İŞ HAYATINDA STANDARTLAR

Örgütler için sorumluluk kavramı çevre, çalışma ortamı, çalışanlar, toplum ve pazar piyasası gibi farklı alanları kapsamaktadır. Kaynaklar bu kapsamda doğrudan ele alınan bir alan değildir. Doğru yanıt E'dir.

Sosyal Sorumluluğun Ahlaki Boyutu: Ahlaki sorumluluklar, işletmelerin toplumun değerleriyle uyumlu bir şekilde faaliyet göstermesi üzerine odaklanan beklentilerin tümünü ifade etmektedir. Doğru yanıt A'dır.

Sosyal sorumluluk standartları ile ilgili yapılan literatür taramasında en
çok karşılaşılan standartlardan bahsedilecektir. Bu standartlar ele alınış sırası ile aşağıdaki şekildedir:
• SA8000 Sosyal Sorumluluk Standardı,
• Küresel İlkeler Sözleşmesi (Global Compact),
• Adil İş gücü Örgütü Düzenlemeleri (FLA),
• Sullivan İlkeleri,
• AA1000 Standartları,
• ISO26000 Standartları

Doğru yanıt C'dir.

Tablo 6.1 incelendiğinde tedarikçi üreticilerin kontrolü dışındaki seçeneklerin ISO9000 standardı ile ilgili olduğu görülecektir. Doğru yanıt B'dir.

Küresel ilkeler sözleşmesi on temel ilkeden oluşmaktadır. Bu ilkelerden insan hakları ilkeleri aşağıda sıralanmıştır:
İnsan Hakları
İlke 1: İşletmeler evrensel düzeyde insan haklarının korunmasını desteklemeli ve
saygı göstermelidirler.
İlke 2: İşletmeler insan hakları suistimallerine iştirak etmediklerinden emin olmalıdırlar.

Buna göre doğru yanıt D'dir.

Taciz ve Kötü Davranış: Bütün çalışanlara saygılı ve onurlu davranılmalıdır. Hiçbir çalışan fiziksel, cinsel, psikolojik veya sözlü taciz ve kötü davranışa tabi tutulamaz. Doğru yanıt D'dir.

C dışındaki seçenekler 1984 yılında, çalışanların şirketlerde talep ettiği yedi temel gereksinim kapsamındadır. Doğru yanıt C'dir.

AA1000 standartlarının, kurum ve paydaşları için sağlayabileceği faydalar kapsamında İlgili ünitede pazar payından doğrudan bahsedilmediği için doğru yanıt E'dir.

AA1000 Hesap Verebilirlik İlkeleri Standardı (AA1000APS): Bir örgütün sürdürülebilirlik sorunlarını tanımlama, öncelikli hale getirme ve yanıt vermesi için bir çerçeve sunan bu standart 2008 yılında düzenlenmiştir. Doğru yanıt A'dır.

D seçeneğindeki bilgi, AA1000 Hissedar Standartları (AA1000SES) ile ilgilidir.

Sosyal sorumluluk, işletmelerin finansal desteği ölçüsünde hissedar kazançlarının maksimizasyonunu sağlamalıdır.

Sosyal sorumlulukta, ulusal ve yerel kurumların hukuki düzenlemelerine uyulmalıdır.

Tüketicilere Karşı Sorumluluklar: Tüketicilerin ihtiyacına uygun ürün ve hizmeti sağlamak, kaliteli ürün sunmak, yeterli ve düzenli mal akışı, makul fiyatlandırma, doğru bilgilendirme, saygılı hizmet, tüketici şikayetleri ile hemen ve nezaketle ilgilenme vb. konuları kapsamaktadır.

Ayırımcılık ve Disiplin Uygulamaları, Çocuk İşgören, Zorla Çalıştırılan İşgören, Sendika Kurma ve Toplu Pazarlık Hakkı, Çalışma Saatleri, Maaş ve Ücretler, Sağlık ve Güvenlik, Ayırımcılık ve Disiplin Uygulamaları, SA8000 standartları içindedir.

