İDARE HUKUKU - Deneme Sınavı - 2

Özel hukukta kusursuz sorumluluk, kanunda
tek tek sayılarak (adam çalıştıranın sorumluluğu,
bina sahibinin sorumluluğu, araç işletenin sorumluluğu…gibi) düzenlenmiştir. İdare hukukunda ise
kanunla değil, içtihatla kabul edilmiştir. Bu bakımdan da genel itibariyle “risk ilkesi” ve “kamu külfetleri
karşısında eşitlik ilkesi” şeklinde iki ilke çerçevesinde
idarenin kusursuz sorumluluğu kabul edilmiştir

Ulaştırma hizmetlerine özel bir riskin kabul edilmesi durumu söz konusu değildir.

Terör eylemleri bu tür bir kusursuz sorumluluk değildir.

İdarenin sorumluluğunun söz konusu olabilmesi için, (1) idarî davranış, (2) zarar, (3) illiyet bağı şartlarının gerçekleşmiş olması gerekir.

Manevi zarar da olabilir.

Mücbir sebep, davalı idarenin yürüttüğü faaliyetin dışında cereyan eden, önceden öngörülmesi ve önlenmesi mümkün olmayan nitelikteki olaydır.

Meslek kurallarının ihlal edilmesi durumunda disiplin sorumluluğu ile karşılaşılır. Bu nedenle doğru şık “b”dir.

Bir kişinin haksız fiil veya sözleşmeye aykırı davranış ile başkasına verdiği zararı karşılaması hukuki sorumluluğu ifade eder.  Bu nedenle doğru şık “c”dir.

İdare kendi eylem ve işlemlerinden doğan zararı ödemekle yükümlüdür hükmü, idarenin mali sorumluluğunu işaret etmektedir. Bu nedenle doğru şık “b”dir.

İdare hukukunun içtihada dayalı hukuk olmasının en bariz misali idarenin sorumluluğudur. Bu nedenle doğru şık “c”dir.

Hizmetin kurulmasında, düzenlenmesinde ya da işleyişindeki bir bozukluğu, ak­saklığı ve eksikliği, hizmet kusuru ifade etmektedir. Bu nedenle doğru şık “a”dır.

Hizmetin gereği gibi, beklenildiği gibi yürütülmemesi sebebiyle bir zarar meydana gelmiş ise, buna hizmetin geç işlemesi adı verilir. Bu nedenle doğru şık “a”dır.

Yıkılma tehlikesi olduğu bildirildiği halde, belediye binayı yıkmamışsa ve bina kendiliğinden yıkılarak kişilere zarar vermişse, hizmetin hiç işlememesi söz konusudur. Bu nedenle doğru şık “e”dir.

Yürütü­len görevden ayrılamayan kusur, hizmet kusuru niteliğindedir. Bu nedenle doğru şık “a”dır.

Zararın giderilemez oluşu, idare hukukundaki kusursuz sorumluluğun özelliklerinden biri değildir. Bu nedenle doğru şık “e”dir.

Doğal afetler,  idare hukuku öğretisinde risk ilkesi gereğince idarenin kusursuz sorumluluğuna yol açabilecek du­rumlardan değildir. Bu nedenle doğru şık “d”dir.

Hukuk biliminde sorumluluk kavramının siyasî sorumluluk, cezaî sorumluluk, disiplin sorumluluğu ve hukukî sorumluluk çeşitleri bulunmaktadır.

Özel hukuk alanında kişilerin hukukî (malî) sorumluluğu borç ilişkisine dayanmaktadır. Borç ilişkisi, sözleşmeye, haksız fiile ya da sebepsiz zenginleşmeye dayanmaktadır. Yine özel hukukta “kusursuz sorumluluk” halleri de kabul edilmektedir.

Geniş anlamda idarî sorumluluk: Geniş anlamda idarî sorumluluk, Devletin malî sorumluluğunu ifade eder. “Devletin hukukî sorumluluğu” denildiğinde Devletin, yürütme/idare yanında, yasama ve yargı organlarının faaliyetleri sebebiyle malî sorumluluğunu da kapsamaktadır. Dar anlamda idarî sorumluluk: Dar anlamda idarî sorumluluk ise, işlevsel anlamda idarenin kamu hukukuna tabi faaliyetlerinden doğan zararların tazminine yönelik kurallar ve ilkeleri ifade etmektedir. E seçeneği dar anlamda idari sorumluluk kapsamındadır.

İdarenin sorumluluğunun pozitif temeline ilişkin olarak Anayasanın 125. maddesinde yer alan “idare kendi eylem ve işlemlerinden doğan zararı ödemekle yükümlüdür” hüküm ile İdarî Yargılama Usûlü Kanununun 2/1-b. maddesinde tam yargı davasının tanımı yapılırken “İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları” şeklindeki hüküm bulunmaktadır. Bu genel düzenlemeler dışında, idare hukukundaki sorumluluk ilkeleri tamamıyla içtihat-öğreti tarafından geliştirilmiştir. İdare hukukunun içtihada dayalı hukuk olmasının en bariz misali “idarenin sorumluluğu” konusudur. Yukarıdaki düzenlemeler dışında, kusura dayalı sorumluluk (hizmet kusuru), kusursuz sorumluluk ilkeleri (risk ilkesi, kamu külfetleri karşısında eşitlik ilkesi) tamamıyla içtihatlarla oluşturulmuştur.