HAVAALANI SİSTEMİ

Doğru cevap D'dir.

Doğru cevap A'dır.

Gerekli saha uzunluğu, referans sahasının uzunluğuna göre;

Doğru cevap A'dır.

Airbus A 380;

Kod: 4 F

Uçak referans saha uzunluğu : 3350 m

Kanat açıklığı : 79,8 m

Dış ana iniş takımı açıklığı : 14,3 m

Doğru cevap C'dir.

Doğru cevap E'dir.

Bir pistin genişliğinde;

Doğru cevap E'dir.

Yukarıdaki faktörlerin hepsi apron boyutlarını belirlerken dikkate alinır, fakat en temel faktör uçak ölçüleridir. Diğer faktörlerin çoğunun apron boyutlarına olan etkisinin hesaplanmasinda bu değer bir girdi olarak kullanılır. 

Doğru cevap A'dır.

Konik yüzey, iç yatay yuzey, yaklaşma ve geçiş yüzeyleri aletsiz pist, hassas olmayan yaklaşma pisti ve hassas yaklaşma pistlerinin hepsi için zorunludur. 

Doğru cevap D'dir.

Havaalanlarının en temel elemanı olan pistler, uçakların iniş ve kalkışı için kullanılmak üzere havaalanlarında tanımlanmış olan dikdörtgen şeklindeki alanlardır. Uçaklara yolcuların bindirilmesi ve indirilmesi, posta ya da kargo yüklenmesi ve boşaltılması, yakıt doldurulması, uçakların park etmesi ve bakımları için havaalanlarında tanımlanmış olan bölümler apronlardır.

Hava tarafı elemanları ülkemizin ve dünyadaki ülkelerin hemen hemen hepsinin üyesi olduğu Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü (ICAO) tarafından belirlenen standartlar ve öneriler doğrultusunda tasarlanmaktadır. ICAO tasarım kriterlerini çeşitli ek ve dokümanlarla yayınlamaktadır. Bu ünite bu yayınlardan yararlanarak oluşturulmuştur.

Uçak referans saha uzunluğu, bir uçağın belli koşullar altında kalkışını yapabilmesi için ihtiyaç duyduğu en kısa mesafedir. Bu koşullar; uçağın kalkış ağırlığının sertifikalandırılmış olan maksimum düzeyde olması, pist rakımının deniz seviyesinde olması, atmosferin standart koşullarda olması (yani 15oC hava sıcaklığı ve 760 mm civa hava basıncı), rüzgârın sakin ve pist eğiminin ise sıfır olmasıdır.

Karar hızı, kalkış için pistte harekete başladıktan sonra uçağın durabilmesi için ve kalkış yapabilmesi için gereken mesafeleri etkilemektedir. Uçak karar hızına ulaştığında tek mo- torda arıza meydana gelirse, yerden teker kesip 10,7 metre yüksekliğe kadar tırmanabilmesi için gereken mesafe “TOD”, durabilmesi için gereken mesafe “ASD” olmak üzere, bu iki değerin aynı olduğu durumda pist başından bu noktaya kadar (yani uçağın 10,7 metre yüksekliğe ulaştığı andaki pozisyonunun yatay iz düşümü) olan mesafe, “dengeli saha uzunluğu” olarak tanımlanır.

Uluslararası ticari hava taşımacılığında kullanılacak bir pist için bazı mesafe değerlerinin belirlenip ülkelerin Havacılık Enformasyon Yayınlarında (AIP) ilan edilmesi önerilmek- tedir. Şekil 3.2’de resmedilen bu mesafeler şunlardır:

Mevcut kalkış koşusu mesafesi (TORA): Kalkmak üzere olan bir uçağın pist üzerin- deki hareketi için mevcut ve uygun olduğu ilan edilen pist uzunluğudur.

Mevcut kalkış mesafesi (TODA): Eğer aşma sahası varsa, bu sahanın TORA’ya ilave edilmesi ile oluşan uzunluktur. Aksi takdirde TORA ile TODA uzunlukları aynıdır.

Mevcut hızlanıp durma mesafesi (ASDA): Eğer durma uzantısı varsa, bu yolun TORA’ya eklenmesiyle oluşan uzunluktur. Aksi takdirde ASDA ile TORA uzun-

lukları eşittir.

