HALKLA İLİŞKİLER YAZARLIĞI

Piktogram, bir konuda uyarıda ya da açıklamada bulunmak amacıyla kullanılan resimsel işaretlerdir. Trafik işaretleri, olimpiyat oyunlarındaki çeşitli spor dallarını temsil eden işaretler piktogramlara örnek olarak verilebilir. Doğru cevap A'dır.

Büyük keşiflerin başladığı 13. yüzyıl, Rönesans ve ardından da Reform hareketlerinin başlaması, bir yandan da iletişim alanında kitleselleşme ve kurumsallaşma sürecine hız kazandırmıştır. Ancak bu döneme asıl damgasını vuran olay, 1438’de Gutenberg’in matbaayı geliştirmesidir. Batı’da matbaanın kullanıma girmesiyle birlikte önce kitap, ardından da gazete basımı başlamış, böylelikle Batı dünyasındaki köklü değişimlerin ilk işaretleri oluşmuştur. Doğru cevap C'dir.

Bir sistem olarak iletişime baktığımızda, bu sistem içinde kaynak oluşturma, etkide bulunma, hedefe ulaşma, sembollerle yönlendirme gibi işlevler ve tüm bunları toparlayıp yönlendiren bir kanaldan bahsetmek mümkündür. Dolayısıyla bir süreç olarak iletişimden söz ederken, süreci oluşturan çeşitli unsurların varlığından bahsetmek mümkündür. İletişimin öğeleri olarak belirtilebilecek bu unsurlar; kaynak, hedef/alıcı, kanal, ileti ve geri bildirim olarak sıralanabilir. Senaryo bunlar arasında yer almamaktadır. Doğru cevap C'dir.

İletişim, “duyguların, düşüncelerin, bilgi ve becerilerin aktarılma süreci; yaşayan bir evrenin parçalarının ilintilenmesi, bağlantılarının kurulma süreci; iletiyi alanın belleğinin, iletiyi gönderenin beklentisine uygun yanıt verecek biçimde uyarılması; organizmanın ortamdaki uyarıya verdiği fark edilir yanıt, ortamdaki değişime
uyarlanma yanıtı; bu yanıtla diğerini etkileme; kaynaktan çıktıktan sonra iletiyi alan için bir uyaran olan davranış; kaynağın karşı tarafı etkilemeyi amaçlayan davranışıdır” Doğru cevap E'dir.

Bir sistem olarak iletişime baktığımızda, bu sistem içinde kaynak oluşturma, etkide bulunma, hedefe ulaşma, sembollerle yönlendirme gibi işlevler ve tüm bunları toparlayıp yönlendiren bir kanaldan bahsetmek mümkündür (McQuail ve Windahl, 1994: 7). Dolayısıyla bir süreç olarak iletişimden söz ederken, süreci oluşturan çeşitli unsurların varlığından bahsetmek mümkündür. İletişimin öğeleri olarak belirtilebilecek bu unsurlar; kaynak, hedef, kanal, ileti ve geri bildirim olarak sıralanabilir. Doğru cevap D'dir.

İletişim sürecinin önemli elemanı mesaj yani iletidir. İleti, kaynağın çeşitli görsel, işitsel ve sözel sembolleri kullanarak kodladığı ve hedefte belli bir düşünce, kişi, kurum ya da marka ile ilgili bir olumlu tutum, algı yaratmak için bir kanal üzerinden gönderdiği semboller bütünüdür. Bu noktada iletinin kodlanması sırasında kullanılan sembollerin hedefin doğru olarak algılamasını sağlayacak biçimde ve hedefin özelliklerine uygun olarak oluşturulması, kodlanması gerekmektedir. Doğru cevap C'dir.

