İLK DÖNEM İSLAM TARİHİ - Deneme Sınavı - 20

Halifelik seçiminde genel kanaatin Kureyş üzerinde birleşmesi üzerine Hz. Ebû Bekir, yanında bulunan Hz. Ömer ve Hz. Ebû Ubeyde’yi işaret ederek bunlardan herhangi birinin halîfe olarak seçilebileceğini açıklamıştır.

Hz. Ebû Bekir’in halîfe seçilmesinde belirleyici unsur, o dönemin tarihî, siyasî ve sosyal gerçekleridir.

Hz. Ebû Bekir, halife olur olmaz ilkönce Üsâme b. Zeyd komutasındaki orduyu sefere gönderdi.

Hz. Peygamber’in vefatının ardından gerçekleşen hilâfet meselesinden sonra İslâm toplumunun karşı karşıya geldiği en önemli sıkıntılardan biri, ridde adı verilen dinden çıkma ve isyan hareketleridir. Öyle ki, bu problem, Müslümanların birliğinin yanı sıra, varlığını da tehdit edecek boyutlara ulaşmıştı.

Başlangıcı Hz. Peygamber dönemine kadar giden, ancak Hz. Ebû Bekir döneminde Müslümanların bütünlüğünü tehdit eden ridde olaylarının ana sebeplerini dinî ve siyasî olmak üzere iki başlık altında toplamak mümkündür.

Hz. Ebû Bekir, ridde olaylarının bastırılmasının ardından Arap Yarımadası dışına ilk fetih hareketlerini başlattı. Onun dönemindeki askerî harekât, Irak ve Suriye olmak üzere başlıca iki bölgeyi hedef alıyordu.

Hz. Ebû Bekir, Arap Yarımadası dışına gerçekleştirilecek fetihler için ilk önce Arabistan ile Sâsânî ve Doğu Roma imparatorlukları arasında kalan Irak topraklarını hedef aldı.

Kaynaklara göre, Hz. Ebû Bekir'in kişilik özellikleri şöyle sıralanabilir; Hoşgörü, Ehliyet, İnsan haklarına saygı, Kararlılık.

Hz. Ebû Bekir dönemi müslümanlar için, Allah’tan vahiy alan bir peygamber döneminden peygambersiz bir döneme geçişin gerçekleştiği bir zaman dilimi olarak önem taşımaktadır. Böyle bir süreçte o ridde olaylarını bastırıp müslümanların birliğini korumuş, namaz ve zekâtı ayırmak isteyenlere karşı çıkıp dini muhafaza etmiş, fetihlerle İslâm’ın Arap yarımadası dışındaki bölgelere de yayılmasının zeminini oluşturmuştur. Hz. Ebû Bekir’in uygulamalarında Hz. Peygamber’in yönetim prensiplerinin belirgin yansımaları görülür.

Hz. Ebû Bekir, İslâm’ı ilk kabul eden birkaç sahabeden biridir. Kendisi bizzat Hz. Peygamber’e gidip görüşerek Müslüman oldu. Daha sonra da onun aracılığıyla Hz. Osman, Talha b. Ubeydullah, Sa‘d b. Ebû Vakkâs, Zübeyr b. Avvâm gibi Kureyş gençleri İslâmiyet’i kabul ettiler.

Hz. Peygamber’in vefatının ardından gerçekleşen hilâfet meselesinden sonra İslâm toplumunun karşı karşıya geldiği en önemli sıkıntılardan biri, ridde adı verilen dinden çıkma ve isyan hareketleridir.

Riddenin başlangıcı, Hz. Peygamber dönemine kadar uzanır. Nitekim bu süreçte Benî Mezhic kabilesinden Esved el-Ansî; Benî Hanîfe’den Müseylime; Benî Esed’den ise Tuleyha b. Huveylid gibileri peygamberlik iddiasıyla isyan başlatmışlardı. Bunlara mütenebbî denilmektedir. Hz. Ebû Bekir’in halîfe oluşundan hemen sonra Secâh, Uyeyne b. Hısn, Kurre b. Seleme, Fücâe b. Abdüyâlil, Eş‘as b. Kays ridde faaliyetlerini yoğunlaştırdılar. Yine aynı anda Hakem b. Zeyd’e tabi olan Benî Bekir b. Vâil ve Mâlik b. Nüveyre idaresindeki Benî Yerbu mensupları da bulundukları bölgelerde isyan başlattılar.

Dinden dönen kişiye ise mürted denilmiştir. Riddenin başlangıcı, Hz. Peygamber dönemine kadar uzanır. Nitekim bu süreçte Benî Mezhic kabilesinden Esved el-Ansî; Benî Hanîfe’den Müseylime; Benî Esed’den ise Tuleyha b. Huveylid gibileri peygamberlik iddiasıyla isyan başlatmışlardı. Bunlara mütenebbî denilmektedir

Hz. Peygamber’in vefatına kadar Arap Yarımadası’nda siyasî birlik sağlanmış olmakla birlikte, esas anlamıyla bir İslâmlaşma gerçekleşmemiştir. Çünkü, kabilelerin İslâm’a girişleri üzerinden çok az bir süre geçmiş, dolayısıyla onların yeni dine inanışları yüzeysel boyutta kalmıştır. Dolayısı ile D şıkkındaki uzun süre geçmiş olması ifadesi yanlıştır

Hz. Ebû Bekir dönemindeki ridde olaylarının dinî olduğu kadar siyasî sebepleri de vardır. Bunun en önemli delili ise isyanlarda rol oynayan sahte peygamberlerin birer ruhanî önder değil, Medine’nin siyasî hâkimiyetine baş kaldıran kabile reisleri olmalarıdır. Onların peygamberlik iddiasında bulunmaları, aslında insanları siyasî açıdan kendilerine daha çabuk bağlama ve Medine’de bulunan Hz. Peygamber’e bu amaçla kendilerinden alternatif gösterme gayretinin bir sonucudur. Esasında peygamberlik iddiasında bulunanların etrafında toplananlar da onların peygamberlik iddialarını değil, daha çok siyasî kimliklerini dikkate almışlardır.

Müslümanların ilk halifesi Hz. Ebû Bekir, Miladi 573 yılında Mekke’de
dünyaya geldi. Kureyş kabilesinin Teymoğulları koluna mensuptur.

Hz. Peygamber’in vefatının ardından gerçekleşen hilâfet meselesinden sonra İslâm toplumunun karşı karşıya geldiği en önemli sıkıntılardan biri, ridde adı verilen dinden çıkma ve isyan hareketleridir. Öyle ki, bu problem, Müslümanların birliğinin yanı sıra, varlığını da tehdit edecek boyutlara ulaşmıştı.

Arap Yarımadası’nda bütün olarak dinlerinde sebat edenler sadece Medine, Mekke ve Tâif halkı olmuştur.

Hz. Peygamber’in vefatına kadar Arap Yarımadası’nda siyasî birlik sağlanmış olmakla birlikte, esas anlamıyla bir İslâmlaşma gerçekleşmemiştir ve Arap Yarımadası’ndaki kabileler başlangıçtan beri siyasî bağımsızlık içinde yaşamışlar, hiçbir dönemde başka milletlerin hegemonyası altına girmemişlerdir. Bu yüzden doğru cevap C'dir.

Tarık bin Ziyad Endülüsü ele geçiren Emevi komutanıdır ve Ridde olaylarından bir elli yıl sonra yaşamıştır.