İLETİŞİM BİLGİSİ - Deneme Sınavı - 19

Gürültü, kodlama ve kodaçımı sürecinde ileti ya da mesajın anlaşılırlığına engel olan bir faktördür. Bu soruda da gürültünün kaynaktan gelen mesajın alıcı tarafından alınmasını engellediği görülmektedir.

Yeğlenen okumada kaynaktan gelen mesaja, alıcı kaynağın istediği biçimde yani kaynağın istediği doğrultuda duygu, düşünce, davranış, tutum ve alışkanlık değişikliği göstererek yanıt verir.

Öğrencinin yaptığı işlem kodlama ve kodaçımı işlemidir. Burada öğretmen kaynak kişi olarak konu ile ilgili duygu ve düşüncelerini kodlar yardımıyla mesaj haline getirmiştir. Bu iletiyi ya da kodu alan öğrenci kendi deneyimlerinden yola çıkarak bu iletiye bir anlam yükleyerek kodaçımını gerçekleştirmiştir.

Kodaçımı kodlama işlemi yapılarak ileti ya da mesaj hâline getirilen duygu, düşünce, tasarı ya da hayallere anlam yüklenmesidir. Bu soruda da baba gönderdiği mesajı oğlu başarılı bir şekilde alamadığı gerekçesi ile yani kodaçımı yapamadığı gerekçesi ile serzenişte bulunmaktadır.

Herhangi birisiyle (alıcı) iletişim kurma niyetinde olan bir kişinin (kaynak) tasarılarının, düşüncelerinin ya da duygularının sözlü ya da sözsüz biçimine ileti ya da mesaj denir.

İletişim sözlü ya da sözsüz sembollerden yani harflerden ve cümlelerden oluşur. Başka bir ifadeyle iletişim sözlü olmak zorunda değildir.

Sunumsal, temsili ve mekanik olarak üçe ayrılan araçlar iletişim sürecinin önemli ögelerindendir. Ses, yüz ve beden sunumsal araçlardandır. Resim, fotoğraf, kitap ise temsili araçlardandır. Son olarak radyo, televizyon ve telefon ise mekanik araçlardandır.

Muhalif okumada,  kültürel bağlamın içinden çıkan ve kodlanarak alıcıya ya da hedef kişiye gönderilen ileti ya da mesaj olarak metnin istediği okuma gerçekleşmez. İstenilen okuma biçimini hedef kişi fark ederek, kendine dayatılan okuma biçiminin dışında bir düşünce ile okumasını gerçekleştirir.

Kodlama- Kodaçımı

Konuşmanın ne olduğu değerlendirilirken dört boyutu sıralanabilir. Bunlar:

• Fiziksel
• Fizyolojik
• Psikolojik
• Sosyolojik boyutlardır. 

Bunlar konuşmanın ne olduğunu tanımlamaya  çalışırken bakacağımız ve bize konuşmanın farklı değerlendirilme biçimlerini gösteren boyutlar olarak düşünülebilir. Doğru cevap D'dir.

Konuşmanın anlamını değerlendirebileceğimiz  bir başka boyutu toplumsal yani sosyolojik boyuttur.  Dil sayesinde insanlar doğadaki yalnız kalamazlıklarından kurtulmuş ve böylece "insan sosyal bir varlıktır" tanımını taşır olmuşlardır. Dil ile dış dünyayı anlamlandırırız ve bu anlamlandırma sırasında da içinde bulunduğumuz toplumun değer yargılarını ve kültürünü paylaşır, bütünleşir, yeniden üretir ve toplumun bir üyesi olarak varlığımızı devam ettiririz. Doğru cevap C'dir.

Ünlem kuramı hayvanlardaki iletişim örneklerinden yola çıkarak ilkel insanların da coşkusal tepkilerini dile getirdikleri ünlemlerle konuşmanın başlamış olabileceği görüşünü paylaşanların değerlendirdikleri bir kuramdır. 

Yansıtma kuramı insanın ilk önce doğadaki sesleri yansılaması ile konuşmanın ortaya çıktığını söylemektedir. 

İş şarkısı kuramı ise konuşmanın ortaya çıkışını ilkel insanın birlikte çalışmasına bağlamaktadırlar. 

Jest kuramı bedensel hareketler olan jestleri çoşkuların ve duyguların dile geldiği içgüdüsel hareketler olarak ele almaktadır. Jestler çocukların konuşmayı öğrenmelerinde ilk gözlenen davranışlardır. İlkel kabilelerin dillerinde de yaygınlık göstermektedirler.

Toplumsal denetim kuramı diğer dört kuramda olmayan bir kavramı içerir. Bu kavram toplumsal denetim dürtüsüdür. Bu eylem simgesel bir biçimde diğer bireylerin davranışlarında denetim sağlamak ve kendi kişisel beklenti ve gereksinimlerini doyurmak amacına yönelik olarak gelişmiştir. 

Doğru cevap A'dır.

