet lifinin tüm olumlu etkilerinin yanında, bazı vitaminlerin vücuttaki yararlılığına olumsuz etkileri ve bazı minerallerin emilimini engellemesi gibi kullanımını sınırlandıran etmenler de bulunmaktadır.

Yüksek ≥70;  Mısır gevreği, pirinç, kızarmış patates ve beyaz ekmek, vb.

WHO ve FAO tarafından önerilen günlük protein alım miktarı; sağlıklı yetişkin bir
bireyin her kilogramı için yumurta ve süt proteini gibi kaliteli protein olarak 0,75 g’dır. Kaliteli proteinler ile diğer proteinlerin karışımından oluşan bir diyette ise 0,83 g/kg vücut ağırlığı/gün miktarda protein alımı önerilmektedir.

Bu vitaminler çözünürlüklerine göre yağda ve suda çözünen vitaminler olarak iki sınıf altında incelenebilirler. Yağda çözünen vitaminler; A, D, E ve K
vitamini, suda çözünen vitaminler; B kompleks vitaminler (B1 , B2 , Niasin, Pantotenik asit, B6 , B2 , Biotin ve Folik asit) ve C vitaminidir.

Flor, insan vücudunda; çoğunluğu dişlerin ve kemiklerin yapısında, küçük bir miktarı ise çeşitli yumuşak dokularda bulunur. Vücuttaki görevi; diş çürüklerinin ve osteoporozun önlenmesidir.

BKİ=Ağırlık (kg)/ (Boy uzunluğu (m))2

Enerji yoğunluğu ise besinle alınan enerjinin, besinin ağırlığına
oranıdır. Meyve ve sebzeler ağırlıklarına göre oldukça az enerji verirler.

Sebzeler bitkilerin çiçek, yaprak, gövde ve kökleri; meyveler ise çiçek ya da tohum gibi yenilebilir bölümleridir. Büyük bir kısmı sudan oluşan sebze ve meyveler, vitamin ve mineral bakımından zengindirler. Özellikle hücreyi okside ederek hasara uğratan çeşitli maddelere karşı savaşan antioksidan ögeler (flavonoidler, karotenoidler, C ve E vitamini gibi) yönünden zengin olmaları, sağlıklı bir beslenme düzeni için sebze ve meyvelerin tüketimini gerekli kılmaktadır.

Aslında birçok kronik hastalığın gelişimi bebeklik ve çocukluk dönemindeki değişik faktörlere maruziyet ile ilişkilidir. Örneğin ileri yaşlarda görülen obezite, hipertansiyon ve DM gibi hastalıklar, kişinin bebeklik ve çocukluk dönemindeki beslenme ve fizik aktivite durumları ile yakından ilişkilidir. Benzer şekilde sigara içmeyen bir bireyde gelişen KOAH’da, çocukluğundan beri iç ve dış ortam hava kirliliğine maruz kalanlarda daha sıktır.

İş sağlığı ve güvenliği sağlık bilimleri, fen bilimleri ve sosyal bilimleri içeren disiplinler
arası bir konudur. Sağlık bilimleri ile çalışan sağlığı doğrudan ilişkilidir. Çalışma ortamının insan sağlığına zarar vermeyecek şekilde koşullandırılması, kaza risklerine karşı gerekli önlemlerin alınması, kazalar anında ilk yardım gibi konular sağlık bilimleri ve iş sağlığı arasındaki doğrudan ilişkiyi gösterir niteliktedir. Mühendislik bilimleri ile iş sağlığı ve
güvenliği arasındaki ilişki iki şekilde sınıflandırılabilir. Bunlardan ilki dolaylı katkılardır.
 İkinci sınıfta ise doğrudan katkılar yer almaktadır. Doğru cevap A seçeneğidir.

Cumhuriyet Dönemi’nde iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili çıkarılan bazı yasalar aşağıda
kronolojik olarak verilmiştir.
• 3008 Sayılı İş Kanunu (1936)
• 4792 Sayılı İşçi Sigortaları Kurumu Yasası (1946)
• 5502 Sayılı Hastalık ve Analık Sigortası Yasası (1950)
• 5953 Sayılı Basın Mesleğinde Çalışanlarla Çalıştıranların Arasındaki İlişkilerin
Düzenlenmesi Hakkındaki Yasa (1952)
• 4772 Sayılı İş Kazaları ve Meslek Hastalıkları Sigortası Yasası (1954)
• 6309 Sayılı Maden Yasası (1954)
• 6700 Sayılı İhtiyarlık Sigortası Yasası (1957)
• 506 Sayılı Sosyal Sigortalar Yasası (1964)
• 931 Sayılı İş Kanunu (1967)
• 1475 Sayılı İş Kanunu (1971)
• 4857 Sayılı İş Kanunu (2003)
• 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu (2012)

Doğru cevap C seçeneğidir.

