İLETİŞİM ORTAMLARI TASARIMI

İletişim tasarımı içerisinde web tasarımında aşağıdaki unsurlar, tasarıma ilişkin bir kısım düşünsel temellerin oluşmasını sağlayacaktır.

Web tasarımındaki beş alan şunlardır:

Görsel mantık olarak tasarımda objelere odaklanmayı sağlamada şunlardan yararlanılmaktadır:

Doğru cevap A.

Web tasarımının yazı, görseller, ses, video gibi tüm parçaları düşünüldüğünde; web piramidinin bu parçalarına bakmak gerekir. Piramidin içindeki tuğla, piramidin oluşumunu sağlayan temel unsur olup, web tasarımında bunun karşılığı “içerik” tir. İçerik ne kadar sağlam olursa piramidin yapısı da o kadar sağlam olacaktır. Piramidin tabanını oluşturan iki unsur olan biçim (görseller) ve fonksiyon (teknoloji), kullanıcı ve tasarımcı yönünden önem taşımaktadır. Piramidin tabanının oluşmasında; içerikle birlikte, kullanıcı açısından görsellik, tasarımcı açısından da teknolojik fonksiyon bir başlangıç noktası oluşturmaktadır.  Doğru cevap A.

Sitelerin yayım amacına göre iki ana sınıflandırma yapılmaktadır:

Öze Yönelik Gruplamalar, Görsel Gruplamalar.

Öze yönelik gruplamalar: Enformasyon siteleri, Alışveriş siteleri, Topluluk, cemiyet siteleri, Eğlence siteleri, Diğer siteler, Organizasyonel sitelerdir.

Doğru cevap A.

Organizasyonel siteler: Bunlar, bir örgütsel yapı tarafından oluşturulup yayımlanan siteler olup beş ana başlıkta ele alınmaktadır: Ticari siteler, Devlet siteleri, Eğitim siteleri, Yardım kuruluşları siteleri, Kişisel siteler. Doğru cevap A.

Statik web sayfalarının özellikleri şunlardır:

Dinamik web sitelerinin özellikleri şunlardır:

Doğru cevap A.

Bir web sayfasına yerleştirilecek unsurlar için görsel mantık prensipleri gibi tasarım kopseptlerini de göz önünde bulundurmak gerekmektedir. Bunlar: Denge, Kontrast ve Odak, Basitlik, Tekrarlama. Doğru cevap A.

Web tasarımında tasarımcılar; yazı karakteri, illüstrasyon ve beyaz boşluk olarak üç araç kullanmaktadır. Doğru cevap A.

Tasarım, içeriği oluşturan enformasyon öğelerinin görsel bir sunumu olup, enformasyonun sunum şekil ve sürecini ifade etmektedir. Web tasarımı; web sitesinin görüntülenen grafik arayüzünün, menü ve erişim yapısının kullanımı kolay, bilgiye en kısa yolla ulaşabilecek, işlevsel ve hızlı bir yapıda oluşturulması amacıyla kullanılan teknik ve estetik yöntemlerdir. İyi web tasarımı, sitenin içeriğini kullanıcılara etkin, hoşa giden ve çoğu zaman da eğlenceli bir tarzda, sitenin kendi prensipleri ve değerlerinin aktarıldığı bir tarzda sunulmasıdır.

Web tasarımı çoğunlukla, tasarımcı ve onun beğenileri çerçevesinde yapılır, ziyaretçilerin beklentileri göz önünde bulundurulmaz. Oysaki tasarımın, ziyaretçilerin beklenti ve beğenileri çerçevesinde yapılması gereği bulunmaktadır. Bu, “kullanıcı odaklı tasarım” olarak da ifade edilmektedir.

Web tasarımı, basılı materyallerin grafik tasarımından birçok yönden farklılıklar göstermektedir. Web tasarımda, mavi-yeşil-kırmızı (RGB) olarak 3 ana renk ve bunların karışımlarından oluşan bir tasarım yapılmaktadır. Basılı materyallerin tasarımında ise ana renklerden çıkartılmış 4 renk olan cyan-magenta-sarı-siyah (CMYK) renklerin kombinasyonundan oluşan bir tasarım gerçekleştirilmektedir. Web tasarımında renk ve görüntü kullanımı, basılı materyallere göre çok daha kolay ve basittir. Web tasarımı, görüntülerin ve yazıların yerlerinin daha kolay değiştirilmesine olanak sağlar. Ayrıca kullanıcılara, kendi beğenilerine göre sayfaların görünümünü belli oranda değiştirebilme imkânı verir.

