İDARE HUKUKU - Deneme Sınavı - 17

Adli kolluk tam teşekküllü karakolların olduğu yerlerde bulunurken, idari kolluk her yerde bulunur. Buna göre doğru cevap A şıkkıdır.

MİT Başkanlığı uhdesinde, devletin genel ve milli güvenliğine ilişkin konulardan sorumlu olan kolluk siyasi polistir. Buna göre doğru cevap E şıkkıdır.

Ceza infaz kurumları ve tutukevlerinin dış korunmalarını yapmak görevi jandarmanındır. Buna göre doğru cevap B şıkkıdır.

Cumhurbaşkanı, kanunda düzenlenmeyen konularda kamu düzenini sağlamak için Anayasamızın 104. Maddesine göre Cumhurbaşkanı Kararnamesi çıkarmaya yetkilidir. Buna göre doğru cevap A şıkkıdır.

Merkezi idare ve mahalli idareler adına düzenleyici kolluk işlemi yapmaya yetkili olan İçişleri Bakanı yönetmelik çıkarma yetkisine sahiptir. Buna göre doğru cevap D şıkkıdır.

Dirlik ve esenlik, kamu düzeninin geleneksel unsurlarından biridir. Diğer seçeneklerde verilenler, küreselleşmeyle beraber değişen sosyal, ekonomik, siyasal ve hukuki parametrelerle kamu düzeninin kapsam ve içeriğinin değişmesi, genişleyip zenginleşmesiyle ortaya çıkmıştır.

Dirlik ve esenlik kamu huzuru, selameti, saadeti veya sükûnu olarak da ifade edilebilir. Dirlik ve esenlik unsuru, hayatın olağan akışını bozacak her türlü düzensizlik ve kamu huzurunu bozucu karışıklıkların olmaması, toplumsal huzur, sükûnet ve barışın hüküm sürmesini ihtiva eder. Dirlik ve esenliği bozucu durumlar zaman ve mekâna göre de farklılıklar gösterebilmektedir.

1937 tarih ve 3201 sayılı ETK’de polis üç ayrılmaktadır:
1. İdari polis: Toplumsal genel kamu düzenini sağlamakla sorumlu olan kolluktur.
2. Siyasi polis: MİT Başkanlığı uhdesinde, Devletin genel ve milli güvenliğine ilişkin konularda sorumlu kolluktur.
3. Adli polis: Asgari tam teşekküllü bir polis karakolu bulunan yerlerde, adli işlerle uğraşmak üzere Emniyet Genel Müdürlüğünce kadrodan ayrılan bir kısımdır.

Jandarmanın sorumluluk alanlarında genel olarak görevleri şunlardır:
a. Mülki görevleri: Emniyet ve asayiş ile kamu düzenini sağlamak, korumak ve kollamak, kaçakçılığı men, takip ve tahkik etmek, suç işlenmesini önlemek için gerekli tedbirleri almak ve uygulamak, ceza infaz kurumları ve tutukevlerinin dış korunmalarını yapmak, aşağıda yer alan adli ve askeri görevler dışında kalan ve diğer kanun ve nizam hükümlerinin icrası ile bunlara dayalı emir ve kararlarla Jandarmaya verilen görevleri yapmak,
b. Adli görevleri: İşlenmiş suçlarla ilgili olarak kanunlarda belirtilen işlemleri yapmak ve bunlara ilişkin adli hizmetleri yerine getirmek,
c. Askeri görevleri: Kanunlarla ve Cumhurbaşkanlığı kararnameleriyle verilen askeri hizmetleri yerine getirmek.

İdarî kolluk, Devlet tüzelkişiliği ve mahalli idareler (il özel idaresi, belediye ve köy) hatta kamu tüzel kişileri adına ifa edilir. Adli kolluk ise,  sadece Devlet tüzel kişiliği kapsamında
ifa edilir.

