HALKLA İLİŞKİLERDE GÜNCEL KAVRAMLAR II - Deneme Sınavı - 1

Ülkeler açısından bakıldığında ise uluslararası halkla ilişkiler kavramı aşağıdaki
uzmanlıklarla birlikte bir şemsiye terim olarak ele alındığı görülmektedir (Signitzer, 2008: 206):
• Destinasyon markalaşması
• Ülke (bölge) markalaşması
• Kültürel ilişkiler (kültürel diplomasi)
• Kamu diplomasisi
• Algı yönetimi

Tahran

Halkla ilişkiler çalışmaları açısından yeni bir ülkede faaliyete geçmek isteyen kuruluşların
ise bazı sorunlarla karşı karşıya gelmesi olasıdır (Curtin&Gaither, 2007:8):
• Anlamın çoğu kez kültüre göre farklılaşması
• Dilin çok ötesine geçen kültürel uygulamaları anlamak
• Birçok farklı düzeyde asimetrik güç ilişkileri içinde çalışmak
• Yasal konularda yerel ve ulusal hükümetlerle çatışma
• Birçok dil ve medya sistemine sahip ülkelerde farkındalık yaratmak
Bu sorunların üstesinden gelebilmek için küresel ya da uluslararası bağlamda halkla ilişkiler uygulamalarını etkileyecek faktörleri dikkate alarak hareket edilmesi gereklidir.

1978

Sriramesh ve Vercic (2003:1-2), çevresel değişkenleri halkla ilişkiler uygulamalarıyla ilişkilendirmeye çalışarak, küresel/uluslararası halkla ilişkileri açıklamaya çalışmıştır. Halkla ilişkiler uygulayıcıları tarafından bir ülkeye özgü halkla ilişkiler stratejileri tasarlamak için beş çevresel değişkenin kullanılabileceği öne sürülmüştür: siyasi ideoloji, ekonomik sistem,
aktivizm derecesi, kültür ve medya sistemi. Bu değişkenleri halkla ilişkilerle ilişkilendirmenin arkasındaki gerekçeleri üç faktörle açıklamaya çalışmışlardır: bir ülkenin altyapısı, medya ortamı ve toplumsal kültürü.

İletişim kültürü etkiler ve ondan etkilenir. Kültürün ilk kapsamlı tanımını “insanın
toplumun bir üyesi olarak edindiği bilgi, inanç, sanat, ahlak, gelenek ve diğer yetenek ve alışkanlıkları içeren karmaşık bütün” olarak yapılmıştır. Bir toplumun kültürlerini belirleyen  faktörleri belirledikten sonra, kültürün bu boyutlarını halkla ilişkiler değişkenleriyle
ilişkilendirmeden önce kültürün bir toplumda nasıl tezahür ettiğini anlamak önemlidir.

Güç mesafesi, farklı katmanların üyelerine farklı önem ve statü düzeyleri verildiği bir toplumun dikey katmanlaşmasını tanımlar. Tipik olarak, daha düşük güç mesafesine sahip toplumlar, nispeten daha yüksek sosyal hareketliliğe sahip olma eğilimindedir ve bunun tersi de geçerlidir. Güç mesafesi daha yüksek olan toplumlar ayrıca daha otoriter örgütsel yapılara sahip olma eğilimindedir

Enformasyon Sistemleri Kuramı, kültürün sözsüz bileşenlerini açıklamaya ve iletişim üzerindeki etkilerini ortaya koymak amacıyla geliştirilmiştir.

Halkla ilişkilerin diyalojik modeli paydaşlar arasında eşitlik ve hakkaniyeti korumaya çalışmasıyla bağlantılı bir yaklaşımdır.

Kişisel Etki Yaklaşımı, Halkla ilişkilerde kişisel etki modeli, kültürün bir ulusta (veya kültürde) halkla ilişkilerin gelişimini nasıl etkileyebileceğini anlamak için değerli bir çerçeve sağlar. Model, hiyerarşik, devlet/hükümet tarafından sıkı bir şekilde kontrol edilen veya adam kayırmacılığa tabi olan ülkelerde ve kuruluşlarda yaygındır.