Kişisellik: Yayının diğerlerinden ayırt edici olması gerekir. Okurlar, izledikleri web sitelerinin diğer yayınlardan ayrı olarak kolay tanınmasını isterler. Bu da yayının tasarımında kişisellik özelliğini ortaya çıkarmaktadır.

Web tasarımında; içerik, amaç, görseller, teknoloji ve yayın olarak beş alanı bilmek ve hâkim olmak gereklidir. Bu alanların tasarıma etkisi ise sitenin türüne göre değişiklik göstermektedir. Kişisel bir site ile bir haber sitesi ya da bir holding sitesinin yayım konuları ve amaçları birbirinden farklılıklar göstermektedir. Web tasarımındaki beş alan şunlardır:

İçerik. Biçim ve site içeriğinin organizasyonu içeriği oluşturmaktadır. Yazılı metinden bunun nasıl organize edileceği, sunulacağı ve HTML gibi bir dil kullanarak nasıl yapılandırılacağı da ifade edilmektedir.

Amaç. Sitenin yayım amacı, kişisel, ticari, alışveriş, enformasyon, tanıtım gibi çeşitli amaçları anlatmaktadır. Sitenin genel olarak amacı, tasarımın da nasıl şekilleneceği konusunda bilgi vermektedir.

Görseller. Bu, sitede kullanılacak ekran unsurlarını ve tasarımını anlatır. Tasarım genellikle HTML, CSS, Flash gibi dillerle ve grafik elemanları ile dekorasyon ve gezinti (navigasyon) unsurlarını içeren bir yapıdadır. Görsel unsurlar, web tasarımının en önemli parçalarını oluşturmaktadır ve bunların bir içerik ve görsel disiplin içinde sunulması gereklidir.

Teknoloji. Web teknolojilerindeki, HTML veya CSS gibi görüntüleme dilleri ile sitede kullanılacak çeşitli etkileşim elemanları ve site inşasındaki programlama dili tekniklerini kapsayan teknolojik altyapıyı göstermektedir.

Yayın, dağıtım. İnternet’te sitenin yayım hızı ve gerçekleştirilebilirliği ya da kurum içi ağların hızı, sunucu donanım ve yazılımı, ağ mimarisi gibi alanların yapısını ifade etmektedir

Web siteleri görünümlerine göre de gruplandırılmaktadır. Görsel gruplamalar şöyledir:

Yazı ağırlıklı siteler: Bu tür siteler, yazıya odaklanarak tasarlanır ve oldukça çabuk indirilen ve fazla tasarım amacı güdülmeyen sitelerdir.

Grafiksel arayüzlü siteler: Bu, programlama dillerinden de yararlanarak menü çubukları, ikonlar, üste açılır pencereler (pop-up) gibi unsurlardan oluşur. Grafiksel arayüz siteleri, yazı ağırlıklı sitelere basit şekilde eklenebilmektedir.

Metaforik (benzetmeli) siteler: Benzetmeli siteler, gerçek yaşamdan fikirler almaktadır. Örneğin; arabalar üzerine bir sitede, tasarımda ya da gezinti çubuklarında çamurluk ya da direksiyon unsurlarını kullanmak gibi.

Deneysel tasarım: Bu, kuralların biraz dışında farklılık yaratmayı amaçlar. Yaratıcılık, tahmin edilemeyen, yenilik ve nadirlik gibi unsurlarla site tasarlanmaktadır.

Dinamik Web Sayfaları

Web sitelerini durağanlıktan kurtarmak için sayfaya sayaç, forum, e-posta gön- derme, hareketli elemanlar ve diğer etkileşim elemanları eklenmektedir. Sayfalara eklenen bu etkileşim elemanları, sayfaların dinamik hâle gelmesini sağlamaktadır. İçeriği bir veri tabanında saklanan ve genellikle bir web arayüzü ile içeriği güncellenebilen web siteleri dinamik web siteleri olarak tanımlanmaktadır. Dinamik web sitelerinin özellikleri şunlardır:

• Kullanıcı ve kullanıcı grupları etkileşim içindedir (forum ve sohbet odaları gibi).

