HAVACILIK TERMİNOLOJİSİ

Hava taşımacılığında hava araçlarının kullanılması öncesinde balon (1783 yılında) sonrasında ise zeplin ile yer aldığı görülmektedir. Hava araçlarının bir kullanıcı tarafından kontrollü hareket edebilmesi için kontrol yüzeylerine ve hareket sağlanabilmesi için ise bir güç sistemine (motor grubu) ihtiyaç duyulur. 1852 yılın­da Henry Giffard güç tahriki (dıştan yanmalı bir buhar motorlu) ile zeplin uçuşunu gerçekleştirerek hava aracı ulaşımında önemli bir başlangıç yapmıştır. Giffard sonrasında, buhar motor tahriki hava araçlarında yaygın olarak kullanılmaya devam etmiştir.

Bu nedenle sorunun doğru cevabı B şıkkıdır.

Sabit kanatlı uçak fikri ise 19. YY’da bir yelken kanata istikamet kontrolünün adaptasyonu ile başlamıştır. Günümüzde yaygın olarak kullanılan sabit kanatlı hava aracı konsepti ilk olarak 1894 yılında Sir Hiram Maxim tarafından tasarlanmıştır. Bu hava aracının güç tahrikli (dıştan yanmalı bir buhar motorlu) ve iki kanatlı bir yapısı ile sonrasında tasarlanacak birçok hava aracı için bir öncü olmuştur. Zaman içerisinde buharlı motor tahrik sistemleri yerini içten yanmalı motorlara bırakmasıyla gelişmeler ivme kazanıştır.

Bu nedenle sorunun doğru cevabı C şıkkıdır.

Zaman içerisinde buharlı motor tahrik sistemleri yerini içten yanmalı motorlara bırakmasıyla gelişmeler ivme kazanmıştır. Modern motorlu uçuş çağı 17 Aralık 1903 yılında Wright kardeşlerin kendi tasarlayıp inşa ettikleri motorlu uçak ile başlamıştır. Bu uçuş sadece 10 saniye sürmüş olsa da modern havacılığın temeli ve başlangıç noktası olarak havacılık tarihinde yerini almıştır.

Bu nedenle sorunun doğru cevabı C şıkkıdır.

Tarihsel gelişime bakıldığında havayolu işletmeciliğinin ilk yıllarında (1903-1914), işletmeler filolarını balon ve zeplinlerden oluştururken, birinci ve ikinci dünya savaşı süresince sabit kanatlı uçakların filolarda olduğu görülmektedir. Askeri baskıların sivil havacılık kullanımı üzerindeki etkisinin azaltılmasıyla sivil havayolu işletmelerinin faaliyetlerinde bir artışa ve dolayısıyla filolarda daha teknolojik ve gelişmiş hava araçlarının sayısında artışa neden olmuştur.

Bu nedenle sorunun doğru cevabı B şıkkıdır.

Sıcak hava balonları temelde üç ana bölümden oluşur. Bunlar kubbe, Sepet (basket) ve burner sistemidir. Bu nedenle sorunun doğru cevabı A şıkkıdır.

Havadan hafif hava araçları güç tahrikli ve güç tahriksiz olmak üzere iki alt gurupta incelenir. Balon güç tahriksiz havadan hafif hava aracıdır. Hava içerisinde kapladığı hacmin değişimi ile hava içerisinde hareketini gerçekleştirir. Balonlar yapısal olarak farklılıklar gösterebilir. Güç tahrikli havadan hafif hava aracına örnek ise zeplindir. Balon ile aynı yapıya sahip olsa da hava içerisinde hareketinin sağlanması için bir güç kaynağı ve yönlendirici ek kontrol sistemlerine sahiptirler. Havadan ağır hava araçlarında da güç tahriksiz bir sınıflandırma olduğu görülmektedir. Sportif amaç ile kullanılan planörler bu sınıf içerisinde yer almaktadır. Ayrıca yelken kanatta bu grup içerisinde yer almaktadır. Havadan ağır olan yapının hava içerisinde hareket edebilmesi için rüzgar akışlarından faydalanılır. Günümüzde ticari amaçlı havayolu işlet­meciliğinde yoğun olarak kullanılan hava araç­ları havadan ağır güç tahrikli hava aracı grubu altında yer alır. Bu sınıftaki hava araçları uçaklar (karaya inen, denize inen ve amfibi) ve helikop­terlerdir. Havayolu işletmeleri talep ve faaliyet alanına göre ilgili hava araçlarından birisini/bi­rilerini seçmektedir.

Diğer bir havadan hafif hava aracı olan zeplin, hava gemisi ve zeplin balonu gibi farklı isimler ile de anılmaktadır. Tarihin ilk yıllarındaki hava taşımacılığında kullanılan hava araçları zeplin olduğu bilinmektedir. Bu konuda Almanya ilk bulunduğu yer olmasından dolayı zeplin ile hava taşımacılığında öncüsü olmuştur. Alman Zeplin Taşımacılığı Şirketi DELAG, Baden-Baden, Mannheim, Münih, Leipzig, Köln, Düsseldorf, Berlin, Dresden, Essen ve Frankfurt arasında Zeplinler ile yolcu taşımak için kurulmuş, düzenli tarifeli hizmet vermese de dünyanın ilk havayolu şirketi olduğu bilinmektedir. Bu nedenle sorunun doğru cevabı A şıkkıdır.

Bir balonun aksine, zeplinin uçmasını ve manevra yapmasına imkan tanıyacak yapısal özellikte ve donanımda olur. Zeplinin ana parçaları kubbe, uçuş kontrol yüzeyleri, motor ve gondoldan oluşur.

Bu nedenle sorunun doğru cevabı A şıkkıdır.

Genel bir helikopterin ana bileşenleri; kabin, gövde, iniş takımı, transmis­yon, ana rotor sistemi, kuyruk rotor sistemi ve motordur. Tipik bir küçük helikopter, gövde üzerine monte edilmiş bir pistonlu motora sahiptir. Motor, dikey ana rotor miline güç sağlayan transmisyon ile yatay veya dikey olarak monte edilebilir. Diğer bir motor tipi ise gaz türbinidir. Bu motor, yüksek beygir gücü çıkışı nedeniyle çoğu orta ila ağır kaldırma helikopterinde kullanılır. Motor, ana transmisyonu çalıştırır ve daha sonra gücü doğrudan ana rotor sistemine ve kuyruk rotoruna aktarır. Transmisyon bölümü güç sisteminde üretilen dönü hareketini ana rotor ve kuyruk rotoruna iletir.

Bu nedenle sorunun doğru cevabı E şıkkıdır.

Bir uçağı tanımlar kullanılan isim bu sınıflandırmalar içerisinde yer aldığı görülmektedir. Örneğin: tek motorlu üstten kanatlı bir eğitim uçağı gibi. Tüm sınıflandırmalarda temelde uçağı oluşturan beş ana yapı altında sınıflandırılır. Bunlar; Gövde, Kanat, Kuyruk, İniş Takımı ve Güç Sistemi’dir.

Bu nedenle sorunun doğru cevabı E şıkkıdır.

i. ana uçuş kumandaları; kanatçıklar, spoilerler, elevon (delta kanatlı uçaklarda),

ii. tali uçuş kumandaları fletnerler,

iii. yardımcı uçuş kumandaları ise flaplar, slatlar, slotlar ve sürat frenleri olarak gösterilebilir.