Dil algılarımızı, yorumlarımızı, yargılarımızı ve bilgilerimizi üretmemizde temel bir etkendir. Dış dünyayı algılamamızı ve örgütlememizi, yine dış dünya hakkında düşünmemizi ve ona anlam vermemizi sağlar. Hatta hiç var olmamış ve olmayacak şeyleri de düşünebilmemize olanak tanır. Dili ve konuşmayı yalnızca bir adlandırma ya da şeyleri temsil eden simgeleri yan yana dizme işlemi olarak göremeyiz. Dil ve konuşma anlam yaratma ve paylaşmayı sağlayan simgesel bir etkinliktir. Bu açıdan dilin ve konuşmanın insan yaşamındaki anlamının anlaşılması insanın yaşayış ve dünyayı algılayış biçiminin anlaşılmasına da olanak verecektir. Doğru cevap D'dir.

Bilgi hiyerarşik düzeylerden oluşur. Konuşmacı bu düzeyler arasında belli bir seviyede olmalıdır ki konusuna hâkim olsun. Bilgi hiyerarşisindeki bu düzeyleri şöyle sıralayabiliriz:
• Veri (data)
• Malumat, enformasyon(information)
• Bilgi (knowledge)
• Anlayış, kavrayış (understanding)
• Bilgelik (wisdom)
Doğru cevap C'dir.

İyi bir konuşmacı;

Doğru cevap E'dir.

Açılış ile dinleyicilerinin dikkatini çekmek kadar kapanışta hatırlanacak bir bitirişle gitmek de önem arz etmektedir. Nasıl ki açılış çengeli dinleyicilerin dikkatini konuşmaya çektiyse, sonuç fikirleri de onların olumlu bir izlenimle ayrılmalarını sağlamalıdır. Son cümleler akıllıca, iyi yazılmış ve hatta alıntılanabilir cümleler olmalıdır. Bir çengel kapanış fikri olarak kullanabileceği gibi bunun için farklı yollar da önerilebilir. Bu kapsamda çemberi tamamlamak, eyleme çağırmak, güçlü ve iyi yazılmış bir cümle kullanmak ya da geleceğe işaret etmek gibi yollara başvurulabilir. Çemberi tamamlamak: Eğer konuşmanızın sonunda, konuşmanızın başındaki bir imgeye, ögeye dönebilirseniz bu size sanatsal bir bitiriş imkânı da sağlayacaktır. Sadece açılış çengelinizi tekrar etmeyi düşünmeyin. Bu sadece izleyiciyi sıkacaktır. Bunun yerine açılıştaki bir şeyi alıp onu farklı bir bakış açısından ve tüm konuşma boyunca dikkat çektiğiniz noktalar açısından tekrar ele alabilirsiniz. Bu kapsamda doğru cevap A'dır.

Kendimize yapıştırdığımız tüm etiketler geçmişimizden gelmektedir. Şu dört nevrotik cümle sizi gelişimden, yaşamınızı daha heyecanlı, doyumlu yapmaktan da alıkoyan bağlantılardır aynı zamanda:
• Ben buyum
• Hep böyle oldum
• Elimden gelen bir şey yok
• Bu benim doğamda var
Bunlar sizi daha ileriye gitmenizde engelleyen cümlelerdir. Öncelikle bunları ifade etmekten kaçınmalısınız. Bunu sürekli kullandığınızda hep olduğum gibi kalmaya niyetliyim de demiş olursunuz. Aynı zamanda bunlar kendinizi savunmanıza da yardım etmektedir. Fakat bu düşünceler ve etiketleri kendinizden daha değerli kılarak geçmişten kaynaklanan bu cümle ve etiketlere bugünkü yaşamınızın denetimini de onlara vermiş oluyorsunuz. Ayrıca aynı durumu devam ettirmek için birer mazeret olarak da değerlendirmiş olursunuz. Yukarıdaki dört cümle yerine;
• Ben iyi konuşamam yerine ben iyi konuşamazdım,
• Elimden gelen bir şey yok yerine çalışırsam
değişebilirim,
• Hep böyle oldum yerine değişeceğim,
• Benim doğam bu yerine bunun doğam olduğuna inanırdım gibi cümleleri kullanabilirsiniz. Doğru cevap B'dir.

Konuşmanın fiziksel olarak değerlendirilmesi ses dalgalarının oluşturulması taşınması ve kulak aracılığıyla algılanması süreci olarak tanımlanabilir. Doğru cevap E’dır.

Konuşmanın ve dilin kökeni ile ilgili bilimsel ve sistematik yaklaşımlar ünlem kuramı, yansıtma kuramı, iş şarkısı kuramı, jest kuramı ve toplumsal denetim kuramıdır. Doğru cevap A’dir.

Kültürler dün­ya tarihinde hiç görülmemiş bir hız ve yakınlıkla birbirleriyle arşılaşmamışlardır denebilir. Yeni ile­tişim teknolojileri, kitle iletişimi ve küreselleşme ile bir yandan tüm kültürler birbirlerinden daha fazla haberdar olmakta ve etkileşime geçmekte bir yan­dan da hâkim kültüre daha fazla maruz kalmak­tadırlar. İşte dil, söz ve konuşma konusundaki de­ğişmenin bir başka boyutu da küreselleşme ve yeni iletişim teknolojilerinin de hız verdiği bu etkileşim­dir. Doğru cevap D’dir.