Josephson Institute for the
Advancement of Ethics Enstitüsü’nün oluşturduğu
evrensel etik değerler şu biçimdedir:
• Dürüstlük, doğruluk, bütünlük
• Sözünü tutma
• Sadakat ve bağlılık
• Adil olmak
• Diğer insanları umursama ve önemseme
• Diğer insanlara saygı
• Sorumlu vatandaşlık/yurttaşlık
• Mükemmelin peşinden gitme
• Sorumlu olma

Bu etik değerler arasında girişimci olma yer almamaktadır.

Etiğin önündeki engelleyici faktörler ise şu şekilde belirtilmektedir:
• Profesyonel değerlerin önüne kariyerci değerlerin geçmesi

• İş güvenliğini garantiye alma
• Prestij elde etme
• Maaş/ücrete önem vermeme
• Teknisyen mantalitesi
• İletişim mekanizmalarını kullanarak doyurucu iş yapma becerisi

ş etiğinin önem kazanmasının başlıca nedenleri şu şekilde sıralanabilir (Tak, 2009):
• Toplumun sosyal açıdan sorumlu ve etik açıdan yüksek düzeyde kurumlar talep etmesi,
• Kurumların topluma zarar vermesini önlemek için etik davranışların benimsenmesi,
• Kurumların etik olmayan çalışan ve rakiplerden zarar görmelerini engelleyecek etik
davranışın yaygınlaşması,
• Çalışanların iş haklarının korunmasıdır

Erdem etiği; bireyin eylemlerinin nihai amacının “mutluluk” olduğunu savunur. Bu sebepten
dolayı, “mutluluk ahlakı” olarak da isimlendirilmektedir.

Faydacılık Teorisi: Faydacılık ilkesine göre,
bir eylem, en fazla sayıda birey için en büyük
faydayı sağlıyorsa ya da minimum sayıda birey için en düşük düzeyde zarara sebebiyet
veriyorsa ahlakidir (Özgener, 2004). Faydacı
yaklaşıma göre, bir davranışın ahlaki olarak
değerlendirilmesini sağlayan, o davranışın
oluşturacağı toplam iyi ya da kötüdür.

Kant Ahlakı: Kant, ahlak kaynağının insan olduğu düşüncesini savunmaktadır. Neyin
iyi neyin kötü olduğuna insan aklını kullanarak karar vermelidir. İnsanı diğer varlıktan ayıran en önemli özelliğin saf akıl olduğunu ve saf akıl kavramının da insanda “vicdan” olarak ortaya çıktığını ifade etmektedir

Avukat/Muhalif Modeli
Halkla ilişkilerin görevi, içinde bulunduğu hukuk sistemini hem savunan hem de karşı çıkan şekilde taraflara eşit biçimde yaklaşıp mesaj vermektir.

İki Yönlü İletişim Modeli
Bu model ilk olarak Jim Grunig tarafından geliştirilmiştir. Bu modele göre, halkla ilişkilerin rolü,çeşitli kişi, görüş ve değerlerin bir araya geldiği ve farklı sonuçların elde edildiği bir tartışma forumu oluşturmak şeklindedir. Bu modelin temel özellikleri şu şekildedir:
• Bireyler birbirlerini diyalog ortamında dinler ve bir müzakere süreci başlar.
• Taraflar istediğini tam olarak elde edemez ama bir uzlaşma zemini oluşur.
• İş birliği süreci ile etik kararlar alınması sağlanır.

"Uluslararası Etik Yasası” da denilen Atina Kuralı, 12 Mayıs 1965’te Atina’da toplanan IPRA Genel Kurulu’nda kabul edilmiştir.

Profesyonel Sorumluluk Modeli
Bir işin, profesyonel meslek dalı olarak sayılabilmesi için gerekli temel özellikler:
• Otonomi: Uygulamacının işini yapabilmesi
için dış müdahalelerin bulunmaması
• Uzmanlık: Belli bir işi yapabilmek için gerekli olan özel bilgi ve beceriler
• Sadakat: Müşteri ile profesyonel kişi arasında güvene dayalı bir ilişki kurulması
• Sorumluluk: İşin gerektirdiklerini yerine
getirirken maddi çıkarların dikkate alınmaması biçimindedir.