İKTİSADİ BÜYÜME

Yakınsama: Solow modelinde aynı yapısal özelliklere ve eşit teknoloji düzeyine, aynı nüfus artış haddine, aynı yıpranma oranına sahip ülkelerden kişi başına düşen milli geliri düşük olanların kişi başına düşen geliri yüksek olanları onlardan daha hızlı büyüyerek yakalayabileceğini ileri süren öngörüdür.

Ekonomik Küreselleşme
Ticaretin, üretimin, yatırımın, finansal faaliyetlerin, teknolojinin,
ekonomik sistem ve ideolojilerin uluslararasılaşması ve
bağımlılaşması sürecidir.

Kültürel Küreselleşme Ulusal kültürlerin farklı ulusal kültürlerden etkilenmesi veya onları etkilemesi, belirli ulusal kültürlerin yaygınlaşması sürecidir.

Dünya toplam GSYH’sinde ihracatın payı 1970’lerde % 10 civarında iken 2004’te %25’lere kadar yükselmiştir.

Finansal küreselleşme düzeyi ile ilgili çeşitli göstergeler kullanılmaktadır. Bunlardan bazıları şu şekilde sıralanabilir:
• Uluslararası sermaye akımları üzerine konulan/kaldırılan resmi kısıtlamalar hakkında IMF’ye sunulan ulusal raporların değerlendirilmesi
• (Gayri safi özel sermaye girişleri + Gayri safi özel sermaye çıkışları)*100/GSYH
• Yabancı varlık ve yabancı borçlanmanın ihracat ve ithalatın toplamına oranı
• Yabancıların satın aldığı hisse senetleri, doğrudan yabancı yatırımların aktifleri ve yabancı toplam
borç miktarının ihracat ve ithalatın genel toplamına oranı
• Finansal varlıkların toplam değerinin GSYH’ye oranı
• Cari işlemler dengesinin GSYH’ye oranı
• Ülkelerin faiz oranlarında görülen yakınlaşma
• Dünyadaki toplam döviz alışverişlerinin hacmi
• Doğrudan yabancı yatırımlar stokunun GSYH’ye oranı
• Doğrudan yabancı yatırımlar çıkışı veya girişi/toplam dünya DYY stoku
• Toplam portföy yatırımlarının GSYH’ye oranı

İş gücünün küreselleşme düzeyi ile ilgili çeşitli göstergeler kullanılmaktadır. Bunlardan bazıları şu şekilde sıralanabilir:
• Nüfusun yüzdesi olarak göçmen stoku
• Kıtalar arası göç miktarı
• Dünya göçmen stokunda kıtaların payı (%)
• Ülkelerin uygulamış olduğu ortalama ücretlerde yakınlaşma

Klâsik Büyüme Teorisi
Dış ticaret uzmanlaşmayı sağladığı için büyümenin motorudur. Dış ticaret
sayesinde üretim fazlası satılabilir. Dış ticaretin teknoloji ve bilgi transferi
gibi dinamik kaynakları teoriye dahil edilmemiştir.

Post-Keynesyenler ekonomik büyümede toplam talebin önemine dikkat
çekerler. Uluslararası ticaretin ekonomik büyüme üzerindeki etkisi
değerlendirilirken talep artışındaki farklılıkların büyüme oranlarının da
farklılaşmasına yol açtığı belirtilir. Talep üzerindeki en büyük kısıt ise
ödemeler dengesidir. Ödemeler dengesinin durumu ise ülkenin ihracatının
mı yoksa ithalatının mı baskın olduğuna göre değişir. Talepteki değişmeler
ödemeler dengesi sorunu ortaya çıkarmadığı sürece üretim kapasitesinin
kullanımını artırı ve daha fazla yatırım ve teknik değişmeye, dolayısıyla
büyümeye neden olur.

Çarpan etkisi ile ihracatın artması Serbest Dış Ticaretin Sağlayabileceği Olumlu Etkilerden biri değildir.

1980’li yıllara kadar ve özellikle 1960’lı ve 1970’li yıllarda, kalkınma yolunda çaba gösteren ülkelerin uyguladıkları stratejilerde “ithal ikamesine dayalı kalkınma stratejisinin” ağırlıklı olduğu görülmüştür.

Güney Avrupa altın çağ olarak kabul edilen  1950-1973 dönemi ortalama büyüme oranlarına göre en fazla büyüme gerçekleştirmiştir.

Ticari küreselleşmenin bazı göstergeleri şu şekilde sıralanabilir: • Reel dış ticaretin büyüme oranı, • Ticari hizmetler ihracatının sanayi malları ihracatına oranı, • İmalat sanayi ürünlerinin toplam ihracattaki payı, • Dış ticaret hacminin (ithalat + ihracat) GSYH’ye oranı, • İhracatın veya ithalatın GSYH’ye oranı, • İthalat vergilerinin toplam ithalat hacmine veya GSYH’ye oranı, • Gizli ithalat engelleri, • Kıtalar arası dış ticaretin büyüme oranı, • Ortalama tarife oranı ve değişimi.

Uluslararası ticaretin tamamen serbest olduğu ortamlarda aynı malların fiyatının birbirine eşitleneceğini ifade eden iktisadi kanundur. Örneğin iki ülkede yetişen buğdayın kilogram fiyatı bu kanuna göre zaman içinde birbirine eşitlenecektir. Bu kanunun işlemesi ve tek fiyatın ortaya çıkması için ülkeler arasında vergi farklılıkları kalkmalı, taşıma maliyetleri sıfıra eşit olmalı ve mallar birbirinin aynı (homojen) olmalıdır.

Finansal küreselleşme düzeyi ile ilgili çeşitli göstergeler kullanılmaktadır. Bunlardan bazıları şu şekilde sıralanabilir:

Üretimin küreselleşmesi, şirketlerin sınır ötesinde bağlı şirket kurarak, yatırım yaparak, iştirake girerek veya fason imalat anlaşmaları yoluyla üretim faaliyetlerini çeşitli ülkelere yaymaları, üretimin farklı aşamalarını ve şirketin üretim, pazarlama ve finans gibi birbirinden farklı işlevlerini başka ülkelerde yerine getirmeleridir.

Teknolojinin küreselleşme düzeyi ile ilgili çeşitli göstergeler kullanılmaktadır. Bunlardan bazıları şu şekilde sıralanabilir:

İthal ikameci sanayileşme stratejisi küreselleşme derecesini azaltıcı faktörlerden biridir.

Karşılaştırmalı Üstünlükler küreselleşme derecesini arttırıcı faktörlerden biridir.

Neo-Klâsik Büyüme Teorisine göre, dış ticaret üretim faktörlerinin etkin kullanımını sağlar. Dış ticaret sadece düzey etkisine sahiptir, uzun dönemli büyüme üzerinde etkisi yoktur. Uzun dönemli büyümenin belirleyicisi dışsal teknolojik değişmedir.

Uluslararası ekonomik bütünleşme sonunda ülkelerin toplam beşeri sermaye stoklarının artacağını bunun da büyüme oranını yükselteceğini öne süren iktisatçı Romer’dir.