Mevcut iniş mesafesi (LDA): İnmekte olan bir uçağın pist üzerindeki hareketi için

mevcut ve uygun olduğu ilan edilen pist uzunluğudur.

Uluslararası ticari hava taşımacılığında kullanılacak bir pist için bazı mesafe değerlerinin belirlenip ülkelerin Havacılık Enformasyon Yayınlarında (AIP) ilan edilmesi önerilmektedir. 

Mevcut kalkış koşusu mesafesi (TORA): Kalkmak üzere olan bir uçağın pist üzerin- deki hareketi için mevcut ve uygun olduğu ilan edilen pist uzunluğudur.

Mevcut kalkış mesafesi (TODA): Eğer aşma sahası varsa, bu sahanın TORA’ya ilave edilmesi ile oluşan uzunluktur. Aksi takdirde TORA ile TODA uzunlukları aynıdır.

Mevcut hızlanıp durma mesafesi (ASDA): Eğer durma uzantısı varsa, bu yolun TORA’ya eklenmesiyle oluşan uzunluktur. Aksi takdirde ASDA ile TORA uzun-

lukları eşittir.

Mevcut iniş mesafesi (LDA): İnmekte olan bir uçağın pist üzerindeki hareketi için

mevcut ve uygun olduğu ilan edilen pist uzunluğudur.

Uluslararası ticari hava taşımacılığında kullanılacak bir pist için bazı mesafe değerlerinin belirlenip ülkelerin Havacılık Enformasyon Yayınlarında (AIP) ilan edilmesi önerilmektedir. 

Mevcut kalkış koşusu mesafesi (TORA): Kalkmak üzere olan bir uçağın pist üzerin- deki hareketi için mevcut ve uygun olduğu ilan edilen pist uzunluğudur.

Mevcut kalkış mesafesi (TODA): Eğer aşma sahası varsa, bu sahanın TORA’ya ilave edilmesi ile oluşan uzunluktur. Aksi takdirde TORA ile TODA uzunlukları aynıdır.

Mevcut hızlanıp durma mesafesi (ASDA): Eğer durma uzantısı varsa, bu yolun TORA’ya eklenmesiyle oluşan uzunluktur. Aksi takdirde ASDA ile TORA uzunlukları eşittir.

Mevcut iniş mesafesi (LDA): İnmekte olan bir uçağın pist üzerindeki hareketi için mevcut ve uygun olduğu ilan edilen pist uzunluğudur.

Yan Rüzgâr Bileşeni: Rüzgârın pist merkez hattına dik bileşenini ifade etmektedir. Rüzgârın yandan esmesi yani yan rüzgâr bileşeni ise uçakların emniyetli bir şekil- de manevra yapmasını etkilemektedir. Emniyetli bir şekilde operasyon yapabilmek için izin verilen yan rüzgâr şiddeti (hızı) her uçağa göre değişmektedir. Bunlar nedeniyle, pisti kullanması beklenen kritik uçak tipi için pistin konumlanacağı nokta, yön ve pist sayısını belirlemede yan rüzgâr bileşeni en önemli faktördür.

Havaalanının denizden yüksekliği arttıkça iniş ve kalkış için ihtiyaç duyulan pist mesafesi artmaktadır. Çünkü deniz seviyesinden yükseldikçe havanın yoğunluğu düşmektedir. Yukarıda da bahsedildiği gibi, düşük hava yoğunluğu ise kaldırma kuvveti ve itiş gücünü azaltmaktadır. Pist uzunluğu mülkiyet sınırları veya deniz, nehir ve dağ gibi topoğrafik özelliklerden etkilenebilir. Sınırlayıcı topoğrafik koşullarda, ihtiyaç duyulan pist uzunluğu temin edilemeyebilir.

Taksiyolları, uçakların üzerinde hareket etmesi suretiyle havaalanın farklı bölümlerine ulaşmalarını sağlayan hava tarafı elemanlarıdır. Taksiyolları işlevlerine, geometrik yapı- sına ya da konumlarına göre isimler alabilmektedir. Her havaalanının güncel ve gelecek- teki tahmini trafik yoğunluğu, hizmet verilecek uçakların tipi gibi unsurlara göre ihtiyaç duyulan taksiyolu türü, miktarı ve tasarım özellikleri değişim göstermektedir.