Kullanıcılar konu hakkında fikir belirtmek isterse bunu rahatça formu kullanarak (site bünyesinde bulunan) düşüncelerini aktarabilir ve diğer kullanıcılar ile paylaşabilir.

Üyelik gerektiren siteler bunlara birer örnektir. Foruma üyelik sırasında ziyaretçinin bilgilerini talep ederler.

Statik web sayfalarının yanı sıra sunucu tabanlı kodlama dilleri kullanılır. Örnek olarak ASP ve PHP ilk sırada gösterilebilir.

Güncelleme sırasında istenilen tek bir bölüm rahatlıkla güncellenebilir. Genellikle panel yapısına sahip sistemlerden oluşur. Kullanıcı paneli ya da yönetici paneli mantığı vardır. Gelişmiş bir yapıya sahiptir.

Simetrik denge: ile kurulmuş kompozisyonlardaki ögeler, dikey ve yatay olarak birbirine paralellik gösterirler.

Tasarım konseptleri içerisindeki öğeler denge, kontrast ve odak, basitlik ve tekrarlamadır.

Basitlik

Tasarım yalnızca bir sayfanın düzenlemesi olmayıp içeriğe odaklanan, onu ön plana çıkaran bir yapıda olmalıdır. Sayfada tasarım için kullanılan her eleman, ziyaretçinin, sayfadaki enformasyona odaklanmasına yardımcı olacak basitlikte olmalıdır. Sayfadaki herhangi bir tasarım elemanı, içeriğin önünde, tek başına dikkat çekici bir özellikte olmamalıdır.

Yazı Karakteri

Yazı karakteri, sitede enformasyonu taşıyan kelimelerin karakteristik bir şekilde olan ve bir yazı ailesini oluşturan biçimidir. Ayrıca yazı karakteri, bir grafik elemanı olarak okuyucuya mesajları çağrıştırmakta da kullanılabilir.

Başlık ya da ara başlıklarda gif, jpeg gibi görsele dönüştürülmüş başlıklar kullanılabilir. Yazılarda ise 8 puntodan küçük ve 12 puntodan büyük yazı boyutu kullanmamak yararlıdır. Çünkü, 8 puntodan küçük yazılar okumada zorluklar yaratırken 12 punto üstü yazıların da ekranda okunmasında gözleri çabuk yorması sorunu bulunmaktadır.

Web tasarımcısı, yazı karakterlerinin ekranda görünme biçimleri ve okuyucuların beğenileri hakkında bilgi sahibi olmalıdır. Yazı türleri, çok önemli bir tasarım elamanı olarak tasarımcıya en beğenilen ve kolay okunan yazı karakterini seçme konusunda zorunluluklar yüklemektedir. Yazı karakteri olarak, çoğunlukla tırnaksız karakterlerden Arial, Verdana ve Tahoma yazı aileleri tercih edilmektedir. Sitenin bütünlüğü açısından, tüm sayfalarda aynı yazı karakterlerinin kullanılması gerekmektedir.

Web sayfalarında, italik, büyük harf gibi yazı biçimlerinin kullanılmaması gereklidir. Ekranlardaki görüntü ayarlarının farklılığı nedeniyle, italik ve büyük harf yazılar, okurları fazlasıyla yormakta ve metinden uzaklaştırmaktadır.

Web sitelerinin Türkçe dil desteği konusundaki sorunları en aza indirmek gereklidir. Bunun için de HTML kodları içine ISO ve Windows standardına göre Türkçe karakter seti ayarları yazılmalıdır.

Tutarlılık

Siteyi oluşturan sayfalardaki bazı tasarım öğelerinin aynı olması gerekmektedir. Basılı yayınlarda belirlenen yazı karakteri ve puntonun yayının tümünde etkin olması gibi web sitelerinde de belirlenen yazı karakteri, büyüklüğü, rengi, logo kullanımı, gezinti (navigasyon) çubukları, başlıklar, haber özetleri ve metinleri gibi ögeler tüm sayfalarda aynı olmalıdır. Bunlar, tasarımda tutarlılığı göstermektedir. Örneğin, bazı sayfalarda linklerin bağlantı öncesi mavi, bağlantı sonrası kırmızı iken, bazı sayfalarda değişik renkler alması, okurun sayfalar arasındaki gezintisini zora sokmaktadır ve bu tür tutarsız uygulamalar web tasarımında uygun değildir.