İKTİSADİ KALKINMA

Nüfus Projeksiyonları: Doğum, ölüm ve göç hareketlerinin ilerdeki eğilimleri ile ilgili belli varsayımlara dayanarak, nüfusun gelecekteki gelişmesi hakkında yapılan tahminlerdir.

Nüfus artış oranı ise, doğum oranı ve ölüm oranı arasındaki farka net göç oranının eklenmesi ile elde edilir.

Gelişmekte olan ülkelerde nüfus piramidi üçgen biçimindeyken gelişmiş ülkeler arasında yer alan Almanya’nın nüfus piramidi mantara benzemektedir.

Demografik geçiş teorisinin orijinalinde dört aşama yer almaktadır. Bu aşamalar:

Birinci aşama: Yüksek doğum ve yüksek ölüm oranları

İkinci aşama: Ölüm oranlarında düşüş

Üçüncü aşama: Doğum oranlarında düşüş

Dördüncü aşama: Düşük doğum ve düşük ölüm oranları

Net kalkınma hızı (kişi başına düşen gelir artışı) = Gelir artış hızı-Nüfus artış hızıdır. Gelir artış hızı, nüfus artış hızından yüksekse net kalkınma hızı pozitif olur, kişi başına düşen gelir artar. Tersine nüfus artış hızı, gelir artış hızından yüksekse net kalkınma hızı negatif olur, kişi başına düşen gelir azalır.

Richard R. Nelson’un 1956 yılında yayınladığı “Düşük Düzeyli Denge Tuzağı Teorisi” başlıklı makalesi Malthus’un ortaya koyduğu gelir artışı ile nüfus artışı arasındaki ilişkiye dayanmaktadır. Bu teori ekonomik gelişme sürecinin farklı aşamalarında, yani farklı kişi başına gelir düzeylerinde, nüfus ve gelir artışını temsil eden eğrilerin pozisyon ve biçimlerinin karşılaştırılmasından ibarettir. Nelson’un analizinde üç değişken dikkate alınmıştır. Bunlar; nüfus artışı, gelir artışı ve kişi başına düşen gelirdir. Bu teoriye göre, düşük gelir düzeyindeki ekonomilerde, nüfus artışının nedeni, ölüm oranındaki düşmedir.

Nüfus Artışı ve İşgücüne Katılım: Toplam nüfus arttıkça işgücü arzı da artmaktadır. Nüfus artış hızında meydana gelen bir değişme, işgücü arzı üzerindeki etkisini ancak 15-20 yıl sonra gösterebilir.

Eğitim ve sağlık dışında işgücünün verimliliğini artıran başka beşeri sermaye unsurları da bulunmaktadır. Bunlar; beslenme, sosyal sermaye, fiziki ve beşeri sermayenin tamamlayıcılığı, ücret düzeyi ve motivasyondur