HAYVAN BESLEME

Rasyon dendiğinde hayvanların bir günlük enerji, protein, mineral ve vitamin gibi besin madde gereksinimlerini karşılayan yemlerin toplam miktarı anlaşılmaktadır.

Rasyon hazırlamadan önce hayvanların canlı ağırlıkları, verim düzeyleri, laktasyon sayıları, fizyolojik durumları (gebelik, laktasyon, büyüme, yu­murta öncesi, yumurta verim dönemleri gibi), kurumadde tüketim düzey­leri saptanmalıdır.

Rasyon hazırlamada kullanılan pek çok metod olmakla birlikte Pearson-Kare yöntemi ve Denklem yöntemi en eski ve en temel iki metod olarak karşımıza çık­maktadır.

Orta Enerjili Tahıllar: Arpa, çavdar, tritikale ve yulaftır.

2. Dönem: Bu dönem buzağılamadan sonraki ikinci 100 günlük dönemi kap­samaktadır. Hayvanlarda iştah artışının olduğu dönem olduğu için yem tüketi­minde bir düzelme meydana gelmekte ve kaybedilen rezerv besin maddeleri ka­zanılmaya başlanmaktadır. Bu dönemde rasyonlar düzenli hazırlandığında süt ile vücuttan atılan besin maddeleri rahatlıkla karşılanabilmektedir.

Bu yöntemde hayvanlar, yüksek verimliler, orta verimliler, düşük verimliler ve kurudakiler olmak üzere dört gruba bölünmektedir.

A,B,C ve E seçenekleri yemleme süresinin sınırlandırılmasıyla ilgilidir. D şıkkı ise yem miktarının sınırlandırılmasıyla ilgilidir.

Kanatlı kümes hayvanları enerji sınırlaması yönteminde ge­nellikle düşük enerjili karma yemlerden daha çok tüketme eğilimindedirler.

Grup yemlemesi yönteminde kaba ve yoğun yemin birlikte verilmesinin başarı ile uygu­landığı bu tarz komple yemlere Toplam Karışım Rasyonları adı veril­mektedir.

Bu yemler tozumaya neden oldukları için dikkatli kullanılmalıdır-Değirmencilik Artıkları, Fazla kullanılırsa enzimlerce desteklenmelidir-Yüksek Enerjili Tahıllar

Hayvanların dengeli ve ekonomik beslenmesi onlar için dengeli ve sağlıklı rasyon uygulamaları ile mümkündür. Bu bağlamda, rasyon dendiğinde hayvanların bir günlük enerji, protein, mineral ve vitamin gibi besin madde gereksinimlerini karşılayan yemlerin toplam miktarı anlaşılmaktadır.

Hayvancılık işletmelerinde, toplam üretim masraflarının yaklaşık % 50-70’ini yem yani rasyon giderleri oluşturmaktadır.

Rasyonlarda kullanılan yemlerin özel etkileri nedeniyle belirli oranların üzerinde kullanımı kimi zaman verimin düşmesine, ürün kalitesinin azalmasına ve hayvanlarda bazı metabolik aksaklıklara (örneğin asidoz) yol açmaktadır. Rasyonlar hazırlanırken yem hammaddelerinin en yüksek kullanım düzeyleri ve bu yemlerdeki beslemeyi sınırlayıcı maddelere (antinutritiv maddeler) dikkat etmek gerekmektedir. Yemlerde bulunan beslemeyi engelleyici maddelere pamuk tohumundaki gossipol, soya fasilyesindeki tripsin inhibitörleri örnek olarak verilebilir. Diğer yandan, özellikle süt sığırlarına verilen yemlerle süt kalitesi arasında yakın bir ilişki bulunmaktadır. Nitekim lahana, şalgam, şeker pancarı yaprakları gibi kaba yemler süte koku veren yemler olup, fazla verilmeleri sütün özelliklerini olumsuz etkilemektedir. Kuruot ve samanın rasyonda fazla olması ise kısa zincirli yağ asitleri ile doymuş yağ asitlerinin fazla olmasına neden olmakta ve tereyağının sertleşmesine yol açmaktadır.

Buğday nişastası işkembede çok hızlı parçalandığından ve hayvanlarda işkembe pH’sının düşmesi ile karakterize olan beslemeye bağlı bir aksaklığın (asidoz) oluşma riskini yükselteceğinden rasyonda % 30’dan fazla kullanmamaya özen gösterilmelidir.

Ruminant rasyonlarında melasın % 15’den fazla kullanılması yemde topaklaşma gibi sıkıntılar meydana getirmektedir.

Mısır, buğday, sorgum gibi tahıllar, yüksek enerjili tahıllar olup "Çizelge 8.3"deki verilere göre etlik piliçlerde rasyonun en az yüzde kırkını oluşturmalıdır.

Deneme- yanılma yöntemi, Pearson-Kare Yöntemi, Denklem (Cebirsel) Yöntemi, Doğrusal (Linear) Programlama Yöntemi rasyon hazırlama yöntemlerindendir. Ancak, Ruminant hayvan model yöntemi şeklinde bir rasyon hazırlama yöntemi bulunmamaktadır.

Serbest yemleme yönteminde kanatlı kümes hayvanlarının beslenmesinde  hayvanların önünde her zaman ulaşabilecekleri şekilde yem ve su serbest olarak sunulmaktadır.

Kanatlı hayvan sayısının sınırlanması kanatlı kümes hayvanlarının yemlenmesinde kullanılan sınırlı yemleme yöntemine ilişkin sınırlamalardan birisi değildir.

Grup yemlemesi  yönteminde hayvanlar süt verimine göre gruplara bölünmekte ve her grubun gereksinim duyduğu besin maddeleri dikkate alınarak yemlenmektedir. Bu yöntemde hayvanlar, yüksek verimliler, orta verimliler, düşük verimliler ve kurudakiler olmak üzere dört gruba bölünmektedir. Verimsizler ise bunlardan birisi değildir.