İş sağlığı ve güvenliği temelde iş kazaları ve meslek hastalıklarının önüne geçme amacı
ile karşımıza çıkmakta, daha derin anlamda ise çalışanların sağlığını koruma ve güvenli
çalışma yerleri sağlama amacı ile önem arz etmektedir. Çalışanların sağlığı ve yaptıkları
işler arasındaki ilişkiler iş sağlığı ve güvenliğinin ana prensibini oluşturmaktadır. Bu noktada iş sağlığı ve güvenliğinin hedefleri aşağıdaki şekilde sıralanabilir:

Çalışan sağlığını korumak ve fiziksel ve ruhsal açıdan azami seviyede tutmak
• Çalışanın işe olan uyumunu hızlandırmak
• Çalışma ortamındaki sağlık tehdidi unsurlarını gerekli tedbirler ile bertaraf etmek
• Sağlık zararlarını ve meslek hastalıklarını belirleyerek tedavilerini gerçekleştirmek
• İş kazası veya meslek hastalığı sonucu zarara uğrayan işçilerin tekrar çalışabilmelerini sağlamak
• Ortaya çıkan zararları objektif bir şekilde incelemek ve bilimsel ve etik yollarla
belirlemek

İş sağlığı ve güvenliği konusunda işçi ve temsilcilerinin eğitimi, bilgilendirilmesi,
görüşlerinin alınması ve dengeli katılımlarının sağlanması “İş Sağlığı ve Güvenliği
Yönetmeliği” kapsamında iş sağlığı ve güvenliğinin amacı ile ilgili olduğu için cevap D seçeneğidir.

Kanunda genç çalışan olarak tanımlanan kişi on beş yaşını bitirmiş ancak on sekiz yaşını doldurmamış çalışanı ifade etmektedir. Usul ve esasları yönetmelikle belirlenen iş sağlığı ve güvenliği alanında görev yapmak üzere Bakanlıkça yetkilendirilmiş, iş güvenliği uzmanlığı belgesine sahip, Bakanlık ve ilgili kuruluşlarında çalışma hayatını denetleyen müfettişler ile mühendislik veya mimarlık eğitimi veren fakültelerin mezunları ile teknik elemanlara iş güvenliği uzmanı denilmektedir. İş sağlığı ve güvenliği alanında görev yapmak üzere Bakanlıkça yetkilendirilmiş, iş yeri hekimliği belgesine sahip hekimlere ise iş yeri hekimi adı verilmiştir.

Doğru cevap A seçeneğidir.

İş yerlerinde meydana gelen kazalar, olayın gerçekleşme şekline, meydana gelen zararın özelliğine ve olayın doğurduğu sonuçlara göre farklı şekillerde sınıflandırılabilir. Bu sınıflandırmalara aşağıda değinilmiştir. Doğru cevap 3 yani B seçeneğidir.

İş kazalarında yaralanma şiddetine, yaralanma ve kaza türüne göre sınıflandırma yapılabildiği gibi meslek alanlarına yönelik de sınıflandırma yapılabilir. Bazı meslek gruplarında karşılaşılan iş kazaları aşağıda sıralanmıştır. Elektrik ve elektronik sektörü ile ilgili iş kazaları,Kimya sektöründe çalışanların karşılaştıkları iş kazaları,Mekanik işlerde çalışanların karşılaşmış oldukları iş kazaları.

Mekanik işlerde çalışanların karşılaşmış oldukları iş kazaları: • Tornacılıkta parçaların tornaya gevşek yerleştirilmesi sonucu yaşanan kazalar, • Arızalı durumda olan iş tezgâhın faaliyete geçirilmesi ile yaşanan kazalar, • Koruyucusuz şekilde makine kullanılmasından doğan kazalar, • İş aletlerinin makine üzerinde unutulması kaynaklı kazalar, • Sıcak parçaların elle tutulması sonucu ortaya çıkan kazalar, • Makinelerde gözlüksüz çalışma sonucunda yaşanan kazalar, • Egzoz gazından zehirlenme, • Karasör boyama atölyesinde zehirlenmeler olarak sınıflandırılabilir.

 Organik solvan yanıkları kimya sektöründe çalışanların karşılaştıkları iş kazaları arasında yer aldığından cevap E seçeneğidir.

GÜVENSİZ ŞARTLAR

Kötü yapılmış koruyucular

Koruyucu eksikliği

Arızalı, keskin, sivri, kaygan, eskimiş, çatlak aletler

Güvensiz makine, alet, tesis

Güvensiz düzen, yetersiz bakım, tıkanıklıklar, kapanmış geçitler

Yetersiz aydınlatma, göz kamaştıran ışık kaynakları, yüksek ses düzeyi

Güvenli iş elbisesi, gözlük, eldiven, maske eksikliği

Yetersiz havalandırma, çevre, hava kaynakları

Güvensiz yöntemler ve mekanik, kimyevi, elektriksel, nükleer koşullardır.

Hareketli ve tehlikeli yerlerde çalışmak güvensiz davranışlar arasında yer aldığı için cevap D seçeneğidir.