İletişimin söz konusu amaçlarını aşağıdaki şekilde açıklamak mümkündür (Seitel, 2004: 54):
• Bilgi Vermek: İletişim sürecinde hedef konumunda yer alan kişi ya da kişileri belli bir konu hakkında bilgilendirmek ve eğitmek amacını ifade eder.
• İkna Etmek: Bireyleri belli bir davranışa yönelik olarak harekete geçirmek, onların tutum ve davranışlarına etki etmek amacını ifade eder.
• Motive Etmek: Kurumun çalışanlarının kuruma bağlılıklarını kuvvetlendirmek, bir tüketici kitlesini belli bir marka mal/hizmeti kullanmak için isteklendirmek ve onları harekete geçirmek, kişilerarası iletişimde ise iletişim kurulan bireyi, bir konuda harekete geçecek şekilde isteklendirmek amacını ifade eder.
• Karşılıklı Anlayışı Sağlamak: İletişimin taraflarını oluşturan grupların belli bir konu ya da durum hakkında düşüncelerini etkilemek ve kaynak ile hedef kişi ya da kişiler arasında mümkün olduğu kadar ortak bir anlayışın oluşmasının sağlanması amacını ifade eder. Doğru cevap B'dir.

Pate Jackson’un davranışsal değişimi uyarmak için geliştirdiği iletişim yaklaşımı beş aşamalı bir süreci içermektedir. Söz konusu süreç aşağıdaki gibi özetlenebilir (Seitel, 2004: 55):
• Farkındalık Yaratmak: Halkla ilişkiler uygulamaları ve reklamlarla hedef kitlelerde bir durum, kurum, kişi ya da markalara yönelik bir farkındalık yaratılması amaçlanmaktadır.
• Gizli Bir Gönüllülük Geliştirmek: Bilgi, duygu, sezme, bellek ve ilişkiler gibi faktörleri temel alan bir fikirden başlayan bir süreçtir.
• Olayı Tetiklemek: Olayı tetiklemek ya doğal ya da planlanmış olarak hedef kitlenin davranışlarını değiştirmeye yönelik bir yapıyı teşkil etmektedir.
• Orta Düzeyde Davranış: Jackson, bu davranışı, araştırma düzeyi olarak tanımlar. Birey arzulanan davranışın en iyi nasıl uygulanacağı ile ilgili belirlemeyi bu aşamada gerçekleştirir. Süreç hakkındaki bilgiler ve unsurlar bu aşamada araştırılır.
• Davranışsal Değişim: Son aşamadır ve yeni bir davranışın uyarlanmasını ifade eder. Doğru cevap A'dır.

Bu bağlamda ele alındığında iletişim aşağıdaki gibi bazı temel karakteristiklere göre sınıflandırılabilir (Zıllıoğlu, 2003: 19-20):

1. Bir toplumsal ilişkiler sistemi olarak:
• Kişilerarası iletişim
• Grup iletişimi
• Örgüt iletişimi
• Toplumsal iletişim

2. Grup ilişkilerinin yapısına göre:
• Biçimsel olmayan (informal)/yatay iletişim
• Biçimsel (formel)/dikey iletişim

3. Kullanılan kanallara ve araçlara göre:
• Görsel iletişim
• İşitsel iletişim
• Görsel-işitsel iletişim
• Dokunma ile iletişim
• Telekomünikasyon
• Kitle iletişimi