Adlî kolluk faaliyetleri gerçekleştiren görevliler, görevlerinden dolayı işledikleri suçlarda doğrudan Cumhuriyet Savcısı tarafından soruşturulur. Ceza Muhakemesi Kanunu’na göre takibat yapılır.

Belediyenin kolluk kuvveti zabıtadır. Zabıta, 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 51. maddesinde düzenlenmiştir. Bu maddeye göre, Belediye zabıtası; beldede esenlik, huzur, sağlık ve düzenin sağlanmasıyla görevli olup bu amaçla, belediye meclisi tarafından alınan ve belediye zabıtası tarafından yerine getirilmesi gereken emir ve yasaklarla bunlara uymayanlar hakkında mevzuatta öngörülen ceza ve diğer yaptırımları uygular.”
Ayrıca bu kanuna göre, görevlerini yaparken zabıtaya karşı gelenler, kolluk kuvvetlerine karşı gelenler gibi cezalandırılır. Zabıtanın, polis ve jandarma gibi silah taşıma yetkisi yoktur.

Özel güvenlik komisyonu, 5188 sayılı Özel Güvenlik Hizmetlerine Dair Kanunda belirtilen özel güvenlikle ilgili kararları almak üzere, valinin görevlendireceği bir vali yardımcısının başkanlığında il emniyet müdürlüğü, il jandarma komutanlığı, ticaret odası başkanlığı, sanayi odası başkanlığı temsilcisinden oluşur.

Merkezi idari kolluk makamları ve kolluk alanında kabul edebilecekleri düzenleyici işlemler şunlardır:
1. Cumhurbaşkanı → Cumhurbaşkanlığı kararnamesi, yönetmelik ve genelgeler çıkarır.
2. İçişleri Bakanı → yönetmelik çıkarır.
3. Valiler → genel emir çıkarır.
4. Kaymakamlar → zabıta alanında genelgeler çıkarabilirler.

Merkezi idare ve mahalli idareler adına düzenleyici kolluk işlemi yapmaya yetkili olanlar
“kolluk makamları” şöyle gösterilebilir:
Merkezi idare adına:
• Cumhurbaşkanı: Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ve yönetmelik
• İçişleri Bakanı: Yönetmelik
• Valiler: Genel emir
•Kaymakamlar: Zabıta alanında genelgeler çıkarmak suretiyle düzenleyici işlem yapabilirler.
Mahalli idareler adına:
• İl genel meclisi: Yönetmelik
• Belediye meclisi: Yönetmelik çıkarmak suretiyle düzenleyici işlem yapabilirler.

Toplumsal güvenlik, asayiş ve emniyetin sağlanması, devamı ve korunmasından kolluk teşkilat, personel ve makamlarının yer aldığı İçişleri Bakanlığı sorumluyken; 1982 Anayasası’nın 117. maddesi uyarınca millî güvenliğin sağlanmasından ve Silahlı Kuvvetlerin yurt savunmasına hazırlanmasından, Türkiye Büyük Millet Meclisine karşı, Cumhurbaşkanı sorumludur.

Kamu gücünü haiz kamu otoritelerinin, kamu düzeninin sağlanması ve bu düzenin devamı maksadıyla gerçekleştirdikleri Anayasal ve kanuni sınırlar ve yetkiler kapsamında kamu özgürlüklerini sınırlayıcı tüm iş, işlem, düzenleme, eylem, faaliyet, etkinlik, örgüt ve personeli kolluktur

Maddi güvenlik

Küreselleşmeyle beraber değişen sosyal, ekonomik, siyasal ve hukuki parametrelerle kamu düzeninin kapsam ve içeriği de değişmekte, genişleyip ve zenginleşmektedir. Bu bağlamda, kamu düzeninin yeni unsurları olarak literatüre giren kavramlar şunlardır:

İnsan Onuru, Estetik, Ekonomik Kamu Düzeni, Ekolojik Kamu Düzeni

kamu huzuru, selameti, saadeti veya sükûnu olarak dirlik ve esenliktir.