İLETİŞİM VE ALTERNATİF İLETİŞİM SİSTEMLERİ - Deneme Sınavı - 10

Davranışçı kuram edimsel koşullamaya göre dil öğrenimini de benzer şekilde açıklar. Örneğin, henüz konuşmaya başlamamış bir bebek tesadüfi olarak dilimize benzeyen heceler üretebilir (babababa, dededede, mamama gibi). Bunu fark eden yetişkinler bebeğin anlamlı bir şeyler söylediğini düşünerek çok olumlu tepkiler verirler (gülmek, heyecanla bağırmak, alkışlamak, diğer insanları çağırıp göstermek gibi). Eğer verilen bu tepki bebeğin hoşuna giderse aynı davranışı tekrarlamaya çalışır ve dilimizde anlamlı olan heceler daha fazla üretilmeye başlanır.

Cezalar davranış üzerindeki etkilerine göre ikiye ayrılır; birinci ve ikinci tip ceza. Birinci tip ceza, ortama hoş olmayan, istenmeyen bir uyaranın ilave edilmesi; ikinci tip ceza ise ortamdan hoş, sevilen, istendik bir uyaranın çıkarılmasıdır. Azarlamak, ayakta bekletmek I. Tip cezalara, hız sınırını aşan sürücünün ehliyetini elinden almak, ders çalışmayan çocuğun televizyon seyretmesine izin vermemek ise II. Tip cezalara örnektir.

Doğuştancı yaklaşımın en önemli temsilcilerinden biri Noam Chomsky’dir. Doğuştancı yaklaşımda Chomsky, bunca uyaran yoksunluğuna karşın insan beyninin karmaşık bir dizge olan dili çok kısa bir sürede ve kusursuz bir şekilde edinebilmesi durumunu insan beyninde doğuştan var olan “Evrensel Dilbilgisi” ile açıklamaktadır.

Eğer çocuk kritik dönem sürecinde anadilini edinmiş ve 12 yaşından önce ikinci bir dil öğrenmeye başlamışsa, ikinci dilde de anadil gibi edinç gerçekleşebilir. Ancak ikinci dil 12 yaşından sonra öğrenilmişse, bu dilde tam bir edinç gerçekleşmez.

Duyusal Motor Dönemde (0-2 Yaş) bebekler yaklaşık dördüncü aydan sonra nesne devamlılığını kazanmaya başlarlar. Nesne devamlılığı, nesnelerin görme, işitme gibi duyularımızdan bağımsız olarak var olmasıdır.

Doğru yanıt A seçeneğidir. Ivan Pavlov’un deneyinde  köpeklere sunulan et klasik koşullanma açısından Koşulsuz uyaranı tanımlamaktadır.

Doğru yanıt C seçeneğidir. Ivan Pavlov’un deneyinde  köpeklerin salya salgılaması klasik koşullanma açısından Koşulsuz tepkiyi tanımlamaktadır.

Doğru yanıt A seçeneğidir. Davranış sonrasında istendik uyaran ortama eklenirse ve davranışın tekrarlanma olasılığını arttıran olumlu pekiştirmedir.

Doğru yanıt D seçeneğidir. Davranış sonrasında istendik uyaran ortamdan çekilirse ve davranışın tekrarlanma olasılığını arttıran olumsuz pekiştirmedir.

Doğru yanıt B seçeneğidir. Davranış sonrasında istendik uyaran ortama eklenirse ve davranışın tekrarlanma olasılığını azaltan I. Tip cezadır.

Doğru yanıt D seçeneğidir. Bütün dillerin temelini oluşturan bir dizi ortak ilkeleri içeren doğuştan gelen dilsel bilgi ifadesi evrensel dilbilgisini tanımlamaktadır.

Doğru yanıt A seçeneğidir. Anadili konuşucusunun sonsuz sayıda tümce üretip anlamasını sağlayan düzenek veya kurallar dizgesi; bireyin anadiline ilişkin sezgisel-örtük bilgi ifadesi Edinci tanımlamaktadır.

Doğru yanıt C seçeneğidir. Piaget’e göre insanın çevresi ile arasında geçici denge kurma çabası olarak tanımlanan kavram Uyum’dur.

Doğru yanıt A seçeneğidir. algı, düşünce ve/veya eylemlerin bir arada olduğu zihinsel temsiller olarak tanımlanan kavram Şema’dır.

Şimdi ve burada olan şeyler hakkında değil, geçmişte olanlar hakkında da konuşabilmeye olanak tanıyan, gerçek nesnelerin yerini tutan zihinsel sembollerin biçimlendirilmesi ve nesne ya da olayları göstermek için sözcüklerin ve dilbilgisi kurallarının kullanılmasının başladığı bilişsel dönem Sezgisel dönemdir.

Gelişimsel dil bozuklukları çocukluk çağın­da en sık rastlanan gelişimsel bozukluktur

İşitme yetersizliği olan çocuklarda koklear implant kullanımı, işitme cihazı kullanımı, implant kullanı­mının başladığı yaş, cihazlandırıldığı yaş, ailenin çocuğun iletişim yöntemleri ile ilgili aldığı karar (implant kullanımı, cihaz kullanımı, sözel dil kullanımı, işaret dili kullanımı), ailenin kültürü, aile bireylerinin eğitim seviyesi, işitme yetersizliğine eşlik eden başka bir bozukluğun olup olmaması gibi birçok faktör dil gelişimini etkilemektedir.

Özgül Dil Bozukluğu (ÖDB)

Herhangi bir nörolojik bozukluk, işitme kaybı, motor bozukluk, zihinsel yetersizlik ve sosyal duy­gusal gelişim bozukluğu olmamasına rağmen, dil gelişiminde sınırlılık bulunan gelişimsel bir bozuk­luktur. Birçok farklı tipi vardır ve oldukça hetero­jen bir gruptur.

Dilin anlam bilgisi oldukça geniş kapsamlıdır, bu nedenle ortaya çıkan bozukluklar da birbirinden farklı özellikler göstermektedir.

Zihinsel Yetersizliği Olan Çocuklar

Zihinsel yetersizliği bulunan çocuklarda sesbilgisi gelişimleri yaşıtlarına benzer gelişim gösterir ancak tam olarak aynı değildir. Şiddetli zihinsel yetersizliğe sahip çocuklar ses kullanımından daha çok işaret, jest kullanımını tercih ederler. Çıkardık­ları sesler ise genellikle ünsüz seslerden oluşmak­tadır. Zihinsel yetersizliği olan çocuklar babıldama döneminde yaşıtlarıyla benzer ses edinimine sahip­ken zaman içeresinde tipik gelişen yaşıtlarından ge­cikmeli olarak ses edinimleri devam eder. İlerleyen yaşlarda sesletim problemleri ortaya çıkar, sesletim hataları tutarsızdır, hata örüntüleri tipik gelişen çocuklara benzerlik gösterir. Bu çocuklarda fono­lojik bozukluk görülme sıklığı daha fazladır, genel­likle ünsüz düşmesi ve son hece düşmesi gözlenir.