4. Kullanılan kodlara göre:
• Sözlü iletişim
• Yazılı iletişim
• Sözsüz iletişim

5. Zaman ve mekân boyutlarında:
• Yüz yüze iletişim
• Uzaktan iletişim, Doğru cevap A'dır.

Yazılı iletişimin başlıca tercih edilme sebepleri şöyledir (Öztekin ve Öztekin, 2008: 161):
• Yazılı iletişim, kullanılan ifadelerin daha net olması sebebiyle yanlış anlaşılmalara ve hatalara daha kapalı bir iletişim yöntemidir.
• Yazılı iletişimde karmaşık ve anlaşılması zor mesajları maddeler halinde sıralayarak onları kolayca iletmek mümkündür.
• Yazılar saklanabilme özelliğine sahip olmasından dolayı istenildiği zaman onlara tekrar göz atmak mümkündür.
• Yazılı iletişimde yazı istenildiği zaman okunabilir (bir işle meşgulseniz ya da o an okumak istemiyorsanız), ancak sözlü iletişimde ise konuşma esnasında herkesin o an orada olup, söylenilenleri o an dinleme zorunluluğu bulunmaktadır.
• Yazışmanın yapılabilmesi için bir ön hazırlık evresinden geçilmesi gereklidir. Söz konusu bu gerekliliğin amacı, iletişimsel anlamda hataları azaltmak ve ifadeleri netleştirmektir.
• Yazının kolaylıkla çoğaltılarak istenilen herkese ulaştırılabilme özelliği vardır.
• Yazılı iletişimin saklanabilmesi nedeniyle kanıt olma özelliği bulunmaktadır. Doğru cevap B'dir.

Yazım sonrası işlemlerin yapılmasının ardından yazım süreci artık tamamlanmış olur. Bu aşamada son haliyle yazarın elinde olan metnin genel olarak şu özelliklere sahip olması beklenir:

• Amacına uygun
• Hedef kitlesine uygun
• Yayınlanacağı mecraya uygun
• Akıcı bir dile sahip
• Dikkat çeken
• İkna eden
• Dil bilgisi kurallarına uyan
• Gerektiğe kadar uzun
• Açık, anlaşılır ifadelere sahip
• Anlatım bozuklukları içermeyen
• Okuyucunun okumasını kolaylaştıracak görsel düzenlemelere (yazı boyutu, rengi vb.) sahip
• Önceden belirlenmiş şablonlar (dilekçe, basın bülteni vb.) varsa o şablonlara uyan, Doğru cevap D'dir.

Bir yazar için başarının anahtarı kuşkusuz sadece okuyucu tepkilerini dikkate almak değildir. Yazma sürecinin temel aktörü olan yazarın, bu süreci etkili bir şekilde yürütebilmesi için daha pek çok özelliğe sahip olması gerekir. Bu özellikler kısaca şöyle sıralanabilir:
• Araştırma ve gözlem yapabilme: İyi bir yazar konusuna hâkimdir. Bu hâkimiyeti de yaptığı araştırmalardan ve gözlemlerden elde ettiği bilgilerle sağlar. Yazar, yazdığı konuyu, hedef kitlesini ve yazısının yer alacağı mecranın özelliklerini iyi bilmelidir.
• Empati yapabilme: Yazı, bir başkası ile iletişim için yapıldığı takdirde yazarın empati gücü başarı ölçütü olarak ön plana çıkar. Empati, bir kişinin kendisini, karşısındaki kişinin yerine koyabilmesidir. Yazar, kendisini okuyucu yerine koyabilmeli, okuyucusunun beklentilerini, gereksinimlerini, özelliklerini, duygu ve düşüncelerini doğru
bir şekilde ele alabilmelidir.
• Analitik ve yaratıcı düşünebilme: Kimi sorunlar analitik, kimi sorunlar da yaratıcı düşünce süreçlerini gerektirir. İyi bir yazar, her şeyden önce karşı karşıya kaldığı ve yazmasına neden olan konuyu doğru bir şekilde tanımlayıp yerine göre analitik veya yaratıcı düşünce süreçlerinden yararlanabilmelidir.
• Entelektüel birikim sahibi olabilme: Yazma eylemi, bir kişinin entelektüel birikimine göre zenginleşir. Bu bakımdan iyi bir yazarın çok okuması, merak etmesi, sorması, sorgulaması gerekir.
• Yazılı iletişim kurallarına hâkim olabilme: Yazılı iletişimin kendine özgü kuralları vardır. Yazarın, yazma eylemini gerçekleştirirken kullandığı dile hâkim olması söz konusu dilin kurallarını iyi bir şekilde bilmesi gerekir. Doğru cevap E'dir.