Küresel İlkeler Sözleşmesi 4 farklı kategori içinde yer alan on temel ilkeden oluşmaktadır. Bu ilkelerden ikisi insan hakları ile, dört tanesi işgücü ile, üç tanesi çevre ile ve bir tanesi de yolsuzlukla mücadele ile ilgilidir. Bu ilkelerin içinde yer aldığı 4 kategorinin her biri işletmelerin en önemli temel sorumlulukları arasında yer almaktadır. Bu sorumluluklar sadece işletmelerin bulunduğu yerel çalışma alanı açısından değil, tüm dünya ülkeleri açısından da önceliği olan konuların başında gelmektedir. Küreselleşme ile birlikte işletmelerin faaliyetlerini tüm dünya yönelimli olarak düşünmesi adeta bir zorunluluk haline gelmiştir. Bu nedenle gerek insan hakları, gerek işgücüne yönelik düzenlemeler, gerek çevreye yönelik alınan tedbirler ve gerekse yolsuzlukların önüne geçmek için uygulanan stratejiler gittikçe işletmeler için daha da önemli olmaya başlamıştır.

Adil İşgücü Örgütü, kurulduğundan bu yana, tüm dünyada milyonlarca çalışanın çalışma koşullarının geliştirilmesine yardımcı olmuştur. Adil İşgücü Örgütü’nün, sosyal sorumluluk şirketlerinin, üniversite ve liseler ile sivil toplum kuruluşlarının ortak çalışması ile işletmelere sundukları bazı araç ve kaynaklar vasıtasıyla kötü çalışma koşullarını ortadan kaldırmak, fabrika çalışanlarına ve yönetime eğitim vermek, bağımsız denetim yoluyla gerekli özeni göstermek ve küresel arz zinciri içine dahil olan şirketler, imalatçılar, fabrikalar ve diğerlerinden daha fazla hesap verebilirlik ve şeffaflık istemek gibi bazı temel amaçları bulunmaktadır.

İstihdam İlişkisi: İşverenler, işçilere saygılı olarak ve en azından ulusal ve uluslararası iş ve sosyal güvenlik mevzuat ve düzenlemeleri altında haklarını güvenceye alacak şekilde istihdam kuralları ve şartlarına uymalı ve bunlara bağlı kalmalıdır.

Leon Sullivan’a göre bu ilkelerin amacı, insan hakları ve Güney Afrika’da faaliyet gösteren şirketlere aşağıda sıralanan temel kriterleri kazandırmaktır (Baraz, 2014, 74): • Fırsat eşitliği sağlamak, • Normatif davranış kuralları geliştirmek, • Irk Ayrım Reformu için uluslararası bir kampanya başlatmayla ilgili ortak amaçlar çerçevesinde çalışmalarını sağlamaktır.

AA1000 standartları, İngiltere’de 1999 yılı sonlarında Sosyal ve Etiksel Sorumluluk Enstitüsü tarafından oluşturulmuştur. AA1000 standartları işletmenin performansının arttırılmasında, sosyal ve etiksel sorumluluğun geliştirilmesinde, bireysel yeteneklerin ortaya çıkarılmasında ve sürekli gelişimin sağlanmasında önemli roller oynamaktadır.

ISO26000’in içeriği aşağıda sıralandığı gibidir (Pusak, 2014, 49):

• Kavramlar, terimler ve sosyal sorumluluk ile ilgili tanımlar, • Arka plan, eğilimler ve sosyal sorumluluk özellikleri, • Sosyal sorumlulukla ilgili ilkeler ve uygulamalar, • Sosyal sorumluluk ile ilgili temel konular ve sorunlar, • Sosyal sorumluluk konularının paydaşlar ile belirlenmesi, • Kurumun etki alanı içinde, kendi politikaları ve uygulamalarıyla sosyal sorumluluk davranışını teşvik etmek, • İletişim taahhütleri, performans ve sosyal sorumluluk ile ilgili diğer